WIEDZA O GOSPODARCE 3.2. Rynek

Rynek RYNEK jako miejsce kupna – sprzedaży. RYNEK jako PROCES, w ramach którego kupujący i sprzedający określają, co mają zamiar kupować i sprzedawać oraz na jakich warunkach. I

Wyrażona w pieniądzu wartość towaru. Rynek Pojęcie Definicja Rynek To miejsce lub proces, które są związane z wymianą dóbr, za ustaloną cenę i z ustalonymi innymi warunkami transakcji. Cena Wyrażona w pieniądzu wartość towaru. I

Rynek – klasyfikacja rynku rynek międzynarodowy rynek krajowy rynek regionalny rynek lokalny I

Rynek – czynniki wytwórcze praca Rynek czynników wytwórczych obejmuje trzy zasadnicze elementy, są to: ziemia dobra kapitałowe (kapitał rzeczowy i aktywa finansowe) I

Rynek pracy Przedmiotem sprzedaży na rynku pracy jest PRACA, która ma swoją CENĘ, czyli WYNAGRODZENIE. PODAŻ na rynku pracy reprezentują osoby gotowe podjąć pracę – PRACOWNICY, POPYT – PRACODAWCY. I

Rynek ziemi, rynek kapitałowy Rynek ziemi – ziemia jest tym dobrem, które nigdy nie traci na wartości, jest stabilnym aktywem. Rynek kapitału obejmuje zarówno rynek kapitału fizycznego (a więc rynek dóbr kapitałowych w rodzaju budynków, maszyn, urządzeń, narzędzi i materiałów wykorzystywanych w działalności gospodarczej), jak i rynek kapitału finansowego. I

Rynek kapitałowy Rynek kapitału finansowego dzieli się z na: rynek pieniężny – to segment rynku finansowego, przez który podmioty gospodarcze finansują swoją bieżącą działalność. rynek kapitałowy, który jest rynkiem specyficznych papierów wartościowych. Papiery wartościowe to np. akcje i obligacje. I

Cześć zysku wypłacana akcjonariuszom. Rynek kapitałowy Pojęcie Definicja Akcje Są to papiery wartościowe emitowane przez spółki akcyjne. Akcjonariusz może liczyć na udział w zysku spółki (poprzez otrzymywanie dywidendy) oraz na prawo głosu. Zakres uprawnień jest różny w zależności od rodzaju akcji. Obligacje To papier wartościowy, w którym emitent (ten, który wydaje obligacje) stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia, np. zwrotu kwoty zapłaconej za obligację wraz z ustalonymi odsetkami. W przeciwieństwie do akcji obligacje nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda i uczestnictwo w podejmowaniu decyzji co do działalności emitenta. Dywidenda Cześć zysku wypłacana akcjonariuszom. I

Rynek regulowany i wolny Rodzaje rynku ze względu na kryterium swobody działania podmiotów lub brak takiej swobody: rynek regulowany wolny rynek I

Rynek regulowany i wolny Rynek wolny - kontrola władz nad gospodarką, - planowanie co i w jakich ilościach powinno być produkowane, - ustalanie cen minimalnych i maksymalnych, - znikoma konkurencja pomiędzy poszczególnymi podmiotami działającymi w gospodarce, - państwowa własność zasobów naturalnych i kapitałowych. Z takim rynkiem, a raczej całą gospodarką, mieliśmy do czynienia w Polsce przed 1989 rokiem. - decyzje ekonomiczne podejmowane przez przedsiębiorców i innych uczestników rynku, - dobrowolność transakcji zawieranych pomiędzy kupującymi i sprzedającymi, - dobrowolność ustalania cen, - dobrowolność ustalania warunków transakcji, - cenione prawo własności to własność prywatna, - istnienie konkurencji. I

Rynek regulowany i wolny Pojęcie Definicja Reglamentacja Ograniczenie w dostępie do dóbr. Wprowadzone na skutek braku tychże dóbr. To również cecha charakterystyczna dla rzeczywistości gospodarczej w Polsce sprzed 1989 roku, kiedy obowiązywały tzw. kartki na podstawowe artykuły, które dzisiaj bez problemu możemy kupić w sklepach. Rynek regulowany Rynek, na którym decyzje gospodarcze podejmowane są przez władze centralne. Wolny rynek Rynek, na którym decyzje podejmowane są przez jego uczestników. Istnieje konkurencja. I

dostępność gwarantowana możliwość serwisowania Konkurencja Czynniki konkurencyjności: cena jakość opakowanie dostępność gwarantowana poprzez system dystrybucji okres gwarancji możliwość serwisowania I

możliwość serwisowania Konkurencja dystrybucja możliwość serwisowania okres gwarancji Opakowanie wygląd produktu cena jakość towaru Dotyczy sł.: Opakowanie, duże O zam. na małe: o KONKURENCJA I

Konkurencja Proces, w którym podmioty rynkowe (np. producenci) rywalizują ze sobą o klienta. Czynią to za pomocą takich instrumentów, jak np.: cena, jakość produktu, szerokość asortymentu, formy płatności. I

Rynek wartości niematerialnych Zapamiętaj Rynek dóbr Rynek wartości niematerialnych i prawnych Rynek czynników wytwórczych rynek pracy, rynek ziemi, rynek dóbr kapitałowych I

