Projektowanie systemów informatycznych Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Dr hab. inż.. Edward Kołodziński prof. UWM PSI-2 Olsztyn 2006/2007

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Organizacja – przedsiębiorstwo, instytucja, uczelnia, służba itp. Warstwy infrastruktury informatycznej organizacji: infrastruktury sprzętowej- sieć komputerowa, drukarki itp.; oprogramowania podstawowego- systemy operacyjne, systemy bazodanowe, systemy kompilatory języków itp.; oprogramowania aplikacyjnego - systemy pracy biurowej, systemy wspomagania zarządzaniem klasy ERP (np. SAP, Oracle Applications itp.) itp. powtórzenie słowa infrastruktury sprzętowej

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Kierunkowa zasada uszczegółowiania wprowadzania informatyzacji: Strategia Program Projekt Definiowany w kategoriach celów strategicznych Definiowany na poziomie celów operacyjnych – nie powinien ulegać zmianie w trakcie realizacji

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Kierunkowa zasada ustalania komponentów składowych przy informatyzacji organizacji: Oprogramowanie aplikacyjne Oprogramowanie podstawowe Infrastruktura sprzętowa Kierunkowa zasada wzrostu udziału zasobów ludzkich organizacji w pracach nad jej informatyzacją: Oprogramowanie aplikacyjne Infrastruktura sprzętowa Oprogramowanie podstawowe Kierunkowa zasada korzyści (w tym efektów ekonomicznych) z informatyzacji organizacji : Oprogramowanie aplikacyjne Oprogramowanie podstawowe Infrastruktura sprzętowa ? Kierunkowa zasada wzrostu kosztów informatyzacji organizacji: Oprogramowanie aplikacyjne Oprogramowanie podstawowe Infrastruktura sprzętowa

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Kierunkowa zasada dostosowania systemu informatycznego do struktury i zasad funkcjonowania organizacji : ? Struktura i zasady funkcjonowania organizacji System informatyczny WDRAŻAMY GOTOWĄ APLIKACJĘ SI NIE ULEGAJĄ ZMIANIE Strukturę i zasady funkcjonowania organizacji dostosowujemy do jej modelu przyjętego przy opracowywaniu wdrażanej aplikacji użytkowej SI Projekt zaczynamy od analizy wymagań użytkownika – dopasowanie SI do specyfiki organizacji Przedsięwzięcie wytwórczo- wdrożeniowe Przedsięwzięcie wdrożeniowe

Fazy przedsięwzięcia wdrożeniowego gotowej aplikacji SI Przygotowanie wdrożenia Wdrożenie II. Wybór rozwiązania informatycznego i negocjacje z dostawcą tego rozwiązania I. Analiza przedwdrożeniowa III. Wdrożenie rozwiązania informatycznego Czas

I. Analiza przedwdrożeniowa Etapy analizy przedwdrożeniowej: I.1. Opracowanie modelu funkcjonowania informatyzowanej organizacji lub jej dziedziny problemowej I.2. Analiza potrzeb użytkownika i definicja wymagań funkcjonalnych wobec SI I.4 Wstępna definicja projektu wdrożeniowego I.3. Analiza infrastruktury informatycznej organizacji Czas

I. Analiza przedwdrożeniowa I.1. Opracowanie modelu funkcjonowania informatyzowanej organizacji lub jej dziedziny problemowej Wdrażanie nowego oprogramowania użytkowego, w ramach informatyzacji organizacji, może być zorientowane na usprawnienie : 1. biznesowe – zwiększenie efektywności procesów biznesowych; 2. realizacji ważnych funkcji. Ad 1. Modelowanie procesów biznesowych organizacji realizowane jest w trzech etapach: identyfikacja procesów głównych – określających jej specyfikę, np. dla przedsiębiorstwa produkcyjnego: zarządzanie eksploatacją infrastruktury, zarządzanie finansami, obsługa klienta, gospodarka materiałowa itp. ; dekompozycja procesów głównych na podprocesy, np. dla zarządzania eksploatacją infrastruktury : ewidencja infrastruktury, identyfikacja jej stanu, utrzymanie ruchu itp.; konstrukcja map poprawnych realizacji procesów biznesowych - najpierw identyfikujemy jak jest a następnie określamy jak powinno być. Ad 2. realizacji ważnych funkcji - możemy informatyzować wybrane obszary funkcjonowania organizacji, np. księgowość. Etap ten ( I.1) często pomijany (celowo (wymagania pod ustalonego dostawcę- niestety zdarza się) lub z braku doświadczeń) – prowadzi do niespełnienia oczekiwań zamawiającego.

