JAN PAWEŁ II – ŻYCIE I DZIEŁO

Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym od 455 lat biskupem Rzymu niebędącym Włochem.  Odbył 104 podróże zagraniczne, odwiedził każdy kontynent, bywał w miejscach, do których nie docierali wcześniej inni papieże.  Wprowadził Kościół w nowe tysiąclecie. 

Dzieciństwo   Karol Józef Wojtyła urodził się 18 maja 1920 w Wadowicach, około 30km od Krakowa, jako drugi syn Karola Wojtyły i Emilii z Kaczorowskich.

20 czerwca został ochrzczony w kościele parafialnym przez ks 20 czerwca został ochrzczony w kościele parafialnym przez ks. Franciszka Żaka, kapelana wojskowego. Był wychowany w religijnej atmosferze. W jego domu rodzinnym czytano Pismo Święte i wspólnie się modlono. 

Wojtyłowie mieszkali bardzo blisko kościoła, w skromnym, dwupokojowym mieszkaniu przy ulicy Kościelnej 7. Lolek- bo tak nazywano małego Karola- uczęszczał do ochronki prowadzonej przez siostry nazaretanki. Ojciec Święty wracał potem pamięcią do tamtych czasów: „Bardzo dobrze sobie zapamiętałem Nazaret, siostry i tę ochronkę. To jest jedno ze wspomnień, które najdłużej mi zostało w pamięci z pierwszych lat mojego życia, jeszcze przed szkołą”.

Matka Karola, Emilia, często zabierała syna do Krakowa, gdzie mieszkały jej trzy siostry i starszy brat Lolka, Edmund- wówczas student medycyny.   Z tatą natomiast Karol odwiedzał często Kalwarię Zebrzydowską.

Kiedy skończył 6 lat, rozpoczął naukę w szkole podstawowej dla chłopców. Jako dziewięciolatek stracił matkę, która zmarła w wieku zaledwie 45 lat. Karol bardzo przeżył to wydarzenie. Odtąd mieszkał tylko z ojcem. Po latach wspominał: „Nieraz zdawało mi się budzić w nocy i wtedy zastawałem mego ojca na kolanach, tak jak na kolanach widywałem go zawsze w kościele parafialnym. Nigdy nie mówiliśmy z sobą o powołaniu kapłańskim, ale ten przykład mojego ojca był jakimś pierwszym domowym seminarium.” 

29 maja 1929 Karol przyjął I Komunię świętą.

Od 1932 roku Karol uczył się w wadowickim Gimnazjum im Od 1932 roku Karol uczył się w wadowickim Gimnazjum im. Marcina Wadowity. Interesował się teatrem, był ministrantem, pasjonatem górskich wycieczek. Już wtedy towarzyszyło mu gorliwe nabożeństwo do Maryi. Kolejną tragedią w życiu młodego Karola Wojtyły była śmierć jego brata, Edmunda, który zaraził się od pacjenta szkarlatyną- wówczas nieuleczalną.

Młodość   W 1938 roku Karol zakończył naukę w gimnazjum. Świetnie zdał maturę (co uczcił słynnymi kremówkami wspominanymi podczas pielgrzymki do Polski w 1999 roku) i wybrał studia polonistyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zamieszkał wraz z ojcem w Krakowie, przy ulicy Tynieckiej 10. Już wtedy pisał wiersze. Brał udział w spotkaniach grupy literackiej. Pozostał wierny także innej swojej pasji- piłce nożnej.

Wojna pokrzyżowała plany młodego Wojtyły i uniemożliwiła mu kontynuowanie studiów. Niemcy zamknęli Uniwersytet Jagielloński i podstępem wywieźli do obozu koncentracyjnego jego profesorów. W 1940 roku, jako dwudziestolatek, Karol zaczął pracę fizyczną- najpierw w zakładach chemicznych Solvay, potem w kamieniołomie na Zakrzówku, a później w oczyszczalni wody w Borku Fałęckim. Pobożność Karola- choć z początku wykpiona przez współpracowników- budziła w nich później ogromny szacunek.

18 lutego 1941 po długiej chorobie zmarł ojciec przyszłego papieża 18 lutego 1941 po długiej chorobie zmarł ojciec przyszłego papieża. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Karol w wieku 21 lat pozostał sam- bez najbliższej rodziny. Jesienią 1941 roku Karol założył wraz z przyjaciółmi Teatr Rapsodyczny. Pierwsze przedstawienie wystawił w święto Wszystkich Świętych, 1 listopada 1941 roku. Podczas wojny teatr zrealizował 22 przedstawienia. W 1942 roku Karol Wojtyła rozstał się ze spektaklami i wstąpił do tajnego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Krakowie.

