Zagrożenia związane z nadużywaniem Internetu. Cyberprzemoc. Małgorzata Jaskólska Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Otwocku ul. Komunardów 10 tel. 22 719 48 10 (12)

Do Internetu mają dostęp niemal wszystkie dzieci w wieku szkolnym. Internet pozwala na kontakt z ogromną liczbą osób. Istnieją już setki milionów stron internetowych. Internet – źródło informacji i rozrywki. Ale również narzędzie do zmasowanych ataków na ludzi oraz rozpowszechniania pornografii.

Szkodliwe treści dostępne w Internecie treści obrazujące przemoc, obrażenia fizyczne bądź śmierć (zdjęcia/filmy prezentujące ofiary wypadków, okrucieństwo wobec zwierząt), treści nawołujące do samookaleczeń lub samobójstw, zachowań szkodliwych dla zdrowia czy zażywania niebezpiecznych substancji, treści podżegające do nietolerancji (np. ze względu na wygląd, pochodzenie, światopogląd), wrogości a nawet nienawiści.

Szkodliwe treści dostępne w Internecie treści pornograficzne, zaproszenie do wstąpienia do sekt, zachęcanie do stosowania wyniszczających diet lub substancji zwiększających masę mięśniową, wulgarność, hazard.

Szkodliwe treści Są ogólnodostępne, Nie są należycie zabezpieczone przed dziećmi, Dzieci nie muszą ich szukać, by na nie trafić, Ich udostępnianie nie jest ścigane.

Pornografia dziecięca Pornografia w Polsce jest legalna. Wzrasta ilość stron w sieci poświęconych pornografii dziecięcej. Za każdym zdjęciem czy filmem, będącym pornografią dziecięcą, kryje się krzywda dziecka. Handel pornografią dziecięcą przynosi ogromne zyski. Pornografia dziecięca

Pedofilia Pedofil to osoba, której popęd seksualny jest ukierunkowany na dziecko. Najczęściej sprawcą jest osoba znana dziecku – nadużycie zaufania. Pedofilem może być każdy (nie ma reguły wieku, płci, wykształcenia, statusu majątkowego, wyglądu). Rodzina rzadko jest wsparciem dla dziecka.

60-90% dzieci zawiera przez internet nowe znajomości 60-90% dzieci zawiera przez internet nowe znajomości. Gdy dochodzi do spotkania dzieci najczęściej nie informują o nim dorosłych. Czasami to dzieci szukają kontaktu z dorosłymi (deficyty w relacji, chęć zaimponowania rówieśnikom).

Pedofile i psychomanipulatorzy w sieci Wymieniają się materiałami, kontaktami i doświadczeniami. Szukają ofiar (czaty, komunikatory, blogi, strony prowadzone przez dzieci, serwisy społecznościowe). Często udają dzieci. Dążą do spotkania lub cyberseksu. Potrafią manipulować.

Ze względu na brak pełnej dojrzałości społecznej dzieci bardziej poddają się wpływom, również tym związanym z nakłanianiem do nielegalnej działalności.

Zagrożenia związane z nadużywaniem internetu nadpobudliwość i zaburzenia koncentracji uwagi, agresja związana z brakiem dostępu do sieci, unikanie osobistych kontaktów, zaburzenia więzi z rówieśnikami i rodziną, problemy z nauką,

Zagrożenia związane z nadużywaniem internetu dezorganizacja życia, zaniedbywanie zainteresowań, przemęczenie, kłopoty ze wzrokiem, kręgosłupem, nadgarstkami, przypadki śmierci w efekcie spędzenia kilkudziesięciu godzin non-stop przed komputerem.

Zagrożenia związane z nadużywaniem internetu ryzyko uzależnienia, dostęp do gier komputerowych w sieci (gra ok. 70 % dzieci w wieku 7-14 lat), tematyka gier związana jest często z przemocą, wzrost liczby godzin spędzonych przy komputerze (od kilku do kilkunastu godzin dziennie).

Co powinno nas zaniepokoić? spędzanie przy komputerze coraz więcej czasu kosztem innych zainteresowań, zaniedbywanie obowiązków z powodu aktywności w Internecie, konflikty rodzinne związane z Internetem, kłamstwa dot. czasu spędzonego w Internecie, nieudane próby ograniczenia czasu, spędzanego przed komputerem, reagowanie rozdrażnieniem lub agresją na utrudnianie w korzystaniu z komputera.

