Metrologia dr inż. Marcin Starczak B217

Metrologia Nazwa metrologia pochodzi z języka greckiego, w którym  znaczy „miara”, a logos — „słowo, nauka”. We współczesnym ujęciu metrologię można określić jako naukę o zapewnieniu środkami technicznymi i organizacyjnymi poprawności pomiarów we wszystkich dziedzinach nauki, techniki i gospodarki.

Pomiar Najbardziej ogólnie pomiar można scharakteryzować jako ilościowe wyznaczenie — na drodze empirycznej — jakiejś cechy zjawiska, ciała lub procesu. W naukach przyrodniczych i technicznych pomiary, obok obserwacji i eksperymentu, są główną metodą badawczą. Dzięki pomiarom stało się możliwe „tłumaczenie” świata przyrody i techniki na język matematyki.

Wielkość W węższym, klasycznym ujęciu wielkość (mierzalna) to właściwość (cecha) zjawiska, ciała lub substancji, którą można wyróżnić jakościowo i wyznaczyć ilościowo. Wielkość musi się dać wyrazić ilościowo, co sprowadza się do wyznaczenia wartości wielkości, tj. iloczynu liczby i jednostki miary

Międzynarodowy Układ Jednostek Miar Międzynarodowy Układ Jednostek Miar — SI stanowi odbicie matematyczności świata przyrody. Jednostki miar SI zostały uporządkowane pod względem formalnym i ich matematyczna struktura ma postać iloczynów potęg jednostek podstawowych ze współczynnikami proporcjonalności równymi jedności (spójność układu). Dzięki konsekwentnemu przestrzeganiu zasady spójności, każdej wielkości jest przyporządkowana jedna, jednoznacznie określona jednostka miary.

Międzynarodowy Układ Jednostek Miar Układ składa się z: 7 jednostek podstawowych, jednostek pochodnych będących kombinacjami — w postaci iloczynów potęgowych tworzonych w oparciu o równania definicyjne (wielkościowe); niektóre jednostki pochodne są bezwymiarowe (np. radian i steradian); 21 wybranym jednostkom pochodnym, w tym także dwóm bezwymiarowym, nadano nazwy i oznaczenia specjalne (np. wat — W, lumen — lm, radian — rad).

Wielkości podstawowe Wielkości podstawowe - wielkości uznane umownie jako funkcjonalnie niezależne od siebie: 1) długość 2) masa 3) czas 4) prąd elektryczny 5) temperatura termodynamiczna 6) liczność materii 7) światłość

Jednostki podstawowe Jednostki podstawowe - jednostki miar wielkości podstawowych: 1) metr — m 2) kilogram — kg 3) sekunda — s 4) amper — A 5) kelwin — K 6) mol — mol 7) kandela — cd

Wielkości pochodne Wielkości pochodne - wielkości zdefiniowane jako funkcje wielkości podstawowych układu, np.: prędkość liniowa = droga / czas ciśnienie = siła / powierzchnia

Jednostki pochodne Jednostki pochodne - jednostki wyrażone w postaci iloczynów potęg jednostek podstawowych i dwóch bezwymiarowych ze współczynnikami proporcjonalności równymi jedności, np.: 1 m/s = 1 m s-1 1 Pa = 1 N/m2 = 1 N m-2

Wielkości i jednostki pochodne Częstotliwość – herc – Hz – 1s-1 Siła – niuton – N – 1 m kg s-2 Ciśnienie – pascal – Pa – 1 m-1 kg s-2 Energia – dżul – J – 1 m2 kg s-2 Moc – wat – W – 1 m2 kg s-3 Ładunek elektryczny – kulomb – C – 1 s A Napięcie elektryczne – wolt – V – 1 m2 kg s-3 A-1 Pojemność elektryczna – farad – F – 1 m-2 kg-1 s4 A

Wielokrotności i podwielokrotności Wielokrotności i podwielokrotności dziesiętne jednostek SI są wyrażane za pomocą przedrostków SI, np. mm, m, MW, hPa

Wielokrotności jotta — Y — 1024 zetta — Z — 1021 eksa — E — 1018 peta — P — 1015 tera — T — 1012 giga — G — 109 mega — M — 106 kilo — k — 103 hekto — h — 102 deka — da — 101

Podwielokrotności decy — d — 10–1 centy — c — 10–2 mili — m — 10–3 mikro — m — 10–6 nano — n — 10–9 piko — p — 10–12 femto — f — 10–15 atto — a — 10–18 zepto — z — 10–21 jokto — y — 10–24

Nazwy i oznaczenia specjalne Dla bardziej złożonych i zarazem częściej stosowanych jednostek pochodnych GKM zatwierdziła nazwy i oznaczenia specjalne, np. niuton (N), paskal (Pa), wolt (V), grej (Gy).

Metrologia Metrologia techniczna (Manufacturing metrology) Metrologia wielkości geometrycznych (Dimensional metrology) Metrologia wielkości elektrycznych ... Pomiary elektryczne wielkości nieelektrycznych Pomiary cyfrowe Współrzędnościowa technika pomiarowa

Literatura

Literatura

Literatura

Literatura Jan Malinowski: Wartości estetyczne w metrologii

Egipt, ok. 1500 rok p.n.e.

Egipt, ok. 1500 rok p.n.e.