Zasady kształcenia

Zasady kształcenia Normy postępowania dydaktycznego, których przestrzeganie umożliwia nauczycielowi skutecznie zaznajamiać uczniów z wiedzą, rozwijać ich zainteresowania i zdolności poznawcze, wpajać poglądy i przekonania oparte na akceptowanych społecznie wartościach oraz wdrażać do samokształcenia

Zasady kształcenia Okoń Kupisiewicz Półturzycki Zasada systemowości Zasada poglądowości Zasada samodzielności Zasada związku teorii z praktyką Zasada efektywności Zasada przystępności Zasada indywidualizacji- uspołecznienia Zasada przystępności w nauczaniu Zasada świadomego i aktywnego udziału uczniów Zasada trwałości wiedzy uczniów Zasada operatywności wiedzy uczniów Zasada wiązania teorii z praktyką Zasada kształtowania umiejętności uczenia się Zasada łączenia teorii z praktyką Zasada indywidualizacji i uspołecznienia Zasada trwałości wiedzy Zasada ustawiczności kształcenia

Zasada poglądowości Wielozmysłowy kontakt z poznawaną rzeczywistością „Trzeba ludzi uczyć, w granicach możliwie najszerszych, nie z książek czerpać mądrość, ale z nieba, ziemi, z dębów i buków” (Komeński) Poglądowość: Ilustratywna (obserwacja) Operatywna (działanie) Funkcja: Reprezentatywna Symbolizująca

Zasada poglądowości Z podstawy programowej edukacji przyrodniczej (klasy I-III SP): „Wiedza przyrodnicza nie może być kształtowana wyłącznie na podstawie pakiet ów edukacyjnych, informacji z Internetu oraz z innych tego typu źródeł. Edukacja przyrodnicza powinna być realizowana także w naturalnym środowisku poza szkołą. W sali lekcyjnej powinny być kąciki przyrody. Jeżeli w szkole nie ma warunków do prowadzenia hodowli roślin i zwierząt, trzeba organizować dzieciom zajęcia w ogrodzie botanicznym, w gospodarstwie rolnym itp. ”

Zasada świadomej aktywności uczniów Aktywność- niezbędny warunek do podjęcia nauki Możliwa wtedy gdy uczeń zna cel działania, wie jak go realizować i chce go osiągnąć Aktywność: Intelektualna Emocjonalna Praktyczna

Zasada świadomej aktywności uczniów Wywoływanie aktywności Odwoływanie się do doświadczeń, potrzeb i zainteresowań poznawczych uczniów Wywoływanie pozytywnej motywacji Stosowanie metod wdrażających do samodzielnego zdobywania wiedzy i myślenia Systematyczne uświadamianie postępów

Zasada systematyczności (systemowości) Konieczność logicznego porządku uczenia się/nauczania Proces nauczania Czynności nauczyciela Czynności ucznia Układ treści kształcenia Uporządkowana struktura będąca logiczna całością

Zasada systematyczności (systemowości) Układ treści kształcenia Właściwa kolejność, zgodnie z logiką przedmiotu Powracanie do materiału opanowanego Podkreślanie zagadnień istotnych i głównych Podział materiału na sensowne fragmenty Przechodzenie do nowego materiału po gruntownym opanowaniu poprzedniego Systematyzowanie i uogólnianie wiadomości

Zasada przystępności Inaczej: zasada stopniowania trudności Konieczność dostosowania materiału, metod kształcenia, środków dydaktycznych do poziomu rozwoju i możliwości uczniów posiadanej wiedzy i umiejętności Optymalny poziom trudności!

Zasada przystępności Proces nauczania- Realizacja treści od bliskiego do nieznanego, od łatwego do trudnego Uwzględnianie różnic w tempie pracy i stopniu zaawansowania poszczególnych uczniów Unikanie przeciążania nadmiarem zadań

Zasada łączenia teorii z praktyką Poczucie użyteczności wiedzy, a także czynienie jej zrozumialszą Brak przestrzegania zasady: Deficyty umiejętności Mechaniczne wykonywanie czynności

Zasada łączenia teorii z praktyką Postulaty do działania: Poprzedzanie działań praktycznych przekazaniem określonej porcji wiadomości Reguły, definicje i prawa leżące u podstaw działalności powinny być produktem aktywności własnej uczniów Działania powinny poszerzać wiedzę