Co powinno nas zaniepokoić? ucieczka w Internet jest często objawem głębszych problemów, maskowanymi problemami mogą być: depresja, nieśmiałość, współwystępowanie innych nałogów, niska samoocena, trudności w radzeniu sobie ze stresem.

Samo odcięcie dostępu do sieci nie wystarczy, by rozwiązać problem, (dziecko znajdzie dostęp do sieci w innym miejscu). Ważna jest zmiana postawy dziecka wobec Internetu – z „zabijania” czasu, na bardziej konstruktywne, służące edukacji i rozwojowi zainteresowań dziecka.

Programy filtrujące (filtry rodzinne lub kontroli rodzicielskiej) Filtrowanie wspomaga ale nie zastępuje opiekunów. Filtry są zawodne. Dzieci coraz lepiej radzą sobie z nowymi technologiami.

Cyberprzemoc to przemoc z użyciem nowych technologii informatycznych i komunikacyjnych. Zalicza się do niej: - wyzywanie, straszenie, poniżanie, - robienie komuś zdjęć i filmów bez jego zgody oraz ich publikowanie, - podszywanie się pod kogoś w sieci.

flame Obraźliwa wiadomość, przesłana na forum internetowym lub czacie, prowokująca do negatywnych reakcji. Osoba wysyłająca wiadomość, czeka na odpowiedź, by wdać się w ostrą wymianę zdań. W konsekwencji dochodzi do wysyłania coraz bardziej obraźliwych e-maili. Osoby te często nie znają się osobiście.

Celowy atak Atak w internecie lub przez komórkę, skierowany na konkretną osobę. Sprawca i ofiara znają się osobiście. Sprawca wykorzystuje intymne szczegóły z życia ofiary. Dręczyciel może rozsyłać obraźliwe SMS-y lub filmy, zdarza się, że tworzy specjalną stronę internetową, poświęconą swoim ofiarom. Cyberprzemoc może być rozszerzeniem przemocy stosowanej w prawdziwym świecie i odwrotnie.

Obraźliwe komentarze Komentarze na blogach i profilach ofiar w portalach społecznościowych, nieprzyjemne uwagi pod zdjęciami, obraźliwe wpisy. Takie komentarze można usunąć. Przed usunięciem wyrządzają one jednak sporo szkód.

Podszywanie się pod kogoś w internecie Sprawcy podszywają się pod kogoś na czatach, forach, portalach społecznościowych a nawet na portalach aukcyjnych. Sprzyja temu niefrasobliwe zachowanie użytkowników, np. automatyczne zapamiętywanie haseł dostępu, pozostawianie otwartych sesji na ogólnie dostępnych komputerach.

51% dzieci i młodzieży stała się przynajmniej raz obiektem zdjęć lub filmów wykonanych wbrew swojej woli, 52% dzieci w wieku 12-17 lat miało do czynienia z przemocą werbalną w Internecie lub przez telefon komórkowy, 47% dzieci doświadczyło wulgarnego wyzywania, 29% badanych deklaruje, że ktoś w Sieci podawał się za nich wbrew ich woli, 21% dzieci doznało poniżania, ośmieszania i upokarzania, 16% osób doświadczyło straszenia i szantażowania, 14% dzieci zgłasza przypadki rozpowszechniania za pośrednictwem Internetu lub telefonów komórkowych kompromitujących je materiałów.

Specyfika cyberprzemocy - wysoki poziom anonimowości sprawcy, - różnorodność form krzywdzenia, - szybkość rozpowszechniania materiałów i powszechna dostępność, - zasięg, - stałe narażenie na atak ofiary niezależnie od miejsca i pory, - trudności z usunięciem kompromitujących materiałów,

Specyfika cyberprzemocy - zjawisko to jest mniej kontrolowane przez rodziców, czy nauczycieli niż „klasyczna” przemoc, gdyż działania sprawcy są trudniejsze do zaobserwowania, - przeszkodą w przeciwdziałaniu cyberprzemocy przez dorosłych jest słaba znajomość specyfiki mediów elektronicznych oraz bagatelizowanie problemu.

Cyberprzemoc Niewinnie wyglądający dla dorosłych akt cyberprzemocy, może wyrządzić dziecku ogromną krzywdę. Wrzucony do sieci kompromitujący dziecko film może wywołać u niego głęboką frustrację, poczucie bezradności a w skrajnych przypadkach prowadzić nawet do prób samobójczych.

