TECHNIKA, TECHNOLOGIA i INFRASTRUKTURA LOGISTYCZNA PIOTR LUBIŃSKI Politechnika Poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania ul. Strzelecka 11 pok.312 www.fem.put.poznan.pl Piotr.Lubinski@PUT.Poznan.PL

WIADOMOŚCI WSTĘPNE LITERATURA: Fijałkowski Janusz   Fijałkowski Janusz Transport wewnętrzny w systemach logistycznych Wyd. Politechniki Warszawskiej 2003 (tylko czytelnia – 1 egzemplarz) Polański Alojzy Mechanizacja wewnętrznego transportu PWN W-wa 1978 (Wilda?) Wojciechowski Krystyn Transport wewnątrzzakładowy Wyd. PP 1979

Korzeniowski A., Skrzypek M., Szyszka G. WIADOMOŚCI WSTĘPNE Korzeniowski A., Skrzypek M., Szyszka G. Opakowania w systemach logistycznych Wyd. ILiM 2001   Pr. zbiorowa Zarządzanie gospodarką magazynową Wyd. PWE 1997 Mat. dydaktyczne ILiM Zarządzanie transportem Wyd. ILiM 1994 Rybarczyk R. Środki transportu bliskiego i magazynowania Wyd. PP 2009 (Księgarnie)

WIADOMOŚCI WSTĘPNE Korzeń Zb. Logistyczne systemy transportu bliskiego i magazynowania tom 1 i 2 Wyd. ILiM 1998   Fechner I. Centra logistyczne cel-realizacja-przyszłość Wyd. ILiM Poznań 2004 Dzieło zbiorowe Poradnik techniczny Mechanik tom IV i V PWT W-wa 1957 (!) Katalogi branżowe (np. PROMAG S.A.)

Otoczenie współczesnego przedsiębiorstwa WIADOMOŚCI WSTĘPNE Otoczenie współczesnego przedsiębiorstwa - rosnąca konkurencja - niepewność zamówień (co będziemy produkować?) - nowych - realizowanych obecnie - niepewność terminów (kiedy będziemy produkować?) - niepewność ogólna (czy cokolwiek będziemy produkować?) - brak zamówień – niepewność odbiorcy „czy będzie klient?” - nadprodukcja - cena minimalna (wymagania - jakość maksymalna Klientów) - sytuacja ekonomiczna ostatecznego odbiorcy - zagrożenie bezrobociem / brak fachowców - brak stabilności (w tym: na jakim etapie kryzysu jesteśmy?) - zachwiana hierarchia wartości - brak zaufania do rządu - drogie i trudne w uzyskaniu kredyty – spadek konsumpcji

Charakterystyka przedsiębiorstwa WIADOMOŚCI WSTĘPNE Charakterystyka przedsiębiorstwa - nadmiar mocy produkcyjnych / nadmiar zamówień - zobowiązania i kredyty do spłacenia, podatki… - niewspółczesna technologia i struktura produkcyjna - niewydolny system zarządzania i sterowania - zbyt duże zatrudnienie (administracja) / brak fachowców na produkcji - ogromna bezwładność systemu (+ duża niestabilność otoczenia) - długie czasy realizacji zlecenia produkcyjnego - rozbudowane struktury - przepływ kompletnego zlecenia (zakupy - produkcja - montaż - sprzedaż) - rozbudowany system magazynowy (liczne i duże magazyny) / długie terminy realizacji zamówień (niedotrzymywanie obietnic jako nowy standard)

Charakterystyka Klienta WIADOMOŚCI WSTĘPNE Charakterystyka Klienta - wierny klient – abstrakcyjne pojecie stosowane w teorii marketingu - ciągłe poszukiwanie okazji tanich zakupów (np. internet) - wysokie wymagania jakościowe jako nowy standard - wysokie wymagania terminowe (krótkie cykle dostaw) - dominująca postawa dużych przedsiębiorstw (często grup przedsiębiorstw) - dążenie do niezobowiązujących ustaleń (zamiast szczegółowych kontraktów) - ceny – równanie do najniższych - wymagania rzetelności (często przy własnej arogancji) - duża liczba drobnych zleceń zastępuje duże zlecenia

