Samorządna Organizacja Uczniowska
Samorząd uczniowski tworzą wszyscy uczniowie szkoły. Ustawa o systemie oświaty (uchwalone przez Sejm prawo regulujące zasady funkcjonowania oświaty) - mówi, że Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły (art. 55). Członkiem samorządu uczniowskiego stajemy się automatycznie w chwili przyjęcia do szkoły. Przestajemy nim być w momencie, gdy szkołę opuszczamy. Niezależnie od tego, jak bardzo jesteś zaangażowany w życie szkoły – masz prawo wpływać na to, co się w niej dzieje. Możesz z tego prawa korzystać na różne sposoby – organizując szkolną drużynę piłki nożnej lub projekcje filmowe dla kolegów, uczestnicząc w spotkaniach koła miłośników przyrody czy gier komputerowych, dekorując salę gimnastyczną na imprezę karnawałową, pisząc artykuły do szkolnej gazetki, tworząc stronę internetową lub organizując wystawę fotografii. Te i wiele innych działań uczniowskich to właśnie aktywność samorządu uczniowskiego – możliwości jest tyle, że każdy może znaleźć coś dla siebie!
Samorząd uczniowski jest organizacją działająca na rzecz uczniów i zarządzana przez uczniów. Jest organizacją niezależną od administracji oświatowej i jakiejkolwiek partii czy ugrupowań politycznych. To uczniowie decydują, jakimi sprawami samorząd będzie się zajmował. Dlatego pole działania samorządu jest właściwie nieograniczone. Samorząd reprezentuje interesy uczniów wobec nauczycieli, rodziców, administracji oświatowej. Samorząd poprzez swoje działanie wywiera wpływ na życie szkoły, może współdecydować o sprawach jej dotyczących. Ustawa o systemie oświaty mówi, że Samorząd jest jedynym reprezentantem ogółu uczniów. Samorząd jest organizacją demokratyczną. Uczniowie w sposób nieskrępowany wybierają swoich przedstawicieli, mogą uczestniczyć w tworzeniu i realizacji programu pracy samorządu. Daje to każdemu uczniowi szansę znalezienia swojego miejsca w szkole.
Po co wam samorząd? - wspólnie działając, możecie więcej osiągnąć, wpłynąć na to, co dzieje się w szkole, - macie szansę lepiej się zintegrować, poznać nowych ludzi, - rozwijacie swoje pasje i zainteresowania, - możecie znaleźć fajny sposób na spędzanie wolnego czasu, - wzbogacacie ofertę imprez szkolnych, - macie możliwość zorganizowania dyskoteki, zawodów sportowych, koncertu, - możecie znaleźć fundusze na realizację swoich pomysłów, - zyskujecie satysfakcję z możliwości zrobienia czegoś dla innych, - macie szansę wykazać się swoją kreatywnością, - możecie skuteczniej bronić praw ucznia, - uczycie się współpracy w grupie, zdobywacie nowe, cenne doświadczenia i - umiejętności zarządzania projektem czy zdobywania środków na własne działania, - bierzecie udział w kreowaniu szkolnej rzeczywistości, dostosowujecie ją do swoich potrzeb i oczekiwań i uzyskujecie szansę na rozwiązanie szkolnych problemów.