I. Analiza przedwdrożeniowa I.2. Analiza (identyfikacja) potrzeb informatyzacji organizacji i definicja wymagań funkcjonalnych wobec SI wspieranie informatyczne procesów biznesowych – opiera się na mapie procesów biznesowych organizacji, np. sporządzania listy płac, śledzenie uprawnień do pobierania zasiłków itp. Analityk analizując, z przedstawicielami organizacji odpowiedzialnymi za realizację wyróżnionych procesów biznesowych, sposób wykonywania ich czynności składowych określa wymagania funkcjonalne względem systemu i stowarzyszone z nimi wymagania technologiczne, np. parametry czasowe, sposób zobrazowania itp. Drugim źródłem wymagań funkcjonalnych względem SI są pożądane parametry procesu biznesowego, np. czas i koszt realizacji operacji składowych, itd. wspieranie realizacji ważnych funkcji- identyfikacja wymagań przebiega następująco: + zapoznanie z dziedziną problemu; + opracowanie modelu dynamicznego zarządzania organizacją z inf. wsp. wybranych funk.; + identyfikacja wymagań – na podstawie modelu; + taksonomia wymagań – utworzenie grup tematycznych; + analiza wymagań pod kątem ich wewnętrznej zgodności – usunięcie sprzeczności wygenerowanych przez udziałowców przedsięwzięcia ; + uporządkowanie wymagań pod kątem ważności; + końcowa redakcja i weryfikacja przez użytkownika. Pominąć określenie „wspieranie” dla list płac (?)

I. Analiza przedwdrożeniowa I.3. Analiza infrastruktury informatycznej organizacji Z wymagań funkcjonalnych na SI wynikają wymagania na infrastrukturę informatyczną organizacji. Należy dokonać analizy istniejącej techniczno-programowej infrastruktury informatycznej organizacji pod kątem: stopnia zaspokojenia potrzeb techniczno-programowych wynikających z przedsięwzięcia informatycznego; możliwości współpracy wdrażanej aplikacji z aplikacjami już użytkowanymi : + dostępność danych; + sposób migracji danych z systemów użytkowanych do wdrażanego; + stworzenie interfejsów komunikacyjnych do wdrażanego SI z eksploatowanych. Migracja - w obu kierunkach (?)

I. Analiza przedwdrożeniowa I.4 Wstępna definicja (charakterystyka) projektu wdrożeniowego SI Na podstawie wyników faz I.1-I.3 opracowujemy projekt wstępny SI, zawierający: cel projektu - określony przez ogólne wymagania odniesione do: funkcjonalności, wydajności i jakości; zakres projektu: + opis środowiska SI, + opis we-wy SI, + funkcje i przepływy informacji; oszacowanie budżetu i czasu trwania projektu; zasoby ludzkie i infrastruktura informatyczna zamawiającego zaangażowana w projekcie; określenie sposobu sprawowania audytu podczas realizacji projektu. Analiza opłacalności (?)

II.2Wypełnienie formularzy II. Wybór rozwiązania informatycznego i negocjacją z dostawcą tego rozwiązania Etapy II.1. Przygotowanie zapytania ofertowego (najlepiej w postaci formularzy) II.3. Analiza i ocena ofert przez zamawiającego II.4.Negocjacje merytoryczne i handlowe II.2Wypełnienie formularzy przez oferentów czas

Podstawowa, pożądana, zawartość formularza ofertowego: II. Wybór rozwiązania informatycznego i negocjacje z dostawcą tego rozwiązania II.1. Przygotowanie zapytania ofertowego (najlepiej w postaci formularzy) Redakcja zapytania powinna uniemożliwiać niejednoznaczność odpowiedzi oferentów Podstawowa, pożądana, zawartość formularza ofertowego: charakterystyka oferenta – dane o oferencie uwiarygodniające go jako dostawcę, właściwości oferowanego systemu, szczegółowa funkcjonalność oferowanego systemu, charakterystyka techniczna potrzeb oferowanego systemu – środowisko funkcjonowania, dane szczegółowe zapewnienia sukcesu przedsięwzięcia: + doświadczenie referenta – referencje, + dane o konsultantach, + metodyka przeprowadzenia wdrożenia; dokumenty o charakterze formalnym i handlowym. „Formularz ofertowy” jest elementem składowym „Specyfikacji istotnych warunków zamówienia” , który zawiera dodatkowo: pożądane właściwości zamawianego SI, zasady oceniania ofert.