Kapłaństwo   1 listopada 1946 roku Karol Wojtyła otrzymał święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa Adama Sapiehy. Dzień później odprawił mszę prymicyjną w krypcie św. Leonarda w katedrze na Wawelu.

Kontynuował później studia na Papieskim Międzynarodowym Athenaeum Angelicum (obecnie Papieski Uniwersytet Świętego Tomasza z Akwinu- Angelicum) w Rzymie. Tematem jego pracy doktorskiej była doktryna wiary u św. Jana od Krzyża. Aby móc czytać oryginalne teksty świętego, ksiądz Karol uczył się języka hiszpańskiego. Wiosną 1947 roku pojechał do San Giovanni Rotondo, gdzie wyspowiadał się u o. Pio i uczestniczył we mszy świętej przez niego odprawianej. To przeżycie umocniło jeszcze bardziej wiarę przyszłego papieża.

Ksiądz Wojtyła uzyskał w Rzymie doktorat i wrócił do Polski Ksiądz Wojtyła uzyskał w Rzymie doktorat i wrócił do Polski. Został skierowany do pracy w ubogiej wiejskiej parafii w Niegowici. Jego głównym obowiązkiem było nauczanie religii. Wolny czas spędzał z młodzieżą na świeżym powietrzu. W sierpniu 1949 został przeniesiony do parafii św. Floriana w Krakowie. Został duszpasterzem studentów. Jeździł z nimi w góry i na kajaki.

Jako pierwszy założył w parafii Poradnictwo Rodzinne Jako pierwszy założył w parafii Poradnictwo Rodzinne. Publikował w krakowskich periodykach katolickich: miesięczniku „Znak” i „Tygodniku Powszechnym”. Pojawiały się tam nie tylko jego artykuły, ale i wiersze. Swoje utwory ks. Wojtyła podpisywał pseudonimem Andrzej Jawień lub Stanisław Andrzej Gruda. Na polecenie kard. Adama Sapiehy, ks. Wojtyła przeniósł się z parafii św. Floriana na ul. Kanoniczą w Krakowie, aby poświęcić się pracy naukowej. Zaczął prowadzić wykłady w Seminarium Duchownym w Krakowie i na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Studenci polubili księdza profesora w połatanej sutannie i wytartym płaszczu. W największej sali na jego wykładach był zawsze tłok.

Biskup i kardynał  28 września 1958 w katedrze na Wawelu ks. Wojtyła przyjął święcenia biskupie z rąk abp Eugeniusza Baziaka. Został tym samym najmłodszym biskupem w Polsce- miał wówczas tylko 38 lat. Mottem jego posługi stały się odniesione do Maryi słowa „Totus Tuus”, czyli „Cały Twój”.

Wizytował parafie, odwiedzał księży, głosił rekolekcje Wizytował parafie, odwiedzał księży, głosił rekolekcje. W 1962 roku został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji. Lata posługi biskupiej Karola Wojtyły przypadały na czas walki władz komunistycznych z Kościołem.

Jesienią 1962 roku Jan XXIII otworzył w Rzymie Sobór Watykański II, w którego obradach abp Wojtyła aktywnie uczestniczył. Zabierał głos, zgłaszał swoje uwagi do omawianych schematów. Owocem jego uczestnictwa w obradach była Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”. Po zakończeniu soboru abp Wojtyła rozpoczął realizację jego idei w Krakowie.

Nie zapominał przez cały ten czas o młodzieży Nie zapominał przez cały ten czas o młodzieży. Z entuzjazmem przyjął pomysł ks. Franciszka Blachnickiego, by utworzyć dla młodych Ruch Światło-Życie, zwany Oazą. Miejsce formacji i modlitwy. Abp Wojtyła chętnie spotykał się z oazowiczami. Najbardziej lubił z młodzieżą śpiewać „Barkę”- pieśń, która wielokrotnie do niego powracała podczas pielgrzymek do Polski.

29 maja 1967 roku abp Wojtyła został mianowany przez Pawła VI kardynałem. 28 czerwca otrzymał w Kaplicy Sykstyńskiej czerwony biret. Jako kardynał odbywał podróże zagraniczne. Był zapraszany m.in.  przez środowiska uniwersyteckie.