Co zrobić, aby …przetrwać? WIADOMOŚCI WSTĘPNE Co zrobić, aby …przetrwać?   - restrukturyzacja: - podział na samodzielne jednostki biznesu - zintensyfikowanie wysiłków (gospodarność) - możliwość likwidacji deficytowych obszarów - wprowadzenie nowych koncepcji zarządzania / sterowania: - JiT – technika i strategia - MRP II (o ile jest czas, finanse i MRP) - kanban – odwrócenie tradycyjnej koncepcji (istotna wada: stabilny, powtarzalny asortyment) - przejęcia i fuzje (oraz inne „zrzeszenia”) - wspólne inwestowanie (często konkurentów)

PODSTAWOWE DEFINICJE Infrastruktura – podstawowe urządzenia i instytucje świadczące usługi niezbędne do funkcjonowania działu gospodarki i zapewniające odpowiednie warunki bytu ludności Bankowość Marketing Zarządzanie Finanse Ekonomia - Słownik ekonomiczny Infrastruktura procesów logistycznych – środki techniczne wykorzystywane w procesach fizycznego przepływu i magazynowania produktów oraz w procesach informacyjnych logistyki, sposoby ich użycia i systemy ich wykorzystania Skowronek Cz., Saryusz-Wolski Zdz. Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE 1999 s.63

Technika - ... PODSTAWOWE DEFINICJE Infrastruktura logistyczna (jako element zasobów) – drogi lądowe (drogi i linie kolejowe) i wodne, porty lotnicze i morskie oraz sieci telekomunikacyjne znajdujące się na terenie kraju; infrastruktura logistyczna jest w części własnością państwa, w części należy do jej użytkowników (przedsiębiorstw) Materiały dydaktyczne PP, Fertsch M. Technologia – całokształt wiedzy dotyczącej konkretnej metody wytworzenia jakiegoś dobra lub uzyskania określonego efektu przemysłowego lub usługowego; inne znaczenie, technologie to produkty działalności inżynieryjnej Wiele produktów wymaga zastosowania lub może być wytworzonych w różnych technologiach (np. aparat fotograficzny tradycyjny i cyfrowy), a o ich wyborze decyduje wiele czynników technicznych, ekonomicznych, społecznych czy kulturowych, jak np. koszt, czas, obwarowania prawne, bezpieczeństwo, wygoda itp. Wikipedia(?!) Technika - ...

PROJEKTOWANIE

PROJEKTOWANIE - metody Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej - wybór najwłaściwszej technologii przemieszczenia ładunków oraz ustalenie rodzaju transportu do specyfiki przedsiębiorstwa - pełne zharmonizowanie wykonawstwa operacji produkcyjnych i pomocniczych z przebiegiem wyrobu przez stanowiska robocze, oddziały, wydziały itp. - dostosowanie środków transportowych i pomocniczych urządzeń transportowych do danego wyrobu - dostosowanie pomieszczeń do potrzeb transportu i składowania + wykres Sankeya - właściwe ustawienie maszyn i urządzeń uwzględniając konieczność (patrz kolejny slajd)

PROJEKTOWANIE - metody Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej właściwe ustawienie maszyn i urządzeń uwzględniając konieczność: a. zmniejszenia wielkości przemieszczeń ładunków przez stworzenie (gdzie jest to możliwe) ciągów technologicznych lub skrócenie odległości pomiędzy stanowiskami mającymi duże powiązanie technologiczne b. dogodnego dostępu środków transportowych do stanowisk roboczych i miejsc składowania c. zastosowanie pomiędzy stanowiskami środków ułatwiających transport bliski d. dokładnego ustalenia nakładów na utrzymanie gospodarki transportowej i kosztów przemieszczania jednostki ładunku (szt., kg…), co pozwala na uwzględnienie kryterium ekono- micznego przy wyborze techniki przemieszczania ładunków

PROJEKTOWANIE - metody Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej Czynniki kształtujące rozwiązania organizacyjne transportu wewnętrznego: - stopień różnorodności przewożonych ładunków - stan skupienia ładunków - kształt, ilość, ciężar ładunku - typ i wielkość produkcji - rozmieszczenie magazynów i wydziałów przedsiębiorstwa oraz rozmieszczenie maszyn i urządzeń w wydziale - częstotliwość dostaw materiałowych - konstrukcja budynku