Zasada trwałości wiedzy Organizowanie procesu kształcenia tak aby uzyskać jak największą trwałość przyswajanego materiału Stosowanie takich metod i środków, dzięki którym wiadomości uczniów będą coraz to bardziej trwałe, dokładne i głębokie, usystematyzowane i użyteczne

Zasada trwałości wiedzy Procedury: Powtarzanie porządkujące, uzupełniające, syntetyczne Powtórki zgodne z krzywą zapominania Różnorodne środki i metody Systematyczna kontrola wyników nauczania Rozwiązywanie problemów Operowanie wiedzą w praktyce

Krzywa zapominania Źródło: szybkanaukablog.pl

Zasada indywidualizacji i zespołowości Uwzględnienie indywidualnych możliwości każdego ucznia ale też nacisk na współpracę i działanie wszystkich uczniów w klasie

Zasada indywidualizacji i zespołowości Indywidualizacja Różnicowanie planów nauczania Przedmioty fakultatywne Wcześniejsza promocja Indywidualny tok Uspołecznienie Praca w grupach

Pozostałe zasady: Zasada samodzielności Zasada efektywności Zasada operatywności Ustawiczności kształcenia się Zasada kształcenia umiejętności uczenia się

Alexander, Davies, Yelon Zasada doniosłości Uczeń będzie miał motywację do uczenia się tego, co ma dla niego ważne znaczenia Zasada niezbędnych warunków Żeby przyswajać nową wiedzę jeśli opanował wiadomości i umiejętności warunkujące realizację nowych zadań i zachowań Zasada wzorca Uczeń lepiej przyswoi sobie nowe zachowanie jeśli przedstawi mu się wykonanie wzorcowe, które będzie mógł obserwować i naśladować Zasada dostępności Uczeń zrozumie treści jeśli poda mu się w taki sposób, że do niego dotrą (staną się dostępne) Zasada aktywnego wiązania teorii z praktyką

Alexander, Davies, Yelon Zasada wygaszania Uczeń nabędzie nowe umiejętności jeśli stopniowo będzie się wycofywało kolejne ułatwienia Zasada nowości Uczeń przyswoi nową wiedzę jeśli będzie mu podana w sposób atrakcyjny Zasada rozkładania ćwiczeń w czasie Uczenie się będzie skuteczniejsze jeśli ćwiczenia praktyczne zostaną podzielone na krótkie i rozłożone w czasie Zasada przyjemności Uczeń uczy się chętniej jeśli procesowi kształcenia towarzyszy miła atmosfera

Wybrane przedmioty szkolne a zasady kształcenia Biologia Historia Matematyka Informatyka (TI/ZK) Sztuka Język polski Język obcy Wychowanie do życia w rodzinie Chemia Geografia Wiedza o społeczeństwie Przedmioty techniczne Religia Fizyka WF

Która zasada? (1) Na pytanie „a po co mamy się tego uczyć, to jest głupie” nauczyciel odpowiada „proszę mieć pretensje do autorów programu” Student zapisał się do grupy początkującej, żeby się za bardzo nie przemęczać a teraz narzeka, że mu się nudzi Pojawiła się oferta dwudniowego kursu masażu klasycznego, skupiającego się głównie na konkretnych technikach masowania

Która zasada? (2) Nauczyciel wprowadza nowy, dość trudny temat na ostatniej lekcji przed świętami. Na zajęcia wyrównawcze z matematyki prowadzone przez nauczyciela A chodzą uczniowie wszystkich klas III czyli uczeni również przez nauczyciela B i C Młody nauczyciel idzie do pierwszej pracy w szkole i szokuje go zachowanie młodzieży- nigdy nie myślał, że tak to może wyglądać

Która zasada? (3) Prowadzący wykład zaczyna „pływać”- mija pół godziny a on opowiada o rzeczach w bardzo niewielkim stopniu związanych z tematem. Słucha się tego świetnie ale poza historyjkami z jego życia, niewiele zostaje w pamięci słuchaczy Szkolenie z pierwszej pomocy ma formę wykładu Zajęcia trwają od godziny 8.00 do 21.00

Która zasada? (4) Konflikt między nauczycielem a klasą rośnie. Szkoła teoretycznie udostępnia możliwość uczenia się kilku języków obcych, jednak konkretne języki przypisane są do profilu klasy. Prowadzący przedmiot „dydaktyka ogólna” zamiast zgodnie z obietnicą zamieścić slajdy zaraz po zajęciach, zrobił to tydzień później- jakieś dwie godziny przed kolejnymi