W 1969 powstało dzieło Karola Wojtyły „Osoba i czyn”- najważniejszy wkład przyszłego papieża w filozofię. Ogółem przed rozpoczęciem pontyfikatu ukazało się kilkanaście jego książek, m.in. „Elementarz etyczny”, „Miłość i odpowiedzialność”.

Pontyfikat  16 października 1978 na konklawe zwołanym po śmierci Jana Pawła I, w ósmym głosowaniu kard. Karol Wojtyła został wybrany na papieża i przybrał imię Jana Pawła II.

Szacuje się, że jego kandydaturę poparło 103 kardynałów, na 111 głosujących. O godzinie 18:45 otworzyło się balkonowe okno Pałacu Apostolskiego. Na słowa „Habemus papam!” tłum odpowiedział burzą oklasków.  Na wieść, że nowy papież pochodzi z Polski- zaskoczeniem. Jan Paweł II przywitał się z wiernymi w języku włoskim. Wśród ludzi wybuchła kolejna fala entuzjazmu.

Mówił: „Jeszcze przeżywamy wielki smutek z powodu śmierci naszego ukochanego papieża Jana Pawła I, a oto Najdostojniejsi Kardynałowie już powołali nowego biskupa Rzymu. Powołali go z dalekiego kraju, z dalekiego, lecz zawsze tak bliskiego przez łączność w wierze i tradycji chrześcijańskiej (…). Nie wiem, czy potrafię rozmawiać waszym… naszym językiem włoskim. Jeśli się pomylę, to mnie poprawcie…”.  Jan Paweł II był pierwszym papieżem z Polski, jak również pierwszym od 455 lat biskupem Rzymu niebędącym Włochem.

Wiele czasu papież poświęcił budowie jedności pomiędzy Kościołami chrześcijańskimi. W encyklice „Redemptor hominis” napisał: „Nigdy nie przestanę tego podkreślać i będę popierał każdy wysiłek podejmowany w tym kierunku na wszystkich płaszczyznach, w których spotkamy naszych braci chrześcijan.”

Wielką wagę przywiązywał do stosunków z ludźmi innej wiary, nie tylko w ramach chrześcijaństwa. Uczestniczył w modlitewnym spotkaniu w Asyżu z przedstawicielami kilkudziesięciu religii świata. Przeszedł do historii jako pierwszy papież, który odwiedził świątynie judaizmu i islamu.

Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II odbyła się pod hasłem „Gaude Mater Polonia” w dniach 2-10 czerwca 1979. To podczas tej podróży padły słynne słowa: „Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!”.

Jako papież pielgrzymował do Ojczyzny 8 razy. Papieskie celebracje gromadziły kilkusettysięczne tłumy.

Były to dla Polaków niezapomniane przeżycia duchowe i niezwykłe doświadczenia jedności i siły, nie tylko wobec ucisku komunistycznego, ale również i później, po 1989 r. w obliczu nowych wyzwań i trudności.

Oto kolejne lata, w których Jan Paweł II odwiedzał Polskę: I pielgrzymka (2–10 czerwca 1979) II pielgrzymka (16–23 czerwca 1983) III pielgrzymka (8–14 czerwca 1987) IV pielgrzymka (1–9 czerwca, 13–20 sierpnia 1991) V pielgrzymka (22 maja 1995) VI pielgrzymka (31 maja–10 czerwca 1997) VII pielgrzymka (5–17 czerwca 1999) VIII pielgrzymka (16–19 sierpnia 2002)

Wraz z rozpoczęciem pontyfikatu nie zakończyła się pasja Jana Pawła II związana z literaturą. W 2003 roku ukazał się „Tryptyk rzymski”- poemat wydany w 6 językach. Oprócz tego, w czasie pontyfikatu papież wydał m.in. takie książki jak „Dar i tajemnica”, czy „Pamięć i tożsamość”.

Jan Paweł II wkrótce został nazwany „papieżem-pielgrzymem”. Odbył 104 podróże zagraniczne, odwiedził każdy kontynent, bywał w miejscach, do których nie docierali wcześniej inni papieże.

9 razy spotkał się z młodymi na Światowych Dniach Młodzieży, które sam zapoczątkował.

Odbył 142 podróże na terenie Włoch. Odwiedził 301 z 334 istniejących rzymskich parafii. Podczas wszystkich pielgrzymek przebył ponad 1,6 miliona kilometrów, co odpowiada 40-krotnemu okrążeniu Ziemi wokół równika i czterokrotnej odległości między Ziemią a Księżycem. Ogłosił 1338 błogosławionych i 482 świętych.

