Bydgoska Szkoła Wyższa Filar społeczny, kontekst polityki – przywódcy i elity władzy Agata Walczak –Administracja Daniel Kubiak - Bezpieczeństwo Narodowe Bydgoszcz, listopad 2011r.

Spis treści Czym jest przywództwo? Style przywództwa. Kim jest przywódca? Charakterystyczne cechy przywódcze. Typy przywódców. Słynni przywódcy współczesnego świata. Różnoraki wymiar pojęcia władzy. Legitymizacja. Pojęcie elity. Typy elit. Polskie elity władzy.

Czym jest przywództwo? Przywództwo jest to typ sprawowania władzy oparty na posiadanej przez określoną osobę umiejętności przekonania potencjalnych zwolenników o możliwości realizacji wspólnych zamierzeń.

Czym jest przywództwo? Przywództwo to jeden z najważniejszych elementów władzy politycznej. Pojęcie przywództwa wg: Bogusława Federera- twórcy Centrum Kreowania Liderów. Uważa on, że przewodzenie to wprowadzanie wizji i kierunku działania danej grupy, organizacji .

Czym jest przywództwo? Pojęcie przywództwa wg: James’a MacGregora Burnsa- jest jednym z aspektów władzy. Sprawuje się władzę nad innymi osobami, kiedy jej dysponenci, motywowani przez pragnienie osiągnięcia własnych celów, wyszukują w podstawie swej władzy zasoby, które pozwalają im wpływać na zachowanie podwładnych dzięki uruchomieniu ich motywacji związanych tak z owymi zasobami jak i celami.

Style przywództwa Przywództwo Uwzględniając kryteria – styl uprawiania polityki, charakter powiązań ze społeczeństwem oraz państwem – można wyodrębnić cztery style przywództwa: Przywództwo Transformacyjne Katalityczne Integrujące Rutynowe

Style przywództwa Transformacyjne- styl charakteryzuje przywódcę o pozycji autonomicznej zarówno wobec społeczeństwa, jak i państwa. Katalityczne- styl charakteryzuje aktywnego i kreatywnego przywódcę, który zajmuje autonomiczną pozycję wobec społeczeństwa.

Style przywództwa Integrujące- lider pozostaje ściśle powiązany i „uzależniony” od otoczenia, ale próbuje wpływać i kontrolować proces zmiany politycznej. Rutynowe- lider zachowuje się pasywnie i tylko reaguje na zmieniającą się sytuację, nie podejmuje prób przewidywania logiki wydarzeń.

Kim jest przywódca? Przywódca oznacza członka grupy społecznej, który dzięki specyficznym cechom osobowości lub zajmowanemu stanowisku narzuca innym swoje przekonania, kieruje, zespala działalność tej grupy. Przywódcą może zostać osoba poprzez wpływ autorytetu osobistego lub instytucjonalnego.

Charakterystyczne cechy przywódcze Wpływ; Pozytywna postawa; Umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi; Pewność siebie.

Charakterystyczne cechy przywódcze Siła charakteru jest to podstawowa cecha jakiej należy szukać u przywódcy. Cechy te to m.in.: uczciwość, integralność, samodyscyplina, chęć do uczenia się, niezawodność, wytrwałość, sumienność i hołdowanie etyce pracy. Przywództwo to wpływ. Każdy lider odznacza się następującymi cechami: zmierza w jakimś kierunku i potrafi skłonić innych, by szli razem z nim.

Charakterystyczne cechy przywódcze Pozytywna postawa - Człowiek o pozytywnej postawie i nastawieniu wykorzystuje możliwości, potrafi dojść tam gdzie nikt inny nie dociera, dokonuje rzeczy, których inni nie potrafią dokonać. Umiejętność nawiązywania kontaktów z ludźmi polega na szczerej trosce o innych, zdolności rozumienia ludzi oraz przywiązywaniu największej wagi do dobrych kontaktów międzyludzkich.

Charakterystyczne cechy przywódcze Pewność siebie - Ludzie nie pójdą za przywódcą, który nie jest pewien siebie. Pewność siebie jest charakterystyczna dla ludzi z pozytywnym nastawieniem. Przywódca potrafi sprawić, by jego ludzie byli pewni siebie.

Typy przywódców Przywódca demokratyczny Przywódca autokratyczny Przywódca liberalny

Typy przywódców. Przywódca demokratyczny- Taki lider kieruje grupą dbając o dobre samopoczucie członków grupy. Jest serdeczny, otwarty, ugodowy, okazuje zaufanie, tłumaczy swoje decyzje, zachęca ludzi do uczestniczenia w procesie decyzyjnym. Przywódca liberalny - nie ingeruje w pracę grupy, może jedynie sugerować. Członkowie są całkowicie swobodni w podejmowaniu decyzji.

