Co dalej z Budżetem Obywatelskim? Procedura BO w świetle zmian ustawowych Ewa Stokłuska Olsztyn, 11.03.2019

Czas na zmiany

Co nie ulega zmianie

Cele BO umożliwienie mieszkańcom faktycznego współdecydowania o wydatkowaniu części środków z lokalnego budżetu podnoszenie jakości życia mieszkańców i realizacja przez Miasto zadań odpowiadających na ich potrzeby zwiększanie aktywności mieszkańców budowanie więzi w lokalnej społeczności i poczucia współodpowiedzialności za otoczenie

Kluczowe założenia Przejrzystość procesu Otwartość i inkluzywność Przestrzeń do dyskusji Wiążący wynik procedury wyboru projektów Zaangażowanie mieszkańców bp.partycypacjaobywatelska.pl

Co wymaga przemyślenia

Nowe wymogi ustawowe Podstawa prawna: Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych => nowelizacja ustawy z 8 marca 1990 o samorządzie gminnym Art. 5a 1. W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy. 2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa uchwała rady gminy, z zastrzeżeniem ust. 7. 3. Szczególną formą konsultacji społecznych jest budżet obywatelski. (…) 7. Rada gminy określa w drodze uchwały wymagania, jakie powinien spełniać projekt budżetu obywatelskiego (…)

Nowe wymogi ustawowe BO jest obowiązkowy dla miast na prawach powiatu. Ramowe zasady BO określa uchwała rady miasta. Rada musi doprecyzować w szczególności: wymogi formalne, jakim powinny odpowiadać zgłaszane projekty; wymaganą liczbę podpisów mieszkańców popierających projekt, przy czym nie może być ona większa niż 0,1% mieszkańców terenu objętego pulą budżetu obywatelskiego, w którym zgłaszany jest projekt; zasady oceny zgłoszonych projektów co do ich zgodności z prawem, wykonalności technicznej, spełniania przez nie wymogów formalnych oraz tryb odwołania od decyzji o niedopuszczeniu projektu do głosowania; zasady przeprowadzania głosowania, ustalania wyników i podawania ich do publicznej wiadomości, biorąc pod uwagę, że zasady przeprowadzania głosowania muszą zapewniać równość i bezpośredniość głosowania. Pula na BO musi wynieść co najmniej 0,5 proc. zrealizowanych wydatków gminy z ostatniego przyjętego sprawozdania z wykonania budżetu. Obowiązek wydzielenia pul na BO na poziomie całego miasta lub całego miasta oraz jednostek pomocniczych lub ich grup. Projekty wybrane przez mieszkańców nie będą mogły zostać usunięte lub zmienione „w stopniu istotnym” w uchwale budżetowej.

Co już wiemy z doświadczeń innych? Wojewodowie i Regionalne Izby Obrachunkowe analizują uchwały o BO bardzo szczegółowo i literalnie Uchylenia uchwał m.in. w Warszawie, Malborku, Radomiu, Krośnie, Świętochłowicach, Gliwicach, Legionowie, Bochni W konsekwencji m.in.: opóźnienia w starcie procesu przerwania procedury

Co najczęściej budzi wątpliwości organów nadzorczych? Podział kompetencji w zakresie ustanawiania regulaminu BO pomiędzy radę a prezydenta, np. w zakresie określenia harmonogramu procesu Brak dookreślenia wszystkich warunków, które muszą spełniać projekty Brak dokładnego określenia kwoty na BO (w %) Ograniczenia uczestnictwa, m.in. wykorzystanie numeru PESEL, obowiązek zameldowania na terenie gminy Prawo do rozpatrywania odwołań od decyzji o niedopuszczeniu projektu do głosowania

Ale też m.in.: (…) zastosowane w § 1 badanej uchwały pojęcie „budżetu partycypacyjnego” nie znajduje oparcia w aktualnie obowiązujących przepisach wskazanych jako podstawa wydania badanej uchwały ani w innych obowiązujących przepisach prawa. (…) Rada Miasta redagując zapisy (…) „sprawdzenie, czy koszty eksploatacji projektu nie są niewspółmiernie wysokie do kosztów realizacji” oraz „czy nazwa projektu, a także opis projektu oddają istotę projektu” sformułowała je w sposób nieprecyzyjny, niewyczerpujący, nie określiła mierników kosztów eksploatacji, co może prowadzić do wystąpienia niedozwolonego luzu interpretacyjnego oraz uznaniowości dokonującego oceny w tym zakresie.

Jak to robią inni? Gdynia: Sopot (przed publikacją): Wymagane 0 podpisów poparcia Łódź (przed uchwaleniem): - brak poziomu ogólnomiejskiego Gdynia: uchwała ramowa o zasadach BO, uchwała o wysokości środków oraz zarządzenie „operacyjne” prezydenta Wrocław: bardzo ogólna uchwała be określenia wielkości puli na BO

Możliwości? „Zmieszczenie” wszystkich reguł BO w uchwale Rady Miasta Przegląd uchwał RIO w sprawie orzeczeń nieważności uchwał z różnych JST Skierowanie do RIO wniosku o udzielenie wyjaśnień w zakresie stosowania przepisów ustawy o finansach publicznych dot. procesu stanowienia budżetu obywatelskiego ALE: Nie ma przeszkód, by szukać nowych rozwiązań w zakresie szczegółów procedury i uczynienia z niej bardziej refleksyjnego procesu

BO 2019 w Gdyni: Projekty miejskie Dotyczą potrzeb mieszkańców więcej niż jednej dzielnicy oraz zakładają realizację działań ważnych z punktu widzenia całej Gdyni Projekty są tworzone przez mieszkańcy w grupach, podczas 3 warsztatów Pomysły osadzone w diagnozie potrzeb Projekty muszą być poparte przez 15 osób Urzędnicy sprawdzają możliwość realizacji projektów w trakcie cyklu warsztatów, pracując razem z mieszkańcami Warsztat I Omówienie diagnozy potrzeb Burza mózgów w grupach tematycznych Warsztat II Wybór projektów do dalszego opracowania Opracowanie formularzy zadań Warsztat III Prezentacja projektów Wybór max. 15 projektów na listę do głosowania

Czy mają Państwo pytania?

Dziękuję za uwagę. Ewa Stokłuska Dział Diagnoz i Partycypacji Laboratorium Innowacji Społecznych e.stokluska@lis.gdynia.pl tel. 58 727 39 10