PREZENTACJA I ROZMOWA MATURALNA. ELEMENTY RETORYKI I AUTOPREZENTACJI.

CELE ZAJĘĆ Przedstawienie najważniejszych zasad autoprezentacji. Co przeszkadza w słuchaniu i mówieniu. Jak się dobrze zaprezentować na maturze. Jak to robią inni. Czy psychologia autoprezentacji jest w istocie ważna?

NAJWAŻNIEJSZE ZASADY KORZYSTNEJ AUTOPREZENTACJI

9 ZASAD, KTÓRE ZNAĆ NALEŻY Korzystne pierwsze wrażenie wytwarza się w pierwszych sekundach spotkania (zasada 30X30X30 pierwszych sekund spotkania, 30 pierwszych słów, 30 cm twarzy – trójkąt usta – oczy) Rytm – umiejętność dopasowania się do dynamizmu drugiej osoby Mimika – uśmiech i kontakt wzrokowy, brak grymasów i tików

Gestykulacja – podkreślająca, spokojna Postawa, sposób siedzenia, chód, utrzymanie dystansu – wyrażająca pewność siebie i szacunek dla drugiej osoby Witanie się – adekwatne do sytuacji, nie narzucające się i nie uległe

7. Operowanie głosem – spokojny, odpowiednia intonacja, bez manier 8. Zewnętrzność – uroda, sylwetka, fryzura, ubiór, higiena, koloryt 9. Utożsamianie się z prezentowaną ofertą – wiarygodność

ZACHOWANIA NIEWERBALNE W ZALEŻNOŚCI OD NASTAWIENIA ROZMÓWCY NASTAWIENIE NIEPRZYJAZNE NASTAWIENIE PRZYJAZNE unika wymiany spojrzeń - patrzy w oczy rozmówcy pochyla, odwraca głowę - kiwa aprobująco mimika uboga, zła - uśmiecha się mocno ściska dłonie - trzyma dłonie otwarte pociera często nos, głowę - rzadko dotyka głowy odsuwa się od rozmówcy - zbliża się ku rozmówcy

ZACHOWANIA NIEWERBALNE W ZALEŻNOŚCI OD NASTAWIENIA ROZMÓWCY ZACHOWANIA OSOBY LĘKLIWEJ ZACHOWANIA OSOBY PEWNEJ SIEBIE - często przymyka oczy - oczy naturalnie otwarte nerwowo rusza rękami - trzyma ramiona luźno, swobodnie zasłania często usta - odsłania sylwetkę, twarz wierci się na krześle - siedzi pewnie, spokojnie nerwowo kiwa nogą - trzyma nogi swobodnie, wygodnie

ZACHOWANIA NIEWERBALNE W ZALEŻNOŚCI OD NASTAWIENIA ROZMÓWCY NASTAWIENIE WROGIE,AGRESYWNE NASTAWIENIE BEZ WROGOŚCI uśmiecha się z politowaniem - spogląda na rozmówcę ok. ¾ czasu rozmowy nieprzyjemny wyraz twarzy - wyraz zdecydowania, pewności grozi palcem wskazującym - gestykuluje dłońmi podnosi brwi z niesmakiem - lekko odwraca głowę w bok wstaje, by unieść się - lekko napina ciało gdy zaczyna nad rozmówcą mówić - ściska dłonie w pięści - trzyma dłonie otwarte patrzy ponad głową rozmówcy - patrzy prosto w oczy

CO PRZESZKADZA W SŁUCHANIU?

Stan naszego ducha, a więc brak nastawienia wewnętrznego na słuchanie. Niesprzyjające warunki do słuchania: hałas, niewygodna – a czasem zbyt wygodna – pozycja, zbyt zimno, czy zbyt gorącą itp. Swoista „filtracja” dokonywana przez słuchacza: nastawienie tylko na to, co pragnie usłyszeć.