II.3. Analiza i ocena ofert przez zamawiającego II. Wybór rozwiązania informatycznego i negocjacje z dostawcą tego rozwiązania II.3. Analiza i ocena ofert przez zamawiającego System ocen ofert powinien zapewniać: eliminację ofert skrajnych – „odcięcia” co najmniej trójwymiarową ocenę ofert: + cechy funkcjonalne, + technologia wdrożenia, + aspekt handlowy; z uwzględnieniem wag powyższych składowych. Oferta powinna zawierać: Cele projektu. Zakres projektu. Oszacowanie wysiłku, kosztów oraz czasu trwania projektu. Charakterystyka zespołu konsultantów przydzielonych do projektu. Harmonogram ramowy projektu. Charakterystyka metodologii przeprowadzania projektu. Proponowana metodyka zarządzania ryzykiem projektu. Proponowana metodyka zarządzania jakością projektu. Proponowana metodyka zarządzania dokumentacją w projekcie. Proponowana metodyka zarządzania zmianami w projekcie. Dodatki

Podstawowe zasady negocjacji: znajomość rynku SI danej klasy, II. Wybór rozwiązania informatycznego i negocjacje z dostawcą tego rozwiązania II.4.Negocjacje merytoryczne i handlowe oraz formułowanie umów Podstawowe zasady negocjacji: znajomość rynku SI danej klasy, wszelkie ustalenia związane z zapisami w umowie powinny być zapisane i parafowane przez uczestników, umowy przed podpisaniem powinny być poddane analizie merytorycznej i prawnej, Podstawowe rodzaje umów: wdrożeniowa, licencyjna, pogwarancyjna, pielęgnacyjna (maintenance), dostarczenie sprzętu, integratorska. Umowy pogwarancyjne (?)

Fazy przedsięwzięcia wdrożeniowego gotowej aplikacji SI Przygotowanie wdrożenia Wdrożenie II. Wybór rozwiązania informatycznego i negocjacje z dostawcą tego rozwiązania I. Analiza przedwdrożeniowa III. Wdrożenie rozwiązania informatycznego Czas

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji Realizowana jest w pięciu etapach: przygotowanie organizacyjne; projektowanie wdrożenia; realizacja wdrożenia SI; uruchomienie funkcjonowania SI; testowanie SI. Dokumentowanie wdrożenia + Eksploatacja próbna – nadzorowana (?)

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.1 przygotowanie organizacyjne do wdrożenia SI: Podetapy: 1. utworzenie struktury organizacyjnej projektu; 2. opracowanie (definicja) projektu; 3. szkolenie wstępne Zespołów Wdrożeniowych; 4. przygotowanie infrastruktury wdrożeniowej.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.1.1.Utworzenie struktury organizacyjnej projektu Komitet sterujący Decyzje strategiczne Kontrola realizacji Audytor wdrożenia Czuwa nad: terminowością realizacji etapów; utrzymanie ram budżetowych; zgodność właściwości z wymaganiami Organizacja Firma wdrożeniowa Konsultanci Firmy Wdrożeniowej Kierownik Zespołu Wdrożeniowego Członkowie Zespołu Wdrożeniowego Oddelegowani kompetentni przedstawiciele Pracownicy organizacji firmy wdrożeniowej