Typy przywódców. Przywódca autokratyczny - Posiada szereg osobistych prerogatyw (uprawnienie wynikające z zajmowanego stanowiska), które dają mu realny wpływ na politykę państwa. Rządzi za pomocą rozkazów, nakazów, sankcji karnych. Podstawą władzy jest rozbudowany aparat przymusu w postaci armii, policji i służb bezpieczeństwa.

Słynni przywódcy współczesnego świata Margaret Thatcher; Fidel Castro; Saddam Husajn; Muammar Kadafi; Władimir Putin

Słynni przywódcy współczesnego świata Margaret Thatcher-była pierwszą kobietą stojącą na czele wielkiej partii politycznej świata zachodniego. Miała opinię najbardziej pracowitego szefa rządu, gdyż czytała wszystkie możliwe dokumenty i kontrolowała na bieżąco zarówno całość prac gabinetu jak i działania poszczególnych ministrów. Autorytazmowi Thatcher towarzyszyło niezachwiane przekonanie o wielkiej misji, jaką ma do spełnienia.

Słynni przywódcy współczesnego świata Fidel Castro- Po dojściu do władzy zlikwidował wszystkie partie polityczne o orientacji demokratycznej. Represje polityczne i godzące w interesy wielu warstw reformy społeczno-gospodarcze zmusiły wielu Kubańczyków do opuszczenia ojczyny. Ludność podzielono na podstawie miejsca zamieszkania i miejsca pracy na małe, łatwo dające się kontrolować struktury społeczne.

Słynni przywódcy współczesnego świata Saddam Husajn- Urzeczywistnił w Iraku niezwykle represyjny system władzy. Co czwarty Irakijczyk był agentem służby bezpieczeństwa. Stosował wyroki śmierci na rzeczywistych bądź domniemanych przeciwników reżimu i egzekucje prewencyjne dokonywane na niewinnych ludziach. Uzupełnieniem represji i systemu dyktatorskiego była silna militaryzacja społeczeństwa.

Słynni przywódcy współczesnego świata Muammar Kadafi- Jak przystało na dyktatora nigdy nie zawahał się przed stosowaniem brutalnych metod w odniesieniu do przeciwników politycznych. Nakazywał aresztować wszystkich oficerów, którzy posiadali wyższy stopień niż on. Wielką kampanią była akcja oczyszczania Libii z wszelkich obcych wpływów. W połowie lat 70-tych przeobraził Libię w główną ostoję międzynarodowego terroryzmu.

Słynni przywódcy współczesnego świata Władimir Putin- Dążył do odbudowania potęgi Rosji, jego mocarstwowej pozycji na arenie międzynarodowej. Pod jego rządami poprawiła się sytuacja gospodarcza Rosji. Skoncentrował władzę w rękach ośrodka prezydenckiego. Przeciwnicy polityczni prezydenta zaczęli zapełniać więzienia. Był przywódcą, który sterował swym krajem w kierunku autorytaryzmu i lekceważył demokrację.

Różnoraki wymiar pojęcia władzy. Legitymizacja. Pojęcie władzy wg Zygmunta Baumana; Władza w znaczeniu: behawioralnym; teologicznym; instrumentalnym; strukturalnym. Legitymizacja.

1) Różnoraki wymiar pojęcia władzy. Pojęcie władzy wg Zygmunta Baumana. Zygmunt Bauman określa władzę jako możliwość wykorzystania działań innych ludzi jako narzędzi do własnych celów. Bardziej ogólnie można to samo wyrazić mówiąc, że władza pozwala zmniejszyć ograniczenia, jakie wolność innych osób nakłada na nasze cele.

1) Różnoraki wymiar pojęcia władzy. Władza w rozumieniu: * BEHAWIORALNYM - To możliwość narzucenia czyjejś woli na zachowanie innych osób. * TEOLOGICZNYM - To spełnienie pewnych celów, wytwarzanie zamierzonych skutków. * INSTRUMENTALNYM - Jako możliwość stosowania szczególnych środków, przemocy. * STRUKTURLANYM - Jako pewnego rodzaju stosunek między rządzącymi a rządzonymi.

2) Legitymizacja. Legitymizacja podmiotu władzy - rządząca grupa osób osiągnęła swoje stanowiska zgodnie z obowiązującymi normami (np. poprzez wybory parlamentarne). Legitymizacja sprawowania władzy - instytucje wchodzące w skład systemu władzy powołane zostały zgodnie z obowiązującymi normami oraz funkcjonują zgodnie ze swoimi kompetencjami oraz na postawie istniejących norm prawnych.