Aprioryczne uprzedzenie: do tematu wystąpienia, do jego treści, do niektórych zwrotów retorycznych, czy maniery, której mówca hołduje a czasem, po prostu, do osoby mówcy. Skoncentrowanie się nie na przedkładanych przez mówcę racjach, a jedynie na wyszukiwaniu słabych miejsc, by w późniejszej potyczce słownej postawić na swoim.

Zbyt szybkie osądzanie mowy czy też mówcy, zbyt duża skorość do wyciągania wniosków przed wysłuchaniem wszystkich racji. Nastawienie na ocenę mowy wyłącznie pod względem formalnym: swoiste „recenzowanie” mówcy. Wreszcie – znużenie i znudzenie.

JAK ZDOBYWAĆ ZAUFANIE I ZYSKIWAĆ PRZYCHYLNOŚĆ Kompetencja (jesteś specjalistą, i to znakomicie przygotowanym – tak mają cię zapamiętać) Uczciwość (niekiedy pracujemy z kanciarzami, ale ufamy tylko uczciwym) Inteligencja (ludzie których świat uznaje za wybitnych, ogromnie zyskują w naszych oczach, jeśli dostrzeżemy, że ponadto są inteligentni) Sympatyczność (ciepły uśmiech jest najbardziej uniwersalnym językiem)

TECHNIKI PREZENTACJI MOWA CIAŁA

TECHNIKI PREZENTACJI – MOWA CIAŁA WAŻNA JEST OPRAWA (Jeśli próbujesz przekonać publiczność do swoich racji i pomysłów, a w tym samym czasie mowa twojego ciała wyraża brak wiary w siebie i powątpiewanie, twoje słowa nie zostaną zaakceptowane. Twoje ciało musi mówić tym samym językiem, co usta. Jeśli chcesz, aby ludzie cię słuchali, musisz wzbudzić zaufanie. Twoją wewnętrzną postawę odzwierciedla twoja postawa na zewnątrz). 2. WSZYSTKO JEST OCENIANE (Najgorsze - albo może najlepsze - w mowie ciała jest to, że wszystko, co robisz, jest oceniane. Publiczność ocenia to, jak idziesz, jak stoisz, jak gestykulujesz, jak wstajesz z krzesła, jak chwytasz długopis itd., itp.).

3. PEWNY NA WŁASNYM PODWÓRKU (Abyś mógł wzbudzać zaufanie, musisz czuć się pewnie, tak jak na własnym podwórku. Aby poczuć się jak u siebie w miejscu, w którym przeprowadzasz swoją prezentację, powinieneś najpierw je odwiedzić, o ile masz taką możliwość. Dzień wcześniej pojedź do lokalu i sprawdź, jak wygląda, jak jest oświetlona itp.). 4. ZWRÓĆ UWAGĘ NA JĘZYK CIAŁA (ważne jest, aby być świadomym języka swojego ciała i aby w pełni świadomie zrezygnować z gestów, które zaprzeczają twojemu przesłaniu).

5. ZŁA POSTAWA (Pierwszą rzeczą, na którą ludzie zwracają uwagę, gdy wychodzisz, by przeprowadzić prezentację, jest to, w jakiej pozycji znajduje się górna część twojego ciała. Zła postawa wynika niekiedy z niskiej samooceny. Nie zawsze jest tak, że ludzie ze złą postawą mają niską samoocenę, ale często wygląda to tak, jakby rzeczywiście ją mieli). 6. TWÓJ WŁASNY STYL (Wszyscy ludzie mają własny styl, jeśli chodzi o mowę ciała. I dobrze. Ty to ty i nikt inny. Nie chodzi o to, abyś próbował naśladować czyjś język ciała. Być może jednak z jakiegoś względu dobrze by było popracować nad niektórymi aspektami swojej mowy ciała).

7. TRZY NAJCZĘSTSZE BŁĘDY Aby dowiedzieć się, czy masz jakieś nawyki, które mają negatywny wpływ na twoją prezentację, powinieneś się poobserwować i zastanowić, czy jest jakiś ruch lub gest, który: - często powtarzasz, wydaje się nerwowy, daje publiczności odczuć, że masz niską samoocenę.

