Człowiek jako istota społeczna Jednostka a zbiorowość.

Socjologia - nauka zajmująca się badaniem zagadnień związanych ze społeczeństwem i zachodzącymi w nim zmianami. Prekursorem nauki był Arystoteles („człowiek jest istotą społeczną”), a terminu „socjologia” po raz pierwszy użył francuski filozof Auguste Comte. W XIX wieku uznano socjologię za odrębną dziedzinę naukową.

Koncepcje zachowania się człowieka Zagadnieniami zachowania człowieka w różnych sytuacjach zajmuje się nauka zwana psychologią. Ustaliła ona kilka koncepcji, które tłumacza różne zachowanie w różnych sytuacjach osobowością człowieka oraz wpływem czynników zewnętrznych: Koncepcja behawiorystyczna – kluczowe znaczenie dla zachowania człowieka ma środowisko zewnętrzne; modyfikują one zachowanie człowieka przez docierające do niego bodźce w postaci nagród i kar; Koncepcja poznawcza – człowieka kształtują informacje docierające do niego z otoczenia; odbiór i interpretacja tych informacji kształtuje człowieka (reklama); Koncepcja psychoanalityczna – człowieka kształtują jego potrzeby, zależne od warunków społecznych i kultury; Koncepcja humanistyczna – człowieka kształtują doświadczenia, które napotykają go w dążeniu do samorealizacji i rozwoju.

Osobowość Reakcje człowieka w różnych sytuacjach jest odmienne, to co o tym decyduje to tzw. osobowość. Osobowość to zespół cech i mechanizmów wewnętrznych, które warunkują zachowanie oraz przebieg procesów psychicznych. Najpopularniejsze typologie osobowości zostały stworzone przez Hipokratesa i Carla Gustava Junga. Popularniejsza jest ta pierwsza gdyż Jung wyodrębnił jedynie osobowości introwertyka i ekstrawertyka.

Osobowości wg Hipokratesa

Składniki osobowości: Tożsamość – poczucie odrębności i niepowtarzalności; świadomość siebie i tego kim się jest; tożsamość osobista tożsamość społeczna Mentalność - system zasad, którymi kierujemy się w życiu Indywidualistyczna Kolektywistyczna Wartości - motywują i wyznaczają cele działań człowieka Potrzeby – poczucie braku czegoś, co jest niezbędne do życia

Piramida potrzeb Abrahama Maslowa

Postawa – stosunek do otaczającej rzeczywistości kształtujący się w procesie wychowania; Odmianą postawy jest stereotyp, czyli uproszczony obraz grup społecznych, osób lub obyczajów; wizerunek ten często opiera się na fałszywej lub niepełnej wiedzy, rzadko ulega zmianom; Temperament – szybkość i siła zachowania, pobudliwość i tempo procesów psychicznych; Zdolności - właściwości i cechy psychiczne umożliwiające skuteczne wykonywanie pewnych czynności; Inteligencja – zespół zdolności umysłowych, które pozwalają na sprawne wykorzystywanie posiadanej wiedzy i przystosowanie do nowych warunków i zadań;

Człowiek a zbiorowość. Człowiek funkcjonuje w zbiorowości dzięki istnieniu tzw. więzi społecznych, czyli ogółu stosunków społecznych i zależności, które łączą człowieka ze zbiorowością lub grupą. Są one wynikiem bezpośrednich kontaktów międzyludzkich czyli tzw. styczności przestrzennej. Jest to zarazem pierwszy etap powstawania więzi. Drugi etap to powstanie styczności psychicznej – efekt obopólnych zainteresowań ludzi i zauważania u innych osób cech, które mogą zaspokoić nasze potrzeby. Zainteresowanie takie może przerodzić się w przyjaźń lub sympatię. Na skutek połączenia styczności przestrzennej i psychicznej powstaje styczność społeczna – wymiana informacji między jednostkami i oddziaływanie wzajemne. Skuteczne oddziaływanie przeradza się w powstanie stosunków społecznych i w konsekwencji zależności społecznych Elementy te składają się na więzi społeczne, a Piotr Rybicki dokonał ich klasyfikacji na: Więzi naturalne Więzi stanowione Więzi zrzeszeniowe

Dystanse przestrzenne wg Edwarda Hall’a ( Ukryty wymiar)

Zbiorowości społeczne Zbiorowość społeczna - zespół ludzi, miedzy którymi wytworzyła się i utrzymuje nawet przez krótki czas więź społeczna. Najprostszą formą zbiorowości jest … Nieco większym jest krąg społeczny. Natomiast największym typem zbiorowości jest …

Społeczeństwo a społeczność Społeczeństwo to forma życia ludzi powstająca na drodze ciągłych zmian stosunków społecznych. Tym co buduje społeczeństwo są zbiorowości, w których występują uporządkowane systemy oddziaływań społecznych opartych na związkach. Takie zbiorowości w socjologii nazywamy społecznościami. Społeczności mogą być: lokalne regionalne państwowe globalne . Pierwowzorem społeczności były wspólnoty oparte na więziach naturalnych. W momencie sformalizowania zasad funkcjonowania tych wspólnot prawem, wspólnym terytorium, kultura i instytucjami, wspólnoty przekształciły się w społeczeństwa.

Socjalizacja Od chwili narodzin człowiek staje się częścią społeczeństwa. Od tej chwili rozpoczyna się proces socjalizacji czyli uspołeczniania jednostki. W tym czasie kształtujemy swoja osobowość, budujemy system wartości norm i wzorców oraz poznajemy zachowania obowiązujące w danej społeczności. Proces socjalizacji dzielmy na 2 etapy: Socjalizację pierwotną – zachodzi poprzez kontakt z rodziną i rówieśnikami; Socjalizacją wtórną – proces samodzielnego kształtowania osobowości; świadome uczenie się nowych norm i zasad zachowania się; Bywa jednak, ze jednostka ma trudności z przystosowaniem się do życia społecznego lub proces socjalizacji zostaje zakłócony. W takim przypadku podejmuje się działania mające umożliwienie takiemu człowiekowi powrotu do normalnego życia poprzez tzw. resocjalizację.

Role społeczne Przechodząc proces socjalizacji, każdy człowiek uczy się zachowania w różnych sytuacjach przyjmując różne role społeczne. Przechodzenie z roli do roli bardzo często powoduje powstawanie konfliktów – przechodzenie z roli ucznia do roli studenta a potem pracownika, lub przechodzenie z roli dziecka do roli rodzica itd.

Co zapamiętałem Co to jest socjologia? Jakie są koncepcje zachowania się człowieka? Kto powiedział jako pierwszy „Człowiek jest istotą społeczną”? Czym jest osobowość i jakie są jej składniki? Najmniejszą forma zbiorowości jest ……., a największą ………. . Czym jest społeczeństwo ? Czym jest socjalizacja i czym różni się od resocjalizacji?

Dziękuję za uwagę !!!