PODSTAWY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI SAMORZĄDÓW UCZNIOWSKICH Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991, Dz.U. z 1991 roku, Nr 95, poz. 425:art W szkole i placówce działa samorząd uczniowski, zwany dalej "samorządem". 2. Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły lub placówki. 3. Zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym. Organy samorządu są jedynymi reprezentantami ogółu uczniów. 4. Regulamin samorządu nie może być sprzeczny ze statutem szkoły lub placówki. 5. Samorząd może przedstawiać radzie szkoły lub placówki, radzie pedagogicznej oraz dyrektorowi wnioski i opinie we wszystkich sprawach szkoły lub placówki, w szczególności dotyczących realizacji podstawowych praw uczniów, takich jak: 1) prawo do zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami, 2) prawo do jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu, 3) prawo do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań,
4) prawo redagowania i wydawania gazety szkolnej, 5) prawo organizowania działalności kulturalnej, oświatowej, sportowej oraz rozrywkowej zgodnie z własnymi potrzebami i możliwościami organizacyjnymi, w porozumieniu z dyrektorem, 6) prawo wyboru nauczyciela pełniącego rolę opiekuna samorządu. 6. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, typy szkół i placówek, w których nie tworzy się samorządu uczniowskiego ze względu na konieczność stosowania w szkole lub placówce specjalnej organizacji nauki i metod pracy, a także ze względów wychowawczych, opiekuńczych i resocjalizacyjnych. 7. Samorząd w szkole dla dorosłych lub placówce kształcenia ustawicznego, w celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek i innych źródeł. Zasady wydatkowania tych funduszy określa regulamin, o którym mowa w ust. 3.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dn. 15 II 1999 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego. (Dz. U. z dnia 23 lutego 1999 r.) Zadania szkół: 1. Stawianie wymagań w zakresie właściwej postawy uczniów wobec godła i hymnu państwowego oraz w czasie uroczystości szkolnych i państwowych. 2. Pomoc w rozpoznaniu własnych praw i obowiązków. 3. Ukazywanie praktycznych zastosowań zasad i procedur demokratycznych w społeczności szkolnej. 4. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za siebie i innych. 5. Wspieranie samorządności uczniowskiej.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. (Dz. U. z dnia 26 listopada 2001 r.) § 16. Działalność szkoły w zakresie krajoznawstwa i turystyki, w tym koszty przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia kierowników i opiekunów wycieczek lub imprez, może być finansowana ze środków pozabudżetowych, a w szczególności: 2) ze środków pochodzących z działalności samorządu uczniowskiego i organizacji młodzieżowych działających na terenie szkoły (…)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania (…) w szkołach publicznych (Dz. U. z dnia 13 września 2004 r.) Na podstawie art.22 ust.2 pkt 4 ustawy OSO zarządza się, co następuje: § W przypadku stwierdzenia, że roczna (semestralna) ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania została ustalona niezgodnie z przepisami prawa dotyczącymi trybu ustalania tej oceny, dyrektor szkoły powołuje komisję (…) 4. W skład komisji wchodzą: 2) w przypadku rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania: (…) f) przedstawiciel samorządu uczniowskiego (…)
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 V 2001 r. w sprawie ramowych statutów (…) publicznych szkół. (Dz.U. 2001/61/624, 2002/10/96, 2003/146/1416, 2004/66/606, 2005/10/75) Na podstawie art.60 ust.2 ustawy OSO zarządza się, co następuje: Załącznik nr 2 Ramowy statut publicznej szkoły podstawowej § Szkole nadaje imię organ prowadzący na wniosek rady szkoły lub wspólny wniosek rady pedagogicznej, rady rodziców i samorządu uczniowskiego. § Program wychowawczy szkoły i program profilaktyki, o których mowa w ust.1 pkt 1, uchwala rada pedagogiczna po zasięgnięciu opinii rady rodziców i samorządu uczniowskiego. § 3. Statut szkoły określa: 1) szczegółowe kompetencje organów szkoły, którymi są: a) dyrektor szkoły, b) rada pedagogiczna, c) samorząd uczniowski,
Ustawa Karta Nauczyciela z dnia 26 stycznia 1982, (Dz. U. z 1982 roku, Nr 3, poz. 19) art. 6a 5. Oceny pracy nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, który przy jej dokonywaniu może zasięgnąć opinii samorządu uczniowskiego. art Dyrektor szkoły odpowiedzialny jest w szczególności za: 3) tworzenie warunków do rozwijania samorządnej i samodzielnej pracy uczniów i wychowanków (…)
Czego potrzebuje samorząd, aby mógł sprawnie działać? * „zielone światło” na „samorządową” działalność (oddolną inicjatywę) od dyrekcji; *mądry i wspierający (a nie Wypierający uczniowską inicjatywę) opiekun; *aktywni liderzy młodzieżowi; *dobrze zorganizowany przepływ informacji między zarządem samorządu uczniowskiego a wszystkimi pozostałymi uczniami; *współpraca samorządów klasowych z samorządem ogólnoszkolnym; *otwartość i wsparcie rady pedagogicznej, gotowość do współpracy; duża tolerancja i przyzwolenie na popełnianie błędów przez uczniów (kto ich nie popełnia?!) *umiejętność organizowania pracy, planowania działań, pozyskiwania sojuszników, negocjowania, prezentowania efektów swojej pracy; *kreatywność; *wewnętrzna motywacja uczniów: chęć działania, organizowania się na rzecz całej społeczności szkolnej; *doświadczenie opiekuna w koordynacji pracy grup uczniowskich.
Czy samorząd może być narzędziem w pracy nauczyciela? Czego uczniowie mogą nauczyć się poprzez pracę i działanie w nim? Poprzez samorząd łatwiej: 1. Uczyć Praca z samorządem jest po prostu nowocześniejszą i lepszą formą nauczania. I nie tylko dlatego, że nasi uczniowie uczą się przez własne działanie, że zdobywają umiejętności i kompetencje, zamiast zwyczajnego uzyskiwania informacji, że uczą się tego, co na pewno im się w życiu przyda - współpracy w zespole, zdobywania środków na realizację swoich zamierzeń, funkcjonowania w społeczeństwie obywatelskim. Również dlatego, że uczymy ich tego, czego tradycyjna nauka szkolna nie daje, a co bardzo by pomogło im nawet w samej nauce: planowania, efektywnego gospodarowania czasem, poszukiwania i przetwarzania informacji. Jak widać, na różne sposoby wspomagamy karierę naszych uczniów. 2. Wychowywać „Każda grupa społeczna jakoś socjalizuje (czyli uspołecznia) swoich członków wdrażając ich do postępowania odpowiadającego wzorom zachowania się, przyjętym w tej grupie. Jednostka nabiera przyzwyczajeń respektowania norm współżycia grupowego, posłuchu wobec przywódców grupy, solidarności wobec jednostek i grup obcych (…)" - Aleksander Kamiński: Samorząd młodzieży jako metoda wychowawcza. WSiP. Warszawa
Grupowe metody wychowania (…) opierają się na założeniu, że źródłem zmian psychicznych w jednostce może być nie tylko działalność wychowawcy, lecz także zachowanie się innych ludzi tworzących jej społeczne otoczenie. W metodach tych wychowawca rezygnuje z bezpośredniego oddziaływania na wychowanka, stara się natomiast ukształtować jego otoczenie społeczne, a przede wszystkim grupę w taki sposób, by wywierany na nią wpływ prowadził do pożądanych zmian w samym wychowanku. " - Krzysztof Konarzewski: Podstawy teorii oddziaływań wychowawczych. PWN. Warszawa 1982 (s.204) 3. Zarządzać szkołą "Trudno sobie nawet wyobrazić jak głębokie pokłady pozytywnej energii potrafią wyzwolić w sobie ludzie, którzy są zaangażowani w pełni w swoją pracę z własnej woli ("na własną prośbę "). To nie żart, gdyż absolutnie inne mechanizmy psychologiczne są uruchamiane, gdy otrzymujemy zadania zlecone z zewnątrz, a zupełnie inaczej zachowuje się człowiek gdy realizowane zadanie wykreowane jest przez niego samego. Człowiek potrafi wykrzesać z siebie ogromne pokłady energii i możliwości tylko wtedy, kiedy sam jest autorem swych działań." - Małgorzata Taraszkiewicz: Jak uczyć lepiej? czyli refleksyjny praktyk w działaniu. Wyd. CODN. Warszawa s. II