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.1. 2. opracowanie (definicja) projektu SI: W tym podetapie następuje uszczegółowienie projektu z fazy przedwstępnej i powinien on zawierać: Cele projektu. Zakres projektu. Oszacowanie wysiłku, kosztów oraz czasu trwania projektu. Charakterystyka zasobów projektu. Harmonogram projektu: harmonogram ogólny z podziałem na fazy i etapy projektu, harmonogram szczegółowy definiujący precyzyjnie poszczególne zadania w ramach etapów, harmonogram uruchamiania środków finansowych. Charakterystyka metodologii przeprowadzenia projektu. Model zarządzania ryzykiem projektu. Model zarządzania jakością projektu. Reguły zarządzania dokumentacją w projekcie. Metoda zarządzania zmianami w projekcie. Dodatki.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.1. 3. szkolenie wstępne Zespołów Wdrożeniowych SI: Cel szkolenia: przedstawicieli organizacji zapoznanie z : + terminologią i konwencją notacyjną stosowaną w modelach logicznych opracowanych w przedsięwzięciu wdrożeniowym SI – w zakresie umiejętności czytania ze zrozumieniem opracowań firmy wdrożeniowej, np. diagramów, + technologią techniczno – programową stosowaną w przedsięwzięciu informatycznym , + właściwościami i sposobem działania SI, + metodyką wdrażania SI; pracowników firmy wdrożeniowej zapoznanie z : + funkcjonowaniem przedsiębiorstwa w zakresie realizowanego przedsięwzięcia informatycznego.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.1. 3. szkolenie wstępne Zespołów Wdrożeniowych SI: Cel szkolenia: przedstawicieli organizacji zapoznanie z : + terminologią i konwencją notacyjną stosowaną w modelach logicznych opracowanych w przedsięwzięciu wdrożeniowym SI – w zakresie umiejętności czytania ze zrozumieniem opracowań firmy wdrożeniowej, np. diagramów, + technologią techniczno – programową stosowaną w przedsięwzięciu informatycznym , + właściwościami i sposobem działania SI, + metodyką wdrażania SI; pracowników firmy wdrożeniowej zapoznanie z : + funkcjonowaniem przedsiębiorstwa w zakresie realizowanego przedsięwzięcia informatycznego. Powód szkolenia: najbardziej doświadczeni analitycy nie wykonają swoich zadań bez pomocy partnerów ze strony organizacji informatyzowanej; partnerzy ze strony organizacji informatyzowanej nie będą pomocni jeśli nie będą znali ( rozumieli) języka analityków

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.1.4. przygotowanie infrastruktury wdrożeniowej SI: weryfikacja ustaleń odnośnie infrastruktury sprzętowo-programowej (oprogramowanie systemowe) niezbędnej do wdrożenia SI; wykonanie prac instalacyjnych; przeprowadzenie badań testowych środowiska SI ukierunkowanych na przeprowadzenie wdrożenia.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji Realizowana jest w pięciu etapach: przygotowanie organizacyjne; projektowanie wdrożenia; realizacja wdrożenia SI; uruchomienie funkcjonowania SI; testowanie SI. p. 1 słabo widoczny

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.2. projektowanie wdrożenia SI: Obejmuje trzy sekwencyjnie po sobie realizowane etapy: weryfikacja modelu dziedziny problemu- opracowanego w I.1. etapu analizy przedwdrożeniowej; 2. opracowanie modelu rozwiązania informatycznego; 3. opracowanie projektu rozwiązania informatycznego;

opracowanego w I.1. etapu analizy przedwdrożeniowej: III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji- III.2. projektowanie wdrożenia III.2.1. Weryfikacja modelu dziedziny problemu SI - opracowanego w I.1. etapu analizy przedwdrożeniowej: Powód: 1. od momentu analizy przedwdrożeniowej upłynęło wiele czasu (nawet rok) mogły nastąpić zmiany w dziedzinie problemu, 2. w fazie analizy przedwdrożeniowej opracowuje się model biznesowy, który jest zbyt abstrakcyjny

III.2.2. Opracowanie modelu rozwiązania informatycznego; III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji- III.2. projektowanie wdrożenia III.2.2. Opracowanie modelu rozwiązania informatycznego; Model rozwiązania informatycznego określa jakie funkcje SI będzie musiał wykonywać, żeby spełniał wymagania użytkownika. W przypadku podejścia obiektowego, w tym etapie opracowujemy: model dynamiki SI w zakresie rozwiązywanego problemu; model struktury SI w zakresie rozwiązywanego problemu. Model dynamiki SI określa jego funkcjonalność – świadczone usługi na rzecz swego środowiska – ujmowane są w postaci scenariuszy i modeli przypadków użycia. Model struktury SI zawiera charakterystyki obiektów należących do dziedziny rozwiązywanego problemu oraz relacji między nimi w jego rozwiązywaniu.

III.2.3. opracowanie projektu rozwiązania informatycznego; III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji- III.2. projektowanie wdrożenia III.2.3. opracowanie projektu rozwiązania informatycznego; Na projekt wdrażanego SI składa się szczegółowy opis: funkcjonalności SI realizująca wymagania funkcjonalne opracowane na podstawie modelu z poprzedniego etapu; struktury bazy danych SI; pożądanej postaci wyników (formularzy) generowanych przez SI; interfejsów użytkowników i obiektów otoczenia SI; sposobu migracji danych do systemu; niezbędnych kastomizacji SI; uprawnień użytkowników SI; posługiwania się stanowiskiem pracy. Kastomizacja SI - dostosowaniu systemu do specyfiki przedsiębiorstwa i indywidualnych wymagań użytkowników. Obejmuje m in. zmiany interfejsów umożliwiające osiągnięcie najwyższej ergonomii pracy, a także przygotowanie mechanizmów pozwalających na współpracę z innymi systemami.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji Realizowana jest w czterech etapach: przygotowanie organizacyjne; projektowanie wdrożenia; realizacja wdrożenia SI; rozpoczęcie użytkowania SI. Słabo widoczne p. 1 i 2

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3. realizacja wdrożenia SI: Obejmuje: programowanie i kastomizację, konfigurację podstawową SI, szkolenie użytkowników końcowych SI, 4. szkolenie administratorów SI; 5. testowanie konfiguracji podstawowej SI; 6. konfiguracja finalna SI; 7. testowanie konfiguracji finalnej SI.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3.1. programowanie kastomizacja: Kastomizacja - dostosowanie systemu informatycznego do specyfiki przedsiębiorstwa i indywidualnych wymagań użytkowników. Obejmuje m. in. zmiany interfejsów umożliwiające osiągnięcie najwyższej ergonomii pracy, a także przygotowanie mechanizmów pozwalających na współpracę z innymi systemami. W tym etapie: opracowujemy aplikacje użytkową oprogramowania SI, zgodnie z wcześniej określonymi wymaganiami; testujemy i weryfikujemy na zgodność z wymaganiami; integrujemy oprogramowanie z resztą systemu.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3.2. konfiguracja podstawowa SI: Na etap konfiguracji podstawowej SI składa się realizacja zadań: migracja danych; konfiguracja ( uruchomienie) systemowych funkcjonalności; konfiguracja interfejsów z otoczeniem SI; konfiguracja pełnego interfejsu użytkownika SI.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3.3. szkolenie użytkowników końcowych SI: Obejmuje: zapoznanie się użytkowników z funkcjami SI; szkolenie operatorskie; przyswojenie scenariuszy pracy – technologii realizacji przypisanych im zadań przy wspomaganiu przez wdrażany system. Składa się z: części teoretycznej; ćwiczeń praktycznych realizacji przypisanych im zadań przy wspomaganiu przez wdrażany system. Szkolenie powinno być zakończone sprawdzianem - egzaminem.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3.4. szkolenie administratorów SI: Obejmuje: zapoznanie się z funkcjami SI; szkolenie operatorskie; zasady administrowania systemem – zwłaszcza procedurami postępowania w przypadku awarii; posługiwanie się narzędziami programowymi do rozwoju i kastomizacji SI; przekazanie dokumentacji konfigurowania i administrowania SI. Składa się z: części teoretycznej; ćwiczeń praktycznego administrowania wdrażanego systemu. Szkolenie powinno być bezwzględnie zakończone sprawdzianem - egzaminem.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3.5. testowanie konfiguracji podstawowej SI: W przypadku wdrażania dużych i złożonych SI użytkownikowi przekazywane jest oprogramowanie i dokumentacja : do prowadzenia prac konfiguracyjnych i kastomizacyjnych SI; do testowania weryfikacyjnego i walidacyjnego SI; wdrażana użytkowa aplikacja programowa. Po dokonaniu instalacji użytkowej aplikacji programowej SI przeprowadzane są jego badania na obiekcie użytkowym.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3.6. konfiguracja finalna SI: W etapie konfiguracji finalnej realizowane są zadania: uruchomienie wszystkich przewidzianych w ramach projektu funkcjonalności SI; dokonanie wszystkich kastomizacji; „uruchomienie” wszystkich interfejsów programowych oprogramowania SI z otoczeniem.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.3.7. testowanie konfiguracji finalnej SI: Po dokonaniu finalnej konfiguracji dokonuje się przeprowadza się: testowanie techniczne SI; skuteczność procedur odtwarzania i wznawiania działania SI; integracyjne testowanie funkcjonalności całego SI; testowanie akceptacyjne SI ze strony zamawiającego.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji Realizowana jest w czterech etapach: przygotowanie organizacyjne; projektowanie wdrożenia; realizacja wdrożenia SI; rozpoczęcie użytkowania SI.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.4. rozpoczęcie użytkowania SI – start produktywny Realizowany jest w pięciu etapach: przygotowanie startu użytkowania SI: decyzja o starcie użytkowania SI; rozpoczęcie użytkowania SI; szkolenie końcowe użytkowników SI; zamknięcie wdrożenia SI.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.4. 1. przygotowanie startu użytkowania SI: Obejmuje: opracowanie planu przejścia z dotychczasowego funkcjonowania organizacji na funkcjonowanie z użytkowaniem wdrożonego SI; utworzenie „help desku” za pomocą którego członkowie Zespołu Wdrożeniowego będą wspierać użytkowników w początkowym okresie użytkowania SI; opracowanie scenariuszy awaryjnych SI.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.4. 2. decyzja o starcie użytkowania SI: Decyzję podejmuje Komitet Sterujący po: przekonaniu się, że SI jest gotowy do przejęcia wspomagania funkcjonowania organizacji zgodnie z wymaganiami; uzyskaniu pozytywnej opinii Audytora Wdrożenia.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.4. 3. rozpoczęcie użytkowania SI: Zaleca się aby w początkowym okresie użytkowania SI równolegle funkcjonowało „stare rozwiązanie”, dające możliwość, w przypadku awarii SI szybkiego powrotu do poprzedniego rozwiązania. Powinna być utrzymana pełna gotowość: Komitetu Sterującego; Audytora Wdrożenia; całego Zespołu Wdrożeniowego.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.4. 4. szkolenie końcowe użytkowników SI: W początkowym okresie użytkowania SI archiwizowane są niepoprawności jego funkcjonowania oraz analizowana jest ich przyczyna. Następnie przeprowadza się szkolenie użytkowników wyjaśniające genezę tych błędów.