8. TIKI (Często powtarzane ruchy mogą popsuć całą prezentację 8. TIKI (Często powtarzane ruchy mogą popsuć całą prezentację. Wielokrotnie powtarzane ruchy i gesty robią na słuchaczach złe wrażenie, co z kolei pomniejsza wiarygodność mówiącego. Ruchy te zmniejszają także uwagę słuchaczy. Wśród publiczności zawsze znajdą się tacy, którzy, zamiast słuchać tego, co ma do powiedzenia mówiący, będą liczyć, ile razy zdejmuje on okulary). 9. UŻYWAJ RĄK (Osoby przemawiające przed publicznością różnie radzą sobie z "problemem" rąk. Są tacy, którzy krzyżują ręce na wysokości klatki piersiowej. Niektórzy wkładają je do kieszeni. Inni krzyżują ręce z tyłu. Najczęstszą pozycją jest tzw. "chwyt nudysty", który polega na tym, że obie ręce są splecione na wysokości tej części ciała, którą nudysta lubi mieć odkrytą. Gdy przeprowadzasz prezentację, powinieneś pamiętać o tym, aby nie umieszczać rąk w żadnej z tych pozycji. Spróbuj podkreślić to, co mówisz za pomocą gestów. Używając rąk w odpowiedni sposób, możesz nadać prezentacji trzeci wymiar).

10. JAK SIĘ PORUSZASZ (Lepiej podczas całej prezentacji stać niż siedzieć. Unikaj stania w miejscu; to cię bardzo ograniczy. Najlepiej, jeśli możesz się swobodnie poruszać. Przemieszczaj się między rzutnikiem, tablicą, blokiem na statywie a stołem, na którym leżą długopisy itp. Poruszaj się jednak spokojnie, w przeciwnym razie zirytujesz słuchaczy). 11. MIMIKA TWARZY (Ze wszystkich sygnałów wysyłanych przez język ciała, te pochodzące z twarzy są najważniejsze. To przede wszystkim na twarz patrzymy, gdy ktoś do nas mówi. I to twarz jest tą częścią, która zdradza odczucia osoby mówiącej. Przeprowadzając prezentację musisz wyglądać tak, aby publiczność widziała, że jesteś zadowolony przemawiając właśnie do niej. Radość rodzi radość. Im bardziej jesteś zadowolony, tym bardziej zadowoleni będą twoi słuchacze).

12. STRÓJ (Gdy prowadzisz prezentację, 90% twojego ciała jest zakryta 12. STRÓJ (Gdy prowadzisz prezentację, 90% twojego ciała jest zakryta. Niektórzy ludzie ocenią cię jedynie na podstawie tego, jak jesteś ubrany. Twój strój nie powinien przyciągać zbyt dużej uwagi, być zbyt elegancki, a tym bardziej niechlujny czy krzykliwy. Nie może być tak, że słuchacze zapamiętają jedynie twój oryginalny strój, a nie to, co powiedziałeś. Podstawowa zasada mówi, aby ubrać się w taki sposób, w jaki przypuszczasz, że będą ubrani twoi słuchacze).

JAK ZROBIĆ DOBRĄ PREZENTACJĘ

CO TO WŁAŚCIWIE JEST PREZENTACJA? W prezentacji chodzi o komunikację. W prezentacji próbujesz przekazać komuś swoje myśli i zapatrywania i poprzez to dokonać w tym kimś jakiejś zmiany. W prezentacji możesz chcieć zmienić sposób myślenia danej osoby albo wpłynąć na tę drugą stronę tak, by zadziałała w sposób bliski twoim oczekiwaniom lub zmieniła do ciebie nastawienie.

PRZEKONANIA Gdy do kogoś przemawiasz, ocena ciebie jako mówcy następuje bardzo szybko. By osoba, do której kierujesz swoją wypowiedź, zechciała ciebie słuchać, musisz natychmiast zdobyć jej zaufanie. Zdobycie zaufania jest tym bardziej ważne, jeśli dodatkowo chcesz, by ta druga strona zgadzała się z tym, co mówisz.