PROJEKTOWANIE - metody Metody prowadzenia prac projektowych w zakresie organizacji gospodarki transportowej Rozwiązania organizacyjne dla zapewnienia prawidłowej organizacji transportu: - maksymalne ograniczenie liczby manipulacji transportowych - skracanie dróg transportowych - zapewnienie jednokierunkowości przepływu ładunków - zabezpieczenie przed cofaniem się ładunków po tej samej linii i przed krzyżowaniem się linii transportowych - zapewnienie koordynacji procesu transportu z procesem technologicznym - skłanianie do stosowania właściwych środków transportowych - zapewnienie elastyczności transportu, dzięki czemu zmiana asortymentu i rozmiarów produkcji nie stwarzałaby konieczności wprowadzenia radykalnych zmian w organizacji transportu

STRUKTURY

Struktura zasobów w procesach logistycznych Infrastruktura logistyczna liniowa: drogi i ich elementy (mosty, tunele, nasypy..) - lądowe (utwardzone i nieutwardzone) - linie kolejowe (zamknięte i otwarte) - szlaki wodne (śródlądowe i morskie) sieci telekomunikacyjne - kablowe - bezkablowe (zazwyczaj modułowe) punktowa: porty - lotnicze - morskie i wodne śródlądowe - kolejowe centra przeładunkowe budynki i budowle specjalne towarzyszące drogom śluzy, podnośnie, stacje zasilające sieci elektroenergetyczne, stacje paliwowe, parkingi, terminale poboru opłat, centra obróbki informacji , stacje przekaźnikowe…)

Struktura zasobów w procesach logistycznych Środki transportu pojazdy (bez napędu, z napędem ręcznym, z napędem mechanicznym...) lądowe (drogowe, szynowe, specjalne) wodne (z napędem i bez napędu własnego, wypornościowe i ślizgowe..) transport powietrzny (samoloty, helikoptery) specjalne (poduszkowce, latające łodzie, sterowce, wiatrakowce..) przenośniki (bardzo wiele rozwiązań konstrukcyjnych) rurociągi (rodzaj przenośnika - ciśnieniowe i grawitacyjne, ciecze, materiały sypkie) lokalne wieloetapowe

Struktura zasobów w procesach logistycznych Jednostki ładunkowe - ładunki uformowane zazwyczaj z pojedynczych produktów lub opakowań jednostkowych - zabezpieczone przed przypadkowym rozformowaniem - przystosowane do manipulacji i transportu - przystosowane do piętrzenia i składowania - formowane zazwyczaj w oparciu o standardowe opakowania (wymiary) - sprawnie i jednoznacznie identyfikowalne

TRANSPORT DALEKI

Zestawienie podstawowych rodzajów transportu TRANSPORT DALEKI Zestawienie podstawowych rodzajów transportu DROGOWY KOLEJOWY WODNY LOTNICZY RUROCIĄG PRĘDKOŚĆ km/godz. wysoka (malejąca) 0-95 0-80 niska 0-35 bardzo 0-960 zależna od czynnika 0-8-900 CZĘSTOTLIWOŚĆ ograniczona warunek pracy ciągłej NIEZAWODNOŚĆ (w Polsce ograniczona) DOSTĘPNOŚĆ średnia (w Polsce bardzo niska) według potrzeb KOSZT tonokilometry wysoki średni niski OBCIĄŻENIE ŚRODOWISKA wysokie średnie niskie

TRANSPORT DALEKI Szacunkowy udział procentowy głównych rodzajów transportu towarowego w całości przewozów w wybranych państwach DROGOWY KOLEJOWY WODNY ŚRÓDLĄDOWY BELGIA 64 16 20 FRANCJA 85 11 4 HOLANDIA 59 3 38 NIEMCY 81 8 POLSKA 70 29 0,4 WIELKA BRYTANIA 13 2 WŁOCHY 95 5

TRANSPORT DALEKI Wybór rodzaju środka transportu Podczas wyboru środka transportu należy uwzględnić nie tylko - prędkość - niezawodność - koszt ale również inne informacje z obszarów: - klient - produkt - przedsiębiorstwo - otoczenie