III. Faza wdrażania wybranego rozwiązania informatycznego organizacji III.4. 5. zamknięcie wdrożenia SI: Powołanie Zespołu Kontaktowego dbającego o dalszy rozwój SI Skład: Kierownik Projektu; Szef Konsultantów; kluczowe osoby z projektu.

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Kierunkowa zasada dostosowania systemu informatycznego do struktury i zasad funkcjonowania organizacji : ? Struktura i zasady funkcjonowania organizacji System informatyczny WDRAŻAMY GOTOWĄ APLIKACJĘ SI NIE ULEGAJĄ ZMIANIE Strukturę i zasady funkcjonowania organizacji dostosowujemy do jej modelu przyjętego przy opracowywaniu wdrażanej aplikacji użytkowej SI Projekt zaczynamy od analizy wymagań użytkownika – dopasowanie SI do specyfiki organizacji Przedsięwzięcie wytwórczo- wdrożeniowe Przedsięwzięcie wdrożeniowe

Fazy przedsięwzięcia wytwórczo- wdrożeniowego SI Fazy cyklu życia SI: - faza strategiczna - określenie wymagań - analiza -modelowanie - projektowanie - implementacja oprogramowania - integracja i testowanie SI - wdrożenie - utrzymanie Określenie wymagań Projektowanie Implementacja Testowanie Utrzymanie Faza strategiczna Analiza Wdrożenie Dokumentacja

Fazy przedsięwzięcia wytwórczo- wdrożeniowego SI Podstawowe fazy cyklu życia SI : określania wymagań, w której określane są cele oraz szczegółowe wymagania wobec tworzonego systemu, projektowania (ang. design), w której powstaje szczegółowy projekt systemu spełniającego ustalone wcześniej wymagania, implementacji/kodowania (ang. implementation/coding) oraz testowania modułów, w której projekt zostaje zaimplementowany w konkretnym środowisku programistycznym oraz wykonywane są testy poszczególnych modułów, testowania, w której następuje integracja poszczególnych modułów połączona z testowaniem poszczególnych podsystemów oraz całego SI, konserwacji, w której oprogramowanie jest wykorzystywane przez użytkownika (ów), a producent dokonuje konserwacji SI (a przede wszystkim oprogramowania) – wykonuje modyfikacje polegające na usuwaniu błędów, zmianach i rozszerzaniu funkcji systemu;