POD PRESJĄ TRUDNIEJ To żadna sztuka być nastawionym entuzjastycznie, rozluźnionym i elokwentnym w prywatnej rozmowie pomiędzy dwoma lub trzema osobami. Gdy jednak działasz pod presją i w stresie, i gdy ważne jest, by ludzie uwierzyli w to, co mówisz, wtedy ważne jest, by się nie załamać i nie pogubić.

ŻADNYCH NIEJASNOŚCI Podczas prezentacji musisz dokładnie wiedzieć, jak zadziałać, by przesłanie trafiło do słuchaczy.

WYUCZONA UMIEJĘTNOŚĆ Jako mówca możesz za pomocą całkiem prostych metod zapamiętać wszystko to, co masz do powiedzenia i sprawić, by twoi słuchacze także zapamiętywali treści, które przekazujesz. Dar przemawiania to tak naprawdę nie żaden dar, tylko wyuczona umiejętność. Większość dobrych mówców posiadło swoje umiejętności wskutek sumiennego treningu, wyuczenia i świadomości tego, co jest wymagane w technikach prezentacji.

TRENING Bycie dobrym mówcą i człowiekiem umiejącym się zaprezentować nie różni się od bycia dobrym w jakiejś innej dziedzinie. Jeśli chcesz być dobrym graczem w golfa, maratończykiem, szachistą, tenisistą czy kierowcą rajdowym, musisz zacisnąć zęby i ćwiczyć. To samo dotyczy technik prezentacji. Nie osiągniesz sukcesu, jeśli nie będziesz trenował.

AFIRMACJA Jest jeden czynnik, który sprawi, że twoje dążenie do podwyższenia pewności siebie i opanowania sztuki wyrażania się w przekonujący sposób, zostanie zwieńczone sukcesem. To twoja silna wola i chęć odniesienia sukcesu. Musisz od samego początku nastawić się na to, że ci się uda. Jeśli stworzysz sobie obraz siebie jako dobrego mówcy, będzie ci znacznie łatwiej odnieść sukces. Takie kreowanie wewnętrznej wizji celu, do którego się dąży, to inaczej afirmacja.

POTWIERDZENIE TWOICH MYŚLI Gdy przemawiasz do innych, wpływasz nie tylko na swoich słuchaczy, ale i na samego siebie. Nawet, gdy ty sam zmuszasz się do uporządkowania swoich myśli, wzmacniasz je w sobie, utwierdzasz się w określonych przekonaniach to zyskujesz pewność siebie. Nie można zapominać o tym pozytywnym skutku twoich afirmacyjnych myśli.

ENTUZJAZM Jeśli masz możliwość, by wybrać temat, na który będziesz się wypowiadał, wybierz coś, na czym się znasz. Wybierz temat, który nastawia cię entuzjastycznie. Entuzjazm jest najbardziej zaraźliwą chorobą świata. Im bardziej entuzjastycznie jesteś nastawiony do tematu wystąpienia, tym bardziej entuzjastyczni będą twoi słuchacze.

UMIARKOWANA TREMA JEST DOBRA Artysta, który chwali się, że nigdy nie odczuwa tremy, nie jest artystą - jest kłamcą albo durniem, powiedział kiedyś słynny śpiewak operowy Caruso Na początku musisz nauczyć się, jak traktować swoje napięcie. Samo w sobie jest ono niezwykle pomocne w nowych i trudnych dla nas sytuacjach. Największy problem pojawia się, gdy nie mamy odwagi przyznać przed samymi sobą lub przed innymi, że jesteśmy zdenerwowani

BEZ NAPIĘCIA NUDNO Mówca, który odczuwa pewne napięcie i podniecenie przed swoim wystąpieniem, bardziej porywa słuchaczy niż mówca, który w takiej sytuacji odczuwa obojętność.