Pojęcie elity. Typy elit. sfragmentyzowana; zintegrowana normatywnie; zintegrowana ideologicznie.

Pojęcie elity. Typy elit. Elita to wybrańcy spośród pewnej grupy ludzi, jednostki szczególnie wprawne i o najwyższych zdolnościach w swojej dziedzinie aktywności. Elity mają często zasadniczy wpływ na władzę oraz na kształtowanie się postaw i idei w społeczeństwie.

Pojęcie elity. Typy elit. sfragmentyzowana: ta elita promuje swoje interesy posługując się konfrontacyjnymi metodami, tworząc w efekcie bardzo skonfliktowane otoczenie polityczne. Rywalizacja elit przypomina „wojnę polityczną”, a wszechobecne dążenie do kolonizacji aparatu państwa nakazuje postrzeganie innych elit jako potencjalnych czy realnych wrogów, których należy zniszczyć.

Pojęcie elity. Typy elit. Zintegrowana normatywnie: Żadna z części elit nie dominuje. Oczywiście ścierają się publicznie w kwestiach ideologicznych i politycznych, zgodne są jednak co do reguł i wartości istniejących instytucji politycznych. Zintegrowana ideologicznie: występuje w rządach totalitarnych lub autorytarnych. Dominująca elita skupia wszystkie ośrodki władzy w państwie.

Polskie elity władzy Jaruzelski i jego „ekipa”; Armia czasów „PRL”-u; Partie polityczne.

Polskie elity władzy Jaruzelski i jego „ekipa”- w jej skład wchodzili generałowie, cywilni współpracownicy, doradcy i wojskowi. Mieli oni bezpośredni wpływ na Jaruzelskiego. Cechy, których wymagali oni od obywateli to przestrzeganie prawa, apatia i trzymanie się z dala od polityki. Ci, którzy nie uznawali „ustrojowych zasad PRL” byli wyjęci spod rządów prawa.

Polskie elity władzy Armia czasów „PRL”-u -W tej elicie panowało poczucie misji i odpowiedzialności za kraj, wzmocnione przekonaniem o skuteczności własnych metod i sprawności działania. Była to grupa o wysokim stopniu izolacji organizacyjnej i przestrzennej. Wojsko było niezależne od społeczeństwa w przeciwieństwie np. do administracji rządowej. Armia miała świadomość wysokiego prestiżu, jakim cieszyła się w społeczeństwie.

Polskie elity władzy Partie polityczne - charakterystycznymi cechami polskich elit politycznych jest ich duże rozdrobnienie będące odzwierciedleniem mnogości partii politycznych , rozdrobnienie będące podłożem ciągłych konfliktów między niezdolnymi do kompromisu elitami, złożonymi w przeważającej części z egocentrycznych i rządnych zysku polityków. „Wybrańcy” nie potrafią podołać zadaniom przed nimi stojącym.

Przywódców i elity władzy można zaliczyć do nieodłącznej części państwa, ponieważ to oni przewodzą ludźmi, którzy winni ich wybierać w wyborach powszechnych i tajnych. Ważne jest to, aby dany przywódca bądź też elita władzy reprezentowała interesy ludzi i była dla nich, a nie skupiała się tylko na własnych sprawach.

BIBLIOGRAFIA Antoszewski A., Leksykon politologii, Wydawnictwo Atla 2, Wrocław 2004 Bankowicz M., Przywódcy polityczni współczesnego świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007 Bauman Z., Socjologia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1990 Burns J. , Przywództwo polityczne i legitymizacja władzy [w:] Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, Wybór i opracowanie J. Szczupaczyński, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 1995 Chmaj- Żmigrodzki, Wprowadzenie do teorii polityki, Wydawnictwo Panta, Lublin 1995 Heywood A., Klucz do politologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008 Tarkowski J., Socjologia świata polityki t.1, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk , Warszawa 1994 Żyro T., Wstęp do politologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004

BIBLIOGRAFIA- strony internetowe http://www.egospodarka.pl/37631,Jakie-sa-cechy-dobrego-lidera,1,20,2.html (08.11.2011) http://www.elstudento.org/articles.php?article_id=600 (08.11.2011) http://pl.wikipedia.org/wiki/S%C5%82u%C5%BCba_Bezpiecze%C5%84stwa_%28PRL%29 (08.11.2011) http://pl.wikipedia.org/wiki/Struktura_przyw%C3%B3dztwa (08.11.2011) http://pl.wikipedia.org/wiki/Elita (08.11.2011)

Dziękujemy za uwagę ! Wykonali: Agata Walczak Daniel Kubiak Bydgoszcz 2011