TRANSPORT DALEKI Wybór rodzaju środka transportu Klient Położenie geograficzne gdzie znajdują się Odbiorcy usługi transportowej? Cechy punktu dostawy ograniczony dostęp; przez czas lub/i ciężar Wielkość zamówienia wielkość pojedynczej dostawy, powtarzalność i regularność dostaw Dostępność ładunków powrotnych możliwość ograniczenia kosztów pustych przebiegów Wymagany poziom obsługi w ciągu 24 godzin czy w ciągu tygodnia Moralność płatnicza odbiorcy ewentualne przedpłaty lub kredytowanie odbiorcy, ryzyko utraty środka transportu lub/i towarów

TRANSPORT DALEKI Wybór rodzaju środka transportu Produkt Wielkość/kształt pojemność pojazdu, charakterystyka drogi (mosty, tunele, zakręty… Waga nośność pojazdu, nośność drogi Wartość wymagane/dostępne zabezpieczenia Kruchość pakowanie/ostrożność w transporcie i przeładunkach Starzenie się/utrata wartości ograniczony okres trwałości Zagrożenia substancje toksyczne, wybuchowe, promieniotwórcze…

TRANSPORT DALEKI Wybór rodzaju środka transportu Przedsiębiorstwo Położenie miejsc wytwarzania gdzie znajduje się produkcja Położenie magazynów gdzie są magazynowane materiały i produkty Centra rynkowe gdzie realizowana jest sprzedaż Rozproszenie rynku i polityka segmentacji Istniejący system dostaw jakie systemy są już wdrożone, jaka jest ich przydatność

TRANSPORT DALEKI Wybór rodzaju środka transportu Otoczenie Infrastruktura dostępność dróg, kanałów, bocznic kolejowych, urządzeń przeładunkowych… Dostępność metod dystrybucji istniejące systemy i doki przeładunkowe… Uwarunkowania prawne i podatkowe zachęty i ograniczenia Dostępność siły roboczej i kapitału, wiedza specjalistów, wsparcie finansowe Technologia jaką technologią dysponuje odbiorca (np. przeładunek) Warunki klimatyczne różnicowanie zastosowania paliw w różnych strefach klimatycznych; systemy ogrzewania i klimatyzacji pojazdów (w tym przestrzeni ładunkowej)

TRANSPORT BLISKI (WEWNĘTRZNY)

TRANSPORT BLISKI / WEWNĘTRZNY wiadomości wstępne Transport wewnętrzny to przemieszczanie, pakowanie i magazynowanie materiałów w każdej postaci w obszarze zakładu; dzięki tym czynnością tworzone są w materiale walory użytkowe w sensie miejsca i czasu. Technologia transportu wewnętrznego to sposób realizacji programu transportu i magazynowania wynikającego z zadania logistycznego w zakładzie

TRANSPORT BLISKI / WEWNĘTRZNY wiadomości wstępne Technologia transportu wewnętrznego uwzględnia relacje zachodzące pomiędzy: strumieniami ładunków opisanymi ze względu na przedmiot, ilość, punkty nadani i odbioru, czas dysponowany i miejsca buforowania (odpowiedzi: co, ile, skąd, dokąd i kiedy?) strumieniami informacji związanych z przepływem materiałów wydajnościami elementów układu transportowo-magazynowego (odpowiedzi: jak i za ile?) jednostkowymi kosztami eksploatacyjnymi zastosowanych środków zakładem i otoczeniem

TRANSPORT BLISKI / WEWNĘTRZNY urządzenia transportowe Dźwignice dźwigniki: zębatkowe, śrubowe , hydrauliczne i pneumatyczne cięgniki: przyciągarki ręczne, wyciągarki, przeciągarki, wyciągi suwnice: lekkiego/średniego udźwigu, typu ciężkiego, o budowie specjalnej żurawie: stałe, przejezdne, dźwignice specjalne: wspornice, obrotnice, wywrotnice, przesuwnice, bramownice, dźwignice linowe, suwnice masztowe z widłowym uchwytem, suwnice bramowe kontenerowe dźwignice złożone: suwnica bramowa i żuraw natorowy, suwnica pomostowa i żuraw podwieszany

TRANSPORT BLISKI / WEWNĘTRZNY urządzenia transportowe Wózki i wozy wózki (transport bliski) torowe Jezdniowe wozy (transport daleki) doczepne beznapędowe z napędem mechanicznym i nieruchomą platformą z uchylną skrzynią – samowyładowcze z uchwytem widłowym okraczające – przedsiębierne specjalne naczepy kontenerowe