Fazy przedsięwzięcia wytwórczo- wdrożeniowego SI Dodatkowe fazy cyklu życia SI, które nakładają się na wymienione powyżej fazy podstawowe : strategiczna (ang. strategy) wykonywana przed formalnym podjęciem decyzji o realizacji przedsięwzięcia. W tej fazie podejmowane są decyzje strategiczne odnośnie podejmowania przedsięwzięcia projektowego: zakresu, kosztów, czasu realizacji itp. analizy (ang. analysis), w której budowany jest logiczny model systemu, dokumentacji, w której wytwarzana jest dokumentacja użytkownika. Opracowywanie dokumentacji przebiega równolegle z produkcją oprogramowania. Faza ta praktycznie rozpoczyna się już w trakcie określania wymagań. Sugeruje się nawet, że podręcznik użytkownika dla przyszłego systemu jest dobrym dokumentem opisującym wymagania. Ostatnie uaktualnienia w dokumentacji dokonywane są w fazie instalacji. instalacji, w której następuje przekazanie systemu użytkownikowi.

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Kryteria powodzenia przedsięwzięcia informatycznego, to: zmieścić się w zaplanowanym budżecie; zmieścić się w zaplanowanych ramach czasowych; zaspokoić potrzeby zamawiającego – wyrażone w „Wymaganiach …” Utrzymywać wymagane i spisane kryteria jakościowe (?)

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Kryteria powodzenia przedsięwzięcia informatycznego, to: zmieścić się w zaplanowanym budżecie; zmieścić się w zaplanowanych ramach czasowych; zaspokoić potrzeby zamawiającego – wyrażone w „Wymaganiach …” Wymaganie – rzecz. od czas. wymagać, który w znaczeniu potocznym oznacza: 1. „żądać, domagać się, życzyć sobie czegoś w sposób kategoryczny”, 2. „niezbędnie potrzebować czegoś, nie móc obejść się bez czegoś”. Wymaganie: 1. „norma, warunek lub zespół warunków, którym ktoś lub coś musi odpowiadać”, 2. „postulat, żądanie”. Wymagania na SI.. - to sposób ujęcia problemów (Zamawiającego) do rozwiązania. Rozwiązywanie problemów Zamawiającego, to projektowanie i implementacja programowa SI o właściwościach ujętych w „Wymaganiach na system …”. Wytworzony SI stanowi rozwiązanie problemów Zamawiającego ujętych w „Wymaganiach na system …”. „Przedsięwzięcie projektowe powinno obracać się wokół wymagań – najpierw poprzez ich formułowanie, a następnie przez ich realizację.”

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Podstawowi udziałowcy przedsięwzięcia informatycznego Zamawiający – ma potrzeby Analityk systemu – identyfikuje potrzeby (problem Zamawiającego) i „zamienia” je na wymagania – formułuje problem do rozwiązania w postaci „Wymagań na ….” Projektant – rozwiązuje problem. Rozwiązanie przedstawia w postaci „Projektu ……” Programista – opracowuje projekt oprogramowania i wykonuje jego implementację Zespół oceny jakości (testerzy) – ocenia zgodność właściwości funkcjonalnych wytworzonego systemu z wymaganiami zawartymi w „Wymaganiach na ….” Zespół wdrożeniowy – instaluje system, przeprowadza szkolenie administratora i użytkowników, przeprowadza badania kwalifikacyjne systemu, wspomaga uruchomienie eksploatacyjne systemu.

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Rzeczywistość „informatyzacyjna w statystyce” : w ponad 50% przedsięwzięciach przekroczony termin i budżet, ponad 25% przedsięwzięć programistycznych jest przerywanych. Przyczyny „rzeczywistości informatyzacyjnej w statystyce”: 56% wymagania, 26% projektowanie, 7% kodowanie, 11% inne.

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Koszty błędów Etap 0.1 Określanie wymagań 0.5 Projektowanie 1 Implementacja 2 Testowanie modułów 5 Testowanie akceptacyjne 20 Pielęgnacja Jaki wynika stąd wniosek odnośnie wagi etapów w informatyzacji organizacji?

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji Koszty błędów Etap 0.1 Określanie wymagań 0.5 Projektowanie 1 Implementacja 2 Testowanie modułów 5 Testowanie akceptacyjne 20 Pielęgnacja Wniosek – największą wagę w informatyzacji organizacji należy przywiązywać do poprawnego sformułowania „Wymagań na …” Co to oznacza?

