Zarys cybernetycznej teorii trwałego rozwoju (sustainable development) Model konceptualny System Życia – cz. II, Wykład V 5 marca 2014

Lesław Michnowski Wieloletni ( ) członek Komitetu Prognoz “Polska 2000 Plus” przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk

Powtórzenie

Wybrane podstawowe pojęcia: 1. Negentropia 2. Antycypatywność 3. Silna nieliniowość procesu życia

NEGENTROPIA: konceptualna miara stopnia zgodności postaci energii, dopływającej do układu: sż-Ś, względem wymogów optymalnego podtrzymywania życia sż lub środowiska.

ANTYCYPATYWNOŚĆ: zdolność sterowania procesem życia sż z wykorzystaniem: - backcasting; - symulacji komputerowej skutków obronnych lub rozwojowych zamierzeń; - monitoringu dynamicznego; - tworzenia rezerw zasobów „na wszelki wypadek”, - elastyczności metod działania sż, w tym feedforward oraz feedback.

Elastyczność: zdolność odpowiednio szybkiego dostosowywania form życia do nowych jego uwarunkowań.

SILNA NIELINIOWOŚĆ procesu życia: Zmiany w natężeniu procesu życia zachodzą nieproporcjonalnie do upływu czasu, w tym skokowo (m.in. wykładniczo, katastroficznie, chaotycznie)

Główne tezy poprzedniego wykładu: 1. Synergiczna właściwość informacji realnej, w tym odwzorowującej. 2. Aksjomat I: i = B(n,q)1/s. 3. Pojemność informacyjna sż zależna od ilości jego elementów. Zarówno nadmierna ich ilość – ponad aktualną zdolność homeostatycznego sterowania – jak i ich ilość zbyt mała, to czynnik kryzysogenny.

Wykład V

Czym wyższa jakość SCT (i = B(n,q)1/s), tym większe m.in. jego: 1. zdolność ultrastabilności; 2. potencjał obronno-rozwojowy; 3. antycypatywność, w tym dalekowzroczność. 4. informacyjna sprawność; 5. elastyczność; 6. innowacyjna podatność. (Jakość SCT zależna m.in. od adekwatności jego homeostatu!)

Warunkiem rozwoju SCT jest jego odpowiedni wzrost (smart growth – EU SDS 2006, balanced growth – Tr. Lizboński). Albowiem wzrost patologiczny, czyli powodujący – w wyniku niedorozwoju homeostatu - patologiczne przekroczenie granicy wzrostu, wprowadza SCT w kryzys.

Struktura procesualna SCT

Rozwój homeostatu SCT

Konstruktywność: przewaga konstrukcji nad destrukcją. Konstruktywność wewnętrzna Konstruktywność zewnętrzna Destruktywność: przewaga destrukcji nad konstrukcją. Destruktywność wewnętrzna Destruktywność zewnętrzna

Stan POCZĘCIA życia sż, gdy: 1. w środowisku istnieją sż zagrożone upadkiem lub poszukujące możliwości poprawy jakości ich życia; 2. drogą kooperacji z ew. wykorzystaniem synergicznej różnorodności są one w stanie zapewnić sobie dostęp do nowych zasobów życia; 3. ich współdziałanie zmniejszy poziom entropii środowiska. Podstawą homeostazy: intuicja wspomagana polem informacyjnym środowiska.

W stanie POCZĘCIA sż jest zewnętrznie konstruktywny, zaś wybiórczo wewnętrznie konstruktywny, a zarazem wewnętrznie destruktywny. Jego wewnętrzna konstruktywność przejawia się rozwojem wstępnym silniejszych jego jednostek/aktywnych elementów sż. Wewnętrzna destruktywność, to pomniejszanie posiadanych rezerw zasobów życia. Ujmując to nieco inaczej jest to stan stagnacji egalitarnej SCT.

Cztery (poza stanem poczęcia) – kolejno normalnie powstające – stany jakości życia sż, w tym SCT: 1. Wewnętrznej konstruktywności przy zewnętrznej destruktywności, czyli ROZWOJU WSTĘPNEGO/NIEDOJRZAŁEGO. 2. Wewnętrznej i zewnętrznej konstruktywności, czyli ROZWOJU DOJRZAŁEGO. 3. Wewnętrznej destruktywności przy zewnętrznej konstruktywności, czyli REGRESU KONSTRUKTYWNEGO. 4. Wewnętrznej i zewnętrznej destruktywności, czyli REGRESU BEZWZGLĘDNEGO..

Konceptualna miara - towarzyszącemu rozwojowi – wzrostu jakości życia w SCT: przyrost okresu wewnętrznej i zewnętrznej konstruktywności osób stanowiących SCT/daną społeczność.

W trakcie pierwszego – WSTĘPNEGO/NIEDOJRZAŁEGO – etapu ROZWOJU SCT jest w stanie „ ”Wzrostu KOSZTEM społeczno-przyrodniczego środowiska” SCT więcej ze środowiska „bierze” aniżeli „daje”. Nieuchronność śmiercionośnej rywalizacji. etapu

W trakcie drugiego – DOJRZAŁEGO – etapu ROZWOJU SCT jest w stanie „Rozwoju RAZEM ze społeczno-przyrodniczym środowiskiem” SCT kooperując sam się nadal rozwija a zarazem środowisku „daje” więcej, aniżeli zeń „bierze”. P.T. de Chardin, Człowiek, 1949.

Rozwój dojrzały środowiska SCT jako warunek normalnego wstępnego/niedojrzałego rozwoju SCT

Etap rozwoju „kosztem środowiska” nieuchronnym warunkiem osiągnięcia przez SCT stanu rozwoju dojrzałego

Globalny kryzys: Środowisko przyrodnicze - powstrzymane w rozwoju – w stanie regresu konstruktywnego. Światowa społeczność (ŚS), po patologicznym przekroczeniu granicy wzrostu - w ramach rozwoju wstępnego/niedojrzałego - w stanie wzrostu patologicznego.

Doprowadzenie ŚS do stanu rozwoju dojrzałego – podstawowy warunek trwałego przezwyciężenia kryzysu globalnego, a zarazem wielkie wyzwanie dla świata nauki i polityki.

Homeostat SCT: 1. rozwoju WSTĘPNEGO/NIEDOJRZAŁEGO, pole informacyjne/intuicja, elita SCT, egoistyczna aksjologia elity; 2. rozwoju DOJRZAŁEGO, pole informacyjne/intuicja, elita SCT, powszechna świadomość, w tym mądrość (elity i nie-elity) SCT, ekohumanistyczna aksjologia elity i nie-elity. (za wyjątkiem ogniw/jednostek naturalnie w stanie rozwoju wstępnego/niedojrzałego)

Warunkiem osiągnięcia przez ŚS stanu rozwoju dojrzałego (czyli przezwyciężenie globalnego kryzysu) jest spowodowanie, iż ilość (indywidualnych i zbiorowych) podmiotów zewnętrznie konstruktywnych będzie odpowiednio przewyższała te podmioty, które są zewnętrznie destruktywne.

Podstawowe kolejne granice wzrostu SCT: 1 – BEZWŁADNOŚCIOWA – konieczność antycypatywności 2 – ŚRODOWISKOWA – konieczność aksjologii EKOHUMANISTYCZNEJ 3 – KATASTROFICZNA – konieczność symbiozy i wielkiej rezerwotwórczości

Model 3 - LM Scenariusz drugi: Zastąpić darwinizm społeczny mechanizmami ewolucji intelektualnej. Aktywnością intelektualną zastępować aktywność rozrodczą (biologiczną) LM - Nowa rewolucja naukowo- techniczna Przekształcać odpady w czynniki życia środowiska

Transformacja humanistyczna, konieczność: 1. antycypatywności; 2. upodmiotowienia nie-elity; 3. podziału pracy sterowniczej.

Rozwój dojrzały/zewnętrznie konstruktywny osób SCT zależny m.in. od: 1. edukacji powszechnej mądrości; 2. rozwoju i dostępności sztucznej inteligencji; 3. informacyjnie sprawnej, elastycznej i innowacyjnie podatnej infrastruktury społeczno- gospodarczej.

Powszechna mądrość jako warunek dojrzałego rozwoju SCT w SZiR

MĄDROŚĆzdolność: (1) - OBSERWOWANIA zdarzeń zachodzących w układzie: podmiot życia społeczno-gospodarczego – środowisko (społeczno-przyrodnicze); podmiot życia społeczno-gospodarczego – środowisko (społeczno-przyrodnicze); (2) - ROZPOZNAWANIA procesów, których te zdarzenia dotyczą; (3) - PRZEWIDYWANIA przyszłego biegu tych procesów; (4) - ich POPRAWNEGO (współcześnie EKOHUMANISTYCZNEGO) WARTOŚCIOWANIA, (5) - WSPOMAGANIA procesów pozytywnych i PRZECIWSTAWIANIA się procesom negatywnym. (6) – DZIELENIA się – na zasadzie wzajemności – posiadaną WIEDZĄ.

Podatność innowacyjna SCT/organizacji naukowo- wytwórczej (ONW) zależy od jej sprawności informacyjnej, elastyczności oraz odpowiedniego przewyższania, skalą podobnego naukowo- technologicznie wytwarzania, „optymalnego minimum”, dotyczącego aktualnie wytwarzanej techniki

Dziękuję za uwagę.