TRANSPORT BLISKI / WEWNĘTRZNY urządzenia transportowe Przenośniki cięgnowe: taśmowe, członowe, koleje linowe bezcięgnowe: grawitacyjne (ślizgi), wałkowe, rolkowe, wstrząsowe, śrubowe (spirala Archimedesa, wyrzutniki, wózkowe montażowe przemieszczające za pomocą czynnika pośredniego: hydrauliczne, pneumatyczne przenośniki złożone: wałkowo-łańcuchowe, śrubowo-taśmowe, kubełkowo-taśmowe, zgarniakowo-śrubowo-pneumatyczny, zgarniakowo-taśmowy

TRANSPORT BLISKI / WEWNĘTRZNY (PLIK FOTO)

ELEMENTY ŚRODKÓW TRANSPORTU

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Cięgna nośne liny włókienne (naturalne i syntetyczne) stalowe łańcuchy ogniwowe sworzniowe (Galla) pasy płaskie wężowe zawiesia linowe łańcuchowe pasowe

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Krążki i koła linowe krążki linowe krążek stały i wielokrążek linowy zacisk samohamowny kabestan Krążki i koła łańcuchowe gniazdowe koła łańcuchowe uzębione koła łańcuchowe

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Haki i inne uchwyty haki jednorożne /dwurożne zblocza hakowe i porzeczka hakowa chwytaki linowe kleszcze zaciskowe chwytaki łupinowe chwytaki magnetyczne i elektromagnetyczne Bębny cięgnowe gładkie rowkowane

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Zapadki zębatkowa/cierna Zabezpieczenia kołkowe/sworzniowe cierne/sprężynowe Szyny i koła jezdne szyny zwykłe i ze stopą koła jezdne z jednym/dwoma obrzeżami/bez obrzeży czynne i bierne średnica koła jezdnego

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Sprzęgła stałe i sterowane suche i mokre mechaniczne, hydrodynamiczne, elektromagnetyczne, zespoły sprzęgieł (tarczowe+kłowe).. sztywne tulejowe tarczowe stożkowe kłowe podatne elastyczne (guma, poli..) kierunkowe (bendix) zabezpieczające (kołek, stożek..) przeguby napędowe (równobieżne, różnobieżne)

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Przekładnie mechaniczne dźwigniowe jednostronne dwustronne zębate listwa-koło koło-koło cierne suche mokre hydrauliczne/pneumatyczne

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Źródła mocy/momentu obrotowego elektryczne prądu stałego prądu zmiennego spalinowe/cieplne paliwo stałe paliwo ciekłe paliwo gazowe hybrydowe i inne (np. wiatrowe) odzyskiwanie energii kinetycznej sprężone powietrze akumulatory i kondensatory

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Siłowniki czynnik roboczy dźwignia mechaniczna płyn hydrauliczny sprężone powietrze/próżnia pole elektryczne/magnetyczne rodzaj ruchu liniowy obrotowy jednokierunkowy i dwukierunkowy

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Hamulce elementy wykonawcze: klockowe taśmowe szczękowe tarczowe bębnowo-tarczowe (klinowe) inne- „NIE-cierne” (elektryczne, hydrauliczne..) systemy sterujące: mechaniczne hydrauliczne pneumatyczne elektryczne

TRANSPORT elementy składowe środków transportu Łożyska wzdłużne , poprzeczne, sworznie (trzpieniowe i kulowe) wymagające smarowania i samosmarowne (tworzywa, guma-woda, stopy łożyskowe..) ślizgowe (naprawiane często lepsze od nowych) toczne jedno i wielorzędowe kulkowe, stożkowe, baryłkowe.. precyzyjne, w wykonaniu normalnym, wzmocnione.. parametry łożysk (wymiary, nośność, prędkość obrotowa..) tuleje metalowo gumowe – tańsza alternatywa łożysk?

Technika, technologia i infrastruktura logistyczna UJĘCIE SYSTEMOWE

Technika, technologia i infrastruktura logistyczna UJĘCIE SYSTEMOWE SYSTEMY LOGISTYCZNE INFORMATYCZNE TRANSPORTU BLISKIEGO MAGAZYNOWANIA TRANSPORTU DALEKIEGO

Dziękując za uwagę.. ..życzę Państwu wielu Sukcesów