Cyberprzestępczość Dzieci nie są tylko ofiarami, ale i sprawcami przestępstw. Rodzaje cyberprzestępstw: hacking, cracking (włamania komputerowe, niszczenie danych), oszustwa i wyłudzenia (np. związane z serwisami aukcyjnymi lub wyłudzaniem doładowań komórkowych), wywiad przestępczy (włamywacze pozyskują od dzieci informacje dot. wyposażenia domu, dane adresowe itp.).

Procedura reagowania w szkole w sytuacji cyberprzemocy: Ujawnienie przypadku cyberprzemocy (informacja ta może pochodzić z różnych źródeł np. poszkodowany uczeń, jego rodzice, inni świadkowie zdarzenia, nauczyciele bądź też anonimowe zawiadamianie tzw. „skrzynki zaufania”). Ustalenie okoliczności zdarzenia i ewentualnych świadków. Zabezpieczenie dowodów: należy zanotować datę i czas otrzymania materiału, treść wiadomości oraz, jeśli to możliwe, dane nadawcy(nazwę użytkownika, adres, e-mail, numer telefonu komórkowego itp.) lub adres strony www, na której pojawiły się szkodliwe treści czy profil.

Procedura reagowania w szkole w sytuacji cyberprzemocy: Identyfikacja sprawcy: gdy sprawca jest nieznany należy: powiadomić Policję - w przypadku gdy zostało złamane prawo, zawiadomić administratora serwisu o zablokowaniu materiałów. gdy sprawca jest znany należy: powiadomić Policji lub sąd rodzinny, powiadomić rodziców lub opiekunów, zobowiązanie sprawcy do usunięcia materiałów z Sieci.

Procedura reagowania w szkole w sytuacji cyberprzemocy: Zastosowanie środków dyscyplinujących wobec sprawcy: Celem sankcji wobec sprawcy jest: zatrzymanie przemocy i zapewnienie poczucia bezpieczeństwa poszkodowanemu uczniowi, wzbudzenie refleksji na temat jego zachowania, zrozumienie krzywdy jaką spowodował i powstrzymanie przed podobnym zachowaniem w przyszłości, pokazanie społeczności szkolnej, że cyberprzemoc nie będzie tolerowana i że szkoła jest w stanie efektywnie zareagować w tego rodzaju sytuacji.

Procedura reagowania w szkole w sytuacji cyberprzemocy: wsparcie psychologiczne dla ofiary przemocy (poradę, jak ma się zachować, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i nie doprowadzić do eskalacji prześladowania), po zakończeniu interwencji należy monitorować sytuację ucznia sprawdzając, czy nie są wobec niego podejmowane dalsze działania przemocowe bądź odwetowe ze strony sprawcy, poinformowanie rodziców dziecka o problemie i okazanie im wsparcia i pomocy ze strony szkoły.

Rady dla rodziców Ustaw komputer w ogólnodostępnym miejscu. Nie karz dziecka za błędy, o których Ci mówi. Rozmawiaj z dzieckiem. Nie bój się przyznać do niewiedzy. Baw się siecią, poznawaj ją, nie bój się jej. Surfuj po sieci ze swoim dzieckiem. Pokazuj dziecku wartościowe strony. Wspomagaj się programami filtrującymi.

Rady dla rodziców Ustal z dzieckiem zasady korzystania z internetu i egzekwuj je. Porozumiewaj się z rodzicami kolegów i koleżanek dziecka. W razie przestępstwa niczego nie kasuj z komputera. Zawiadamiaj policję o przestępstwie, a administratorów o niewłaściwych zachowaniach. Ucz dziecko zasad bezpieczeństwa.

Rady dla rodziców Wpajaj zasadę ograniczonego zaufania: „nigdy nie wiadomo, kto jest po drugiej stronie”. Ucz dziecko, by nie podawało obcym danych personalnych, informacji o życiu intymnym oraz zdjęć. Kontroluj z kim kontaktuje się dziecko. Zadbaj o bezpieczeństwo podczas spotkania z osobami z sieci (spotkanie najlepiej zorganizować w ciągu dnia, w miejscu publicznym, dziecku powinna towarzyszyć osoba godna zaufania).

www. dzieckowsieci. pl www. saferinternet. pl www. dyzurnet. pl www www.dzieckowsieci.pl www.saferinternet.pl www.dyzurnet.pl www.helpline.org.pl

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Otwocku Dziękuję za uwagę Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Otwocku ul. Komunardów 10 tel. 22 719 48 10 (12)