Podstawowe zasady informatyzacji organizacji W realizacji każdego przedsięwzięcia, w tym informatycznego, występują trzy wzajemnie zależne wielkości je charakteryzujące : zakres – określony przez wymagania; koszt ; czas. Specyfikując wymagania należy jednoznacznie określić ich wagi (priorytety) oraz wskazane jest zgrupować, wyróżniając: niezbędne (krytyczne)!; ważne (istotne)!; przydatne; przyszłościowe. Koszt i czas przedsięwzięcia projektowego kształtuje się poprzez wymagania.

kto, co, jak? –wykonuje czynności, Potrzeba szczegółowej identyfikacji sposobu usprawnienia funkcjonowania organizacji Poprzez analizę przypadków użycia najpierw organizacji a następnie SI , które: identyfikują zachowanie odpowiadając na pytania: kto, co, jak? –wykonuje czynności, opisują interakcje między użytkownikiem a organizacją a następnie SI: co organizacja (SI) robi dla użytkownika? służą do reprezentacji (np. w języku UML) stawianych wymagań. Co to oznacza?

Analizowanie problemu użytkownika, to: Identyfikacja pożądanego zakresu usprawnienia funkcjonowania organizacji poprzez informatyzację . Potrzeba klienta Wymagania na SI Jakie on ma faktyczne potrzeby? Jakie mam faktyczne potrzeby? Klient: ANALITYK Specyfikacja potrzeb informatyzacyjnych organizacji Dziedzina problemu Potrzeby Pożądane cechy SI Dziedzina rozwiązania problemu Wymagania stawiane przed tworzonym SI

Analizowanie problemu użytkownika: to proces: zrozumienia rzeczywistych problemów zamawiającego i użytkownika przed rozpoczęciem prac projektowych nad systemem, zdobywania informacji o pożądanych właściwościach funkcjonalnych systemu od osób bezpośrednio z nim związanych, znajdowania rozwiązań, które te potrzeby zaspokajają,

Definiowanie SI Wymagania na SI Identyfikacja pożądanych właściwości SI wspomagającego funkcjonowanie organizacji Wymagania na SI Potrzeby klienta Jakie wymagania na SI zapewnią moje potrzeby? Jakie właściwości (cechy) powinien posiadać jego SI Pożądane właściwości SI Klient: ANALITYK Dziedzina problemu Potrzeby Pożądane cechy SI Dziedzina rozwiązania problemu Wymagania stawiane przed tworzonym SI

Uszczegółowienie definicji SI poprzez wymagania Identyfikacja wymagań na SI Wymagania na system Potrzeba klienta Spełnienie jakich wymagań zapewni moje potrzeby? Które z pożądanych cech systemu zakwalifikować do wymagań ? Wymagania na system Klient: ANALITYK Dziedzina problemu Potrzeby Pożądane cechy SI Dziedzina rozwiązania problemu Wymagania stawiane przed SI

Identyfikacja wymagań na SI Trudności określania wymagań na system: nieokreśloność oczekiwań „klienta”, „klient”= zamawiający +użytkownik+ „płatnik” – każdy z nich ma inne cele wielu użytkowników o różnych oczekiwaniach, niejednoznaczność terminologiczna, różne poziomy wiedzy o dziedzinie problemu, różne poziomy uświadomienia potrzeb i następstw ich zaspokojenia u „klientów”. Jak pokonać trudności?

Zrozumienie potrzeb użytkownika Jak? Modelowanie przedsiębiorstwa - to technika analizy problemu ukierunkowana na określanie wymagań na system. Cel modelowania przedsiębiorstwa: poznanie struktury i procesów zachodzących w projektowanym systemie; ujednolicenie wśród udziałowców wiedzy i znajomości mechanizmów funkcjonowania systemu; możliwość poznania funkcjonowania organizacji po informatyzacji przed jej realizacją.

Zrozumienie potrzeb użytkownika Model przypadków użycia organizacji przez Aktorów Przypadki użycia –przez które aktorzy oddziałują na system - reprezentują procesy realizowane w przedsiębiorstwie Aktorzy- reprezentują role zewnętrzne Organizacja

Model biznesowy – opis procesów biznesowych Organizacja <<extend>> Model biznesowy Model systemowy * 1 Model biznesowy – opis procesów biznesowych Model systemowy- opis procesów zarządzania organizacją

Modelowanie analityczne Specyfikacja wymagań Co? Modelowanie analityczne Modelowanie biznesowe Analiza i projektowanie Jak? * 1