Nominował 231 kardynałów. Wprowadził Kościół w nowe tysiąclecie. Napisał 14 encyklik, 14 adhortacji, 11 konstytucji oraz 43 listy apostolskie. Był papieżem przez 26 i pół roku, czyli 9666 dni. Jego pontyfikat był drugim co do długości w dziejach Kościoła.

Posługa Jana Pawła II była pełna entuzjazmu wiary, ale i naznaczona cierpieniem. Choroby papieża zaczęły się od pamiętnego zamachu 13 maja 1981. Podczas audiencji generalnej na Placu św. Piotra w Rzymie o godzinie 17:19 Jan Paweł II został postrzelony przez tureckiego zamachowca Mehmeta Ali Agcę w brzuch oraz rękę. 

Jan Paweł II trzykrotnie przebaczył Ali Agcy, Agca nigdy go nie przeprosił - mówił dziennikarzom metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz, wspominając zamach na papieża z 13 maja 1981 r.

Ocalenie, jak wielokrotnie podkreślał, zawdzięczał Matce Bożej Fatimskiej. Powiedział później: "Jedna ręka strzelała, a inna kierowała kulę".

Papież od 1992 roku cierpiał na postępującą chorobę Parkinsona. 13 maja 1992, w 11 rocznicę zamachu, ustanowił Światowy Dzień Chorego. W lutym 2005 roku nastąpiło pogorszenie stanu papieża. 2 kwietnia 2005, w dniu śmierci, o godzinie 7:30 rano, papież zaczął tracić przytomność. Tego samego dnia około godziny 15:30 papież powiedział: „Pozwólcie mi iść do domu Ojca”. O godzinie 19 wszedł w stan śpiączki. Osobisty papieski lekarz stwierdził śmierć papieża o godzinie 21:37 czasu miejscowego. 

Pogrzeb Jana Pawła II odbył się w piątek, 8 kwietnia 2005 roku Pogrzeb Jana Pawła II odbył się w piątek, 8 kwietnia 2005 roku. Pojawiło się na nim kilka milionów osób. Mszę świętą żałobną odprawił Joseph Ratzinger.

Wielu wiernych przyniosło na nią transparenty z napisem „Santo subito” („Święty natychmiast”). Dali w ten sposób do zrozumienia, że ich wolą jest jak najszybsze wyniesienie Jana Pawła II na ołtarze.

Wymownym znakiem podczas uroczystości był mocny wiatr, który przewracał kartki księgi Ewangelii położonej na trumnie. W którymś momencie podmuch zamknął całkiem księgę.

19 kwietnia 2005, w drugim dniu konklawe, następcą Jana Pawła II został Joseph Ratzinger, czyli papież Benedykt XVI. 6 lat później osobiście beatyfikował swojego poprzednika- 1 maja 2011 Jan Paweł II został ogłoszony błogosławionym.

27 kwietnia 2014 w Watykanie na Placu Świętego Piotra odbyła się kanonizacja Jana XXIII i Jana Pawła II, podczas której dwaj błogosławieni papieże zostali ogłoszonymi świętymi Kościoła katolickiego.

Na fasadzie Bazyliki Świętego Piotra pojawiły się te same portrety dwóch papieży, które były podczas ich beatyfikacji. Uroczystościom przewodniczył papież Franciszek, wśród celebransów obecny był także emerytowany papież senior – Benedykt XVI.

Najbardziej znane cytaty Jana Pawła II "Nie lękajcie się. Otwórzcie, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi!". (Inauguracja pontyfikatu, 1978 r.)  "Wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja, Jan Paweł II, papież. Wołam z całej głębi tego Tysiąclecia, wołam w przeddzień Święta Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!". (Homilia, Warszawa 1979 r.) "Brońmy się przed pozorami miłości, nie miłujmy słowem i językiem, ale czynem i prawdą". (Homilia, Rzym, 1979 r.)  

"Musicie od siebie wymagać, nawet gdyby inni od was nie wymagali". "Polska jest matką szczególną. Niełatwe są jej dzieje, zwłaszcza na przestrzeni ostatnich stuleci. Jest matką, która wiele przecierpiała i wciąż na nowo cierpi. Dlatego też ma prawo do miłości szczególnej". (Przemówienie na Okęciu, 1983 r.) "Musicie od siebie wymagać, nawet gdyby inni od was nie wymagali". (Spotkanie z młodzieżą, Jasna Góra, 1983 r.)   "Rodzina jest sobą, jeżeli buduje się na takich odniesieniach, na wzajemnym zaufaniu, na zawierzeniu wzajemnym. Tylko na takim fundamencie można też budować proces wychowania, który stanowi podstawowy cel rodziny i jej pierwszorzędne zadanie". (Homilia, Wrocław, 1983 r.)

