Nie tylko wybory- Jak młodzi mogą wpływać na rzeczywistość i aktywnie uczestniczyć w demokracji?

Młodzi ludzie często nie biorą udziału w wyborach, argumentując to w taki sposób, że ich głos i tak nic nie zmieni i nie będzie słyszalny wśród setek tysięcy innych głosów. Młodzi nie wiedzą też, na kogo głosować, ponieważ zdecydowana większość kandydatów nie mówi zrozumiałym dla nich językiem, nie zwraca się do nich w swoich komunikatach, nie inicjuje dyskusji czy spotkań z młodymi, nie zawiera propozycji, które są interesujące dla młodych. Dlaczego ten temat jest ważny?

To powoduje, że młodzi stają się coraz bardziej bierni i mniej zainteresowani polityką, czy sprawami publicznymi i społecznymi. Narzekają i krytykują, zamiast szukać metod i sposobów wpływu na zmianę rzeczywistości.

Co możemy z tym zrobić?

UCZESTNICZENIE W WYBORACH DO SAMORZĄDU SZKOLNEGO Począwszy od 2003 roku odsetek uczniów deklarujących udział w wyborach do samorządu szkolnego – zawsze, kiedy się odbywały, lub czasami – systematycznie rósł. W roku 2010 po raz pierwszy przekroczył 50%, lecz obecnie trend się odwrócił i znowu przeważają uczniowie bierni, którzy nigdy w wyborach nie uczestniczyli (61%).

Spadek uczestnictwa w wyborach do samorządu szkolnego zanotowano w 2013 roku we wszystkich typach szkół. To niedobra prognoza dla procesu kształtowania się postaw obywatelskich – zamiast podnoszenia lub co najmniej utrzymywania poziomu zaangażowania w sprawy ponadjednostkowe, publiczne, następuje proces wycofywania się z tej sfery.

MŁODZIEŻ O POLITYCE, DEMOKRACJI I GOSPODARCE Opinie przedstawicieli młodego pokolenia na temat demokracji – podobnie jak przed trzema laty – są niejednoznaczne. Potwierdza to zarówno fakt, że żadne z prezentowanych młodym ludziom stwierdzeń dotyczących sposobu sprawowania władzy nie uzyskało wyraźnej przewagi, jak i wysoki odsetek badanych, którzy nie potrafią jednoznacznie określić swojego stanowiska w tej sprawie.

Niezadowolenie z funkcjonowania demokracji w Polsce przeważa wśród uczniów wszystkich typów szkół, przy czym licealiści relatywnie częściej niż pozostali wyrażają w tej kwestii aprobatę (19%). Odsetek ocen krytycznych dotyczących sposobu funkcjonowania demokracji w naszym kraju jest wśród uczniów różnych szkół zbliżony, niezależnie od rodzaju placówki edukacyjnej. Wynosi on odpowiednio: 68% w liceach, 71% w technikach i 72% w szkołach zawodowych.

PRZYNALEŻNOŚĆ DO GRUP NIEFORMALNYCH, STOWARZYSZEŃ, ORGANIZACJI, KLUBÓW Przynależność do grupy nieformalnej, stowarzyszenia, organizacji, klubu, grupy sympatyków lub ruchu religijnego deklaruje jedna trzecia badanych (32%). Jest to więc obecnie odsetek nieco mniejszy niż trzy lata temu, ale jednocześnie zbliżony do zarejestrowanego w 2003 i 2008 roku oraz większy niż pod koniec lat dziewięćdziesiątych.

Członkostwo w grupach jest silnie zróżnicowane w zależności od płci: przynależność do jakieś grupy czy organizacji znacznie częściej deklarują chłopcy niż dziewczęta NALEŻY: NIE NALEŻY: chłopcy 41% 58% dziewczęta 24% 74% Udział w organizacjach jest najczęstszy wśród uczniów zasadniczych szkół zawodowych oraz prywatnych liceów ogólnokształcących, natomiast relatywnie najmniej członków grup i stowarzyszeń jest wśród badanych z techników.

STOSUNEK DO POMOCY SPOŁECZNEJ Deklarowane przez większość ankietowanych uczniów przekonanie, że rząd powinien zapewnić pracę wszystkim, którzy chcą pracować, nie oznacza bynajmniej, że młode pokolenie zwraca się ku państwu socjalnemu. Należy zwrócić uwagę, iż wśród respondentów przeważa przekonanie, że z pomocy społecznej często korzystają osoby, które na nią nie zasługują. Taką opinię wyraża dwie trzecie respondentów (60%), a dwukrotnie mniej jest przeciwnego zdania (29%). Opinie w tej kwestii nie zmieniają się znacząco od 2008 roku.

ZAINTERESOWANIE POLITYKĄ Poziom zainteresowania polityką wśród badanej młodzieży jest najniższy spośród dotąd notowanych. Obecnie niemal tyle samo młodych ludzi kończących edukację w szkołach ponadgimnazjalnych określa swoje zainteresowanie polityką jako średnie – śledzi jedynie najważniejsze wydarzenia polityczne – ile twierdzi, że praktycznie nie interesuje się kwestiami politycznymi (odpowiednio 32% i 31%). Blisko jedna czwarta (24%) badanych deklaruje na tyle niewielkie zainteresowanie polityką, że często umykają ich uwadze nawet ważne wydarzenia. Jedynie co dziesiąty (11%) ankietowany uczeń twierdzi, że scenę polityczną obserwuje raczej uważnie, z czego zdecydowaną mniejszość (3%) stanowią osoby bardzo zainteresowane tymi kwestiami.

Czy mimo że młodzież nie może głosować to ma jakikolwiek wpływ na życie polityczne?

Czy uczestnictwo ludzi młodych w wyborach dotyczy rozwijania partnerstwa pomiędzy młodymi a dorosłymi?

Po co nam uczestnictwo młodzieży w wyborach?

Jak skutecznie zapewnić młodzieży możliwość uczestnictwa?

Co można zrobić, aby w pewien sposób sprawdzić czy obietnice wyborcze są spełniane?

JAKIE DZIAŁANIA MOŻE WYKONAĆ MŁODZIEŻ, KTÓRE BĘDĄ SŁUŻYĆ SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ?