Warszawa 15 lipca „Określone ustawowo dochody własne poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego zdeterminowane są niejednokrotnie obiektywnymi czynnikami: warunkami gospodarczymi, położeniem geograficznym czy sytuacją demograficzną.”…. W ramach systemu korekcyjno-wyrównawczego dochodzi niekiedy (w wypadku konkretnych jednostek) do sytuacji, w której, na skutek dokonania wpłat wyrównawczych, nie jest możliwe wykonywanie zamierzonych celów przez poszczególne samorządy.” W Konkluzji wyroku Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wpłaty wyrównawcze oraz wysokości tych wpłat „nie są niezgodne z art. 32 Konstytucji”, a „system wyrównania poziomego dochodów j.s.t., jest przede wszystkim natury politycznej”. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 stycznia 2013 r. Sygn. akt K 14/11”

Warszawa 15 lipca Przerwanie batalii o „janosikowe” 2

Warszawa 15 lipca

4 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 -0,5 -1, miliardy zł Zestawienie dochodów samorządu województwa mazowieckiego dotacje celowe pozostałe dochody subwencja regionalna subwencja oświatowa uzupełnienie subwencji ogólnej dochód województwa netto (do dyspozycji) wpłata do budżetu na subwencję regionalną udział w podatku PIT i CIT środki z budżetu Unii Europejskiej

Warszawa 15 lipca Subwencja regionalna a budżet Mazowsza (2011 r.) Powszechnym jest pogląd, że Mazowsze ma największy dochód ogółem w przeliczeniu na 1 mieszkańca, tymczasem jeżeli uwzględnić wpłatę na subwencję regionalną jest on niższy od średniej krajowej. Rzeczywiste dochody województw po korekcie czasowej wpłat i wypłat subwencji regionalnej (cofnięcie o 2 lata) na 1 mieszkańca. średnia: 399 zł

Mechanizm ewidencji dochodów ogółem województw (2011 r.) według ustawy w rzeczywistości Różnica 608 mln zł Metoda przyjęta przez MF i GUS zawyża dochody samorządów ogółem i wprowadza w błąd.

Warszawa 15 lipca Transfer pionowy budżet państwa → budżet samorządowy Subwencja oświatowa Subwencja wyrównawcza Źródłem subwencji regionalnej są dochody własne województw – płatników; nie są to źródła zewnętrzne. Wpłaty na subwencję regionalną pomniejszają dochody płatników samorządowych, ale ustawa ujmuje te wpłaty jako koszt (w bilansie po stronie wydatków: Dział Rozliczenia różne. Transfer poziomy budżet samorządowy → budżet państwa → budżet samorządowy Subwencja regionalna – „janosikowe” Dlaczego powstaje różnica

Warszawa 21 czerwca Korekta jednorazowa z roku 2010 (byłoby 150 zł na 1 mieszkańca) Wskaźnik W - podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca województwa Wskaźnik Ww – analogiczny wskaźnik średnia dla kraju Na podstawie wartości tych wskaźników oblicza się wpłaty i wypłaty na „janosikowe” (art. 31). wpłaty Mazowsza na „janosikowe” dochody własne Mazowsza - po korekcie wpłat i wypłat z tytułu „janosikowego” wskaźnik W -Mazowsze wskaźnik Ww -średnia krajowa

Warszawa 15 lipca Dynamika relacji wskaźnika W do Ww (wykres poglądowy) Obecny sposób naliczania subwencji regionalnej (art. 31) sprawia, że dobrze rozwijający się region jest karany za osiągane wyniki – odbiera mu się całą wypracowaną nadwyżkę.

Warszawa 15 lipca Środki na inwestycje na Mazowszu Rozwój kraju jest powiązany z rozwojem województwa mazowieckiego jako regionu stołecznego i ważnego centrum społeczno-gospodarczego. Mazowsze potrzebuje środków na inwestycje, aby świadczyć usługi na rzecz swoich mieszkańców jak i mieszkańców innych regionów oraz dalej się rozwijać. Rzeczywiste dochody Mazowsza nie są wystarczające, aby realizować wszystkie zadania publiczne. Wydatki majątkowe w zł na 1 mieszkańca

Warszawa 15 lipca Skutki braku zmiany systemu naliczania „janosikowego” dla inwestycji Mazowsze – najmniej inwestujące województwo w Polsce Wydatki majątkowe w zł na 1 mieszkańca w 2012 r.

Warszawa 15 lipca Struktura wydatków majątkowych Mazowsza administracja publiczna kultura i ochrona dziedzictwa narodowego pozostałe wydatki majątkowe rolnictwo i łowiectwo pomoc społeczna i polityka społeczna kultura fizyczna i sport gospodarka mieszkaniowa oświata i wychowanie transport i łączność ochrona zdrowia 1,2 1,0 0,8 0,6 0,4 0,2 0, miliardy zł

Warszawa 15 lipca Fundusze UE a „janosikowe” Szczególna sytuacja województwa mazowieckiego w przyszłej perspektywie finansowej przyczyni się do ograniczenia dostępności środków na inwestycje. Znaczne obciążenie „janosikowym” przekłada się na trudności z wykorzystaniem środków z funduszy UE. Euro na 1 mieszkańca

Warszawa 15 lipca Zasady przyznawania subwencji regionalnej Część regionalna subwencji ogólnej ustalona wg zasad określonych w ustawie: 40% dla województw w zależności od powierzchni dróg na 1 mieszkańca 10% dla województw w zależności od PKB na 1 mieszkańca 15% dla województw, w których planowane dochody na rok budżetowy są niższe od planowanych dochodów na rok bazowy 20% dla województw w zależności od stopy bezrobocia 15% dla województw w zależności od bieżących wydatków na PKP Województwo mazowieckie nie spełnia kryteriów określonych w ustawie, aby w ogóle otrzymywać wpłaty z subwencji

Warszawa 15 lipca Transfery do budżetu województw pomijające województwo mazowieckie Część regionalna – 40 % części regionalnej, dzieli się między województwa, w których powierzchnia dróg wojewódzkich, w przeliczeniu na jednego mieszkańca województwa, jest wyższa od powierzchni dróg wojewódzkich w kraju, w przeliczeniu na jednego mieszkańca kraju (art. 25 ust 4). Preferowane są województwa o niewielkim zaludnieniu, a eliminowane są województwa o dużym zaludnieniu z gęstą siecią drogową. Partycypację Mazowsza w subwencji drogowej można szacować na 25 mln zł. Część wyrównawcza – kwota uzupełniająca tylko dla województw, w których liczba mieszkańców nie przekracza 3 milionów (art. 24 ust. 8 pkt 3). Nie ma podstaw merytorycznych, dla których województwa przekraczające 3 mln mieszkańców nie mogą korzystać z kwoty uzupełniającej części wyrównawczej subwencji. Mazowsze w warunkach z roku 2011 powinno otrzymać około 50 mln zł.

Warszawa 15 lipca Niezbędne działania na najbliższą przyszłość Należy jak najszybciej wznowić prace w Sejmie nad doraźnymi korektami Ustawy o dochodach samorządowych – niezbędna jest dyscyplina w głosowaniach koalicji rządowej i sejmowej: –Zapewnienie mechanizmu bezpieczeństwa – „janosikowe” na poziomie do 30% bieżących wpływów z podatku PIT i CIT (propozycja podkomisji sejmowej to 45% i jest nie do przyjęcia). –Należy wprowadzić mechanizm proporcjonalności dzielenia się nadwyżką dochodów - średniego dochodu „W” na 1 mieszkańca, aby przedsiębiorczy nie byli nadmiernie drenowani. –Należy przyjąć zasadę, że wpłaty do budżetu państwa z tytułu subwencji regionalnej są PODATKIEM, a nie WYDATKIEM.

Warszawa 15 lipca Działania perspektywiczne Należy rozpocząć prace nad nową ustawą o dochodach samorządu terytorialnego ponieważ realia finansowe od momentu uchwalenia tej ustawy zmieniły się diametralnie: –Głównym źródłem finansowania rozwoju JST stały się fundusze unijne. –Po roku 2013 Mazowsze będzie miało ograniczony dostęp do środków unijnych, zwiększył się też poziom udziału własnego w dofinasowaniu inwestycji (z 15 do 20%). –Mechanizm ustalania części regionalnej subwencji wg zasad określonych w ustawie nie ma przełożenia na wydatki celowe. –Mechanizm wyrównywania poziomu dochodów JST powinien być oparty na zasadach wyrównywania poziomu rzeczywistych dochodów do średniej krajowej.

18 Dziękuję za uwagę