"Szukajcie tej prawdy tam, gdzie ona rzeczywiście się znajduje "Szukajcie tej prawdy tam, gdzie ona rzeczywiście się znajduje! Jeśli trzeba, bądźcie zdecydowani iść pod prąd obiegowych poglądów i rozpropagowanych haseł! Nie lękajcie się Miłości, która stawia człowiekowi wymagania". (List do młodych całego świata, 1985 r.)   "Nie mam srebra ani złota. Nie mam gotowych odpowiedzi na ważne pytania". (Homilia, Lyon, 1986 r.) "Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte. Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można się uchylić. Nie można zdezerterować". (Spotkanie z młodzieżą, Gdańsk, 1987 r.)

"Stara Europa potrzebuje nowej ewangelizacji". "Miłość to zadanie, które Bóg wciąż nam wyznacza, może po to, by zagrzewać nas, abyśmy stawiali wyzwania losowi". (Spotkanie z młodzieżą, Gdańsk, 1987 r.)   "Praca nie może być traktowana - nigdy i nigdzie - jako towar, bo człowiek nie może dla człowieka być towarem". (Homilia dla świata pracy, Gdańsk, 1987 r.) "Dla chrześcijanina sytuacja nigdy nie jest beznadziejna. Chrześcijanin jest człowiekiem nadziei. To nas wyróżnia". (Homilia, Gdańsk, 1987 r.) "Eucharystia to jest przede wszystkim ta świadomość: jestem miłowany, ja jestem miłowany. Ja, taki jaki jestem". (Słowo do młodzieży, Kraków, 1987 r.) "Stara Europa potrzebuje nowej ewangelizacji". (Przemówienie w PE, Strasburg, 1988 r.)

"W chorobie czy w jakimkolwiek cierpieniu trzeba zawierzyć Bożej miłości, jak dziecko, które zawierza wszystko, co ma najdroższego, tym, którzy je miłują, zwłaszcza swoim rodzicom. Potrzeba nam więc tej dziecięcej zdolności zawierzenia siebie Temu, który jest Miłością". (Przemówienie, szpital dziecięcy Olsztyn, 1991 r.) "Cierpienie nie jest karą za grzechy ani nie jest odpowiedzią Boga na zło człowieka. Można je zrozumieć tylko i wyłącznie w świetle Bożej miłości, która jest ostatecznym sensem wszystkiego, co na tym świecie istnieje".   "Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo przemienia się w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm". (Encyklika Centesimus annus, 1991 r.)

"Człowieka trzeba mierzyć miarą serca". "Nie czas teraz wstydzić się Ewangelii, ale czas głosić ją na dachach". (Homilia, Światowe Dni Młodzieży Denver, 1993 r.)   "Być człowiekiem sumienia to znaczy wymagać od siebie, podnosić się z własnych upadków i ciągle na nowo się nawracać". (Homilia, Skoczów, 1995 r.) "Wolności nie można tylko posiadać, ale trzeba ją stale zdobywać, tworzyć. Może ona być użyta dobrze lub źle, na służbę dobra prawdziwego lub pozornego". (Audiencja dla wiernych z Białorusi, 1998 r.) "Czujesz się osamotniony. Postaraj się odwiedzić kogoś, kto jest jeszcze bardziej samotny". (Homilia, Sopot, 1999 r.) "Człowieka trzeba mierzyć miarą serca".

"Nie ma wolności bez solidarności "Nie ma wolności bez solidarności! Dzisiaj wypada powiedzieć: nie ma solidarności bez miłości, więcej! Nie ma przyszłości człowieka i narodu". (Homilia, Sopot, 1999 r.) "Dekalog jest jak kompas na burzliwym morzu, który umożliwia nam trzymanie kursu i dopłynięcie do lądu". (Homilia, Lwów, 2001 r.) "Boża miłość nie nakłada na nas ciężarów, których nie moglibyśmy unieść, ani nie stawia nam wymagań, którym nie moglibyśmy sprostać, jeśli wzywa, przychodzi z konieczną pomocą". (Książka "Wstańcie, chodźmy!", 2004 r.)   "Ewangelia (...) to proroctwo o człowieku. Poza Ewangelią człowiek pozostaje dramatycznym pytaniem bez odpowiedzi". (Książka Pamięć i tożsamość, 2005 r.)

Autor prezentacji: Michał Szuba