Zapamiętaj Wolny rynek Rynek regulowany I

Zapamiętaj I Rynek lokalny Rynek regionalny Rynek krajowy Rynek międzynarodowy Rynek regionalny Rynek krajowy I

popyt przewyższa podaż Rynek sprzedawcy Popyt popyt przewyższa podaż rynek sprzedawcy Podaż II

podaż przewyższa popyt Rynek nabywcy Popyt podaż przewyższa popyt rynek nabywcy Podaż II

Siła jednej ze stron rynku Pojęcie Definicja Rynek sprzedawcy Mamy z nim do czynienia, kiedy popyt przewyższa podaż. Oznacza to, że sprzedający mogą dyktować cenę. Rynek nabywcy To rynek, na którym podaż dominuje nad popytem. Jeśli na rynku będzie więcej dóbr określonego rodzaju, niż rynek jest w stanie „wchłonąć”, to sprzedawcy zaczną obniżać cenę, dodawać gratisy do sprzedawanego towaru itd. W takiej sytuacji warunki transakcji dyktuje nabywca. II

Stopień konkurencyjności rynki konkurencyjne czysty monopol konkurencja niedoskonała II

Stopień konkurencyjności Konkurencja oligopolistyczna Pojęcie Definicja Rynki konkurencyjne To rynki, na których występuje duża liczba podmiotów. Konkurują między sobą, walcząc o klienta. Czysty monopol To taki model konkurencji, gdzie na rynku działa jeden producent. Stwarza to sytuację niekorzystną dla kupujących, bowiem muszą godzić się na ceny i inne warunki transakcji dyktowane przez producenta. Cena maksymalna (pułap ceny, sufit cenowy) Jest to cena urzędowa, której nie może przekroczyć cena sprzedaży określonego dobra. Konkurencja oligopolistyczna Taki model konkurencji, gdzie działa kilku wiodących producentów. Rywalizujących między sobą o klientów. Koncesja Jest to akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny (różne urzędy uprawnione do wydawania koncesji). Upoważnia on przedsiębiorcę do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie wprowadza się dla takich działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny. II

Monopson WIEDZA O GOSPODARCE Taki model konkurencji, gdzie działa wielu producentów, ale jeden znaczący odbiorca. W tej sytuacji to odbiorca dyktuje warunki transakcji. II

fundusze inwestycyjne towarzystwa ubezpieczeniowe Rynek kapitałowy banki (zarówno komercyjne, jak i centralny) Uczestnikami rynku kapitałowego są przede wszystkim instytucje finansowe oraz osoby indywidualne. Spośród instytucji finansowych należy wymienić : fundusze inwestycyjne fundusze emerytalne towarzystwa ubezpieczeniowe III

Fundusze inwestycyjne Towarzystwa ubezpieczeniowe Rynek kapitałowy Pojęcie Definicja Fundusze inwestycyjne Podmioty, które są formą wspólnego inwestowania. Inwestorzy nabywają jednostki uczestnictwa, płacąc za nie określoną kwotę pieniędzy. Fundusz inwestycyjny lokuje zgromadzone środki pieniężne w ściśle określone aktywa, np. akcje, obligacje, bony skarbowe. Fundusze emerytalne Są częścią systemu emerytalnego, z którego w przyszłości będzie wypłacana emerytura. Do otwartego funduszu emerytalnego co miesiąc ZUS przekazuje część składki na ubezpieczenie społeczne, którą do ZUS odprowadza pracodawca. Pieniądze do OFE wpłaca wyłącznie ZUS. Klient nie może nic wpłacić sam. Towarzystwa ubezpieczeniowe Podmioty odgrywające rolę pośrednika w obrocie giełdowym II

podmioty odgrywające rolę pośrednika w obrocie giełdowym Rynek kapitałowy DOMY MAKLERSKIE podmioty odgrywające rolę pośrednika w obrocie giełdowym III

Transformacja gospodarcza po 1989 roku Trzeba skończyć z fałszywą grą, w której ludzie udają, że pracują, a państwo udaje, że płaci. To słowa prof. Leszka Balcerowicza wygłoszone przed sejmem w 1989 roku. W Polsce w 1989 roku rozpoczął się okres transformacji gospodarczej. Skończyła się era gospodarki centralnie planowanej, a rozpoczęła era gospodarki rynkowej. III

Transformacja gospodarcza po 1989 roku Zespół ekonomistów pod kierownictwem prof. Balcerowicza opracował pakiet reform społeczno-gospodarczych, znany pod potoczną nazwą „plan Balcerowicza”. Do jego głównych założeń należały: obniżenie inflacji i deficytu budżetowego, likwidacja niedoborów, uzyskanie zgody na redukcję długu zagranicznego, zamrożenie płac i wprowadzenie podatku od ponadnormatywnych wynagrodzeń, tzw. popiwku, rozpoczęcie procesu prywatyzacji, otwarcie na rynki zagraniczne, demonopolizacja rynku (wprowadzenie konkurencji). III

Transformacja gospodarcza po 1989 roku Pojęcie Definicja Popiwek Podatek od ponadnormatywnych wynagrodzeń – wprowadzony w połowie lat dziewięćdziesiątych, stosowany także w ramach reform Balcerowicza jako narzędzie do walki z inflacją. Prywatyzacja Przechodzenie od własności państwowej do prywatnej w wyniku sprzedaży mienia państwowego lub jego udostępnienia prywatnym osobom fizycznym lub prawnym. III