KONTROLUJ ZDENERWOWANIE Zaakceptuj fakt, że pojawia się napięcie i zdenerwowanie. Mogą ci one pomóc, byś bardziej efektywnie przeprowadził prezentację. Spróbuj nauczyć się kontrolować napięcie, aby cię ono nie blokowało. Doświadczenie strachu jest potrzebną i pożyteczną reakcją

WYUCZONE ZACHOWANIE Gdy odczuwasz strach przed publicznymi wystąpieniami, pomoże ci już to, że krew dopłynie do mięśni i wzrośnie wydzielanie potu. Musisz jednak zaakceptować fakt, że taka reakcja ma miejsce. Nie ma cudownych środków przeciw takiemu zdenerwowaniu. Są jednak pewne kroki, które musisz przedsięwziąć, by uczynić z napięcia swojego sprzymierzeńca.

STRACH PRZED ZDENERWOWANIEM Nic nie pomoże powtarzanie sobie w duchu: Teraz się nie denerwuj! Murowane, że zaczniesz się denerwować tym, że możesz się zdenerwować. Nieoczekiwane momenty mogą nadejść w każdym wystąpieniu, lecz to twoje nastawienie decyduje o tym, jakie one będą. Spróbuj najpierw zebrać jak najwięcej informacji do swojej prezentacji po to, by twoje ewentualne zaskoczenie nie było spowodowane brakiem przygotowania. Jeśli przygotujesz się rzetelnie i przeprowadzisz swoje zadanie tak dobrze, jak tylko potrafisz, uda ci się. Musisz uwierzyć w swój własny sukces.

BŁĘDNE KOŁO Ze strachu, że im się nie powiedzie, część ludzi unika okazji do publicznych wystąpień. Nie zajdziesz daleko, jeśli nie zdecydujesz się, że naprawdę chcesz gdzieś dotrzeć. Jeśli podjąłeś decyzję, że chcesz udoskonalić swoją sztukę prezentacji, musisz wykorzystywać każdą okazję, by trenować. W ten sposób przerwiesz błędne koło.

PRÓBA GENERALNA Nie ma lepszego sposobu, niż przed każdym ważnym wystąpieniem przeprowadzić generalną próbę. Wielu mówców przygotowuje się jedynie psychicznie, powtarzając tekst, który wygłoszą. Najlepszą metodą jest jednak jeszcze przed wystąpieniem wyobrażenie sobie, że stoi się przed publicznością. A najlepszym sposobem na przygotowanie się jest przetrenowanie prezentacji w warunkach zbliżonych do tych, w których będziesz przemawiał.

NASTAWIENIE PSYCHICZNE Każdy posiada jakąś blokadę, która uniemożliwia odnoszenie takich sukcesów, na jakie nas stać lub jakich oczekujemy. Jeśli masz przeprowadzić prezentację w profesjonalny sposób, musisz mieć obraz siebie jako naprawdę dobrego mówcy. Musisz widzieć siebie, myśleć o sobie, mówić o sobie, działać, planować i stawiać sobie cele w taki sposób, jakbyś był najlepszym, najbardziej utalentowanym mówcą. Musisz zbudować w sobie to wyobrażenie, zanim stanie się ono rzeczywistością.

JAK BYĆ LEPSZYM MÓWCĄ? Według profesora Alberta Mehrabiana słowa tylko w 7 procentach wpływają na słuchaczy. 55 procent efektu wywołane jest przez obraz (jak wyglądasz, jaki masz wyraz twarzy, jakie wykonujesz gesty). Pozostałe 38 procent zależy od dźwięku. Czy Twojemu głosowi można zaufać? Czy jest ciekawy? Czy zmieniasz modulację?

KRÓTKIE PODSUMOWANIE Po 10-minutowej prezentacji słuchacze zrozumieją i zapamiętają około połowy tego co usłyszeli a po kilku dniach będą pamiętać zaledwie jedną czwartą.

OPRACOWANIE: Tekst: dr Robert Mertuszka Grafika i korekta: mgr Paweł Domzalski Design: Tomasz Sulejewski