Dangerous Goods 1. Definicja materiału niebezpiecznego 2. Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych 3. Ukryte materiały niebezpieczne 4. Stawki frachtowe i opłaty dodatkowe 5. Dokumenty 6. Opakowania 7. Gdzie szukać pomocy 8. Podsumowanie

Dangerous Goods Definicja Materiały niebezpieczne to artykuły lub substancje, których właściwości mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa, mienia lub środowiska i które są wymienione na liście materiałów niebezpiecznych DGR lub są klasyfikowane zgodnie z tymi przepisami. Przewóz materiałów niebezpiecznych podlega specjalnym przepisom IATA Dangerous Goods Regulations (które są wykładnią przepisów opracowywanych przez Komitet Ekspertów ICAO, International Civil Aviation Organization). Niektóre materiały zostały określone w ogóle jako zbyt niebezpieczne do przewozu lotniczego, inne mogą być dopuszczone jedynie pod warunkiem zgód państw zaangażowanych w przewóz; niektóre natomiast są dozwolone tylko w samolotach cargo.

Dangerous Goods Klasyfikacja Podręcznik IATA DGR zawiera wykaz około 3000 wyspecyfikowanych przez ONZ materiałów niebezpiecznych z podaniem ich charakterystyki oraz warunków, pod jakimi mogą być przyjęte do transportu lotniczego. Wykaz ulega ciągłym modyfikacjom. Można w nim spotkać także materiały określane jako „nie nazwane inaczej” (n.o.s.) – mające cechy charakterystyczne dla którejś z 9-u grup. Rozróżnia się 9 grup (klas) materiałów niebezpiecznych. Biorąc pod uwagę ich charakterystyczne właściwości mogące stanowić zagrożenie w transporcie lotniczym i tak:

Dangerous Goods Klasyfikacja Klasa 1 – Materiały Wybuchowe (w tym 6 Podklas) Przykłady: amunicja myśliwska lub do broni osobistej, bezpieczniki, fajerwerki (niektóre) Klasa 2 – Gazy w tym 3 Podklasy: Gaz Palny np. propan, butan, acetylen

Dangerous Goods Klasyfikacja Klasa 2 – Gazy w tym 3 Podklasy: Gaz niepalny, nietrujący np. neon, dwutlenek węgla, hel, płynny azot Klasa 2 – Gazy w tym 3 Podklasy: Gazy Toksyczne Klasa 3 – Ciecze Palne np. farby, alkohole, kleje, aceton, paliwo

Dangerous Goods Klasyfikacja Klasa 4 – Ciała Stałe Palne w tym 3 Podklasy Ciała Łatwopalne np. zapałki, siarka Podatne na samozapalenie się np. biały lub żółty fosfor, magnez Palne w kontakcie z wodą np. sód, karbit

Dangerous Goods Klasyfikacja Klasa 5 – Substancje Utleniające w tym 2 Podklasy: Utleniacze np. wybielacze, wapno, nawozy Nadtlenki organiczne

Dangerous Goods Klasyfikacja Klasa 6 – Substancje Trujące i Zakaźne w tym 2 Podklasy: Substancje Trujące np. cyjanek, arszenik, strychnina Substancje Zakaźne np. wirusy, bakterie, szczepionki lub produkty biologiczne znane jako powodujące choroby ludzi lub zwierząt (HIV, grzybice, wścieklizny); zalicza się tu też odpady medyczne

Dangerous Goods Klasyfikacja Klasa 7 – Materiały Radioaktywne Kategoria I - białe Materiały Radioaktywne Kategoria II - żółte Materiały Radioaktywne Kategoria III - żółte

Dangerous Goods Klasyfikacja Materiały niebezpieczne różne: Materiały żrące np. kwas siarkowy, rtęć, kwas do akumulatorów Materiały niebezpieczne różne: Materiały niebezpieczne różne np. azbest, środki zapachowe, środki do znieczuleń, dwutlenek węgla w postaci stałej tzw suchy lód Materiały magnetyczne

Dangerous Goods Ukryte materiały niebezpieczne Aerozole - zmiana ciśnienia i temperatury w kabinie samolotu może wywołać wyciek, jeśli pojemnik nie jest prawidłowo zamknięty/ zaklejony. Zdarzały się przypadki wybuchu pojemników na skutek przegrzania. Akumulatory - akumulatory bez elektrolitu (dry cells) jakkolwiek nie są mat. niebezpiecznym, muszą być tak opakowane aby uniemożliwić zwarcie. Aparatura dentystyczna - może zawierać rozpuszczalniki i żywice. Aparaty elektryczne - aparaty z napędem elektrycznym takie jak wózki, kosiarki, wózki golfowe, inwalidzkie mogą mieć akumulatory „mokre”. Artykuły gospodarstwa domowego - mogą zawierać farby, aerozole, palne płyny, chemiczne środki czyszczące . Butle z gazem - jeśli są napełnione, mogą być przyjęte do przewozu wyłącznie jako cargo.

Dangerous Goods Ukryte materiały niebezpieczne Chemikalia - większość art. chemicznych kwalifikuje się jako mat. niebezpieczne i wyłącznie wykwalifikowany personel podejmuje decyzję, czy można przewieźć je jako cargo. Nigdy nie wolno przyjąć tych materiałów do przewozu jako bagaż. Chemikalia do basenów pływackich - mogą zawierać kwasy oraz chlorki w stanie płynnym lub stałym. Części lotnicze - części zapasowe, wyposażenie samolotu tzw. COMAT (company materials i AOG) mogą zawierać materiały spełniające kryteria materiałów niebezpiecznych np. sprężony gaz, farby, aerozole, zestawy ratownicze. Części maszyn - mogą zawierać rozpuszczalniki, farby, chemikalia. Części samochodowe - w tym także do silników, motocykli – mogą zawierać mokre akumulatory, amortyzatory gazowe, poduszki powietrzne

Dangerous Goods Ukryte materiały niebezpieczne Fajerwerki - są one silnie wybuchowe. Farby - w większości farby są płynami palnymi i mogą być przyjęte do przewozu wyłącznie jako cargo. Emalie, lakiery, pokosty, bejce, politury, rozpuszczalniki także podlegają tym restrykcjom. Obniżenie ciśnienia w samolocie może spowodować otwarcie wieczka pojemnika i wyciek. Gaz schłodzony w stanie płynnym - schłodzone gazy (cryogenic liquid) takie jak azot, hel, argon są niebezpieczne w przypadku zetknięcia ze skórą oraz grożą uduszeniem w zamkniętym pomieszczeniu (przy wycieku). Instrumenty / przyrządy - mogą zawierać rtęć. Mrożona żywność - może być pakowana w suchy lód, co mogłoby mieć negatywny wpływ na pasażerów lub zwierzęta.

Dangerous Goods Ukryte materiały niebezpieczne Narzędzia podręczne - narzędzia takie jak np. piły łańcuchowe mogą mieć silnik spalinowy z paliwem w baku. Paliwo do zapalniczek - zapalniczki z płynem mogą przeciekać podczas transportu wytwarzając wybuchowe opary w kabinie oraz bagażnikach samolotu. Pojazdy samojezdne - pojazdy samojezdne jak samochody, motocykle mogą zawierać paliwo, akumulatory, gaśnice, poduszki powietrzne itp. Próbki diagnostyczne - mogą zawierać substancje zakaźne. Rtęć - w wysokiej temperaturze i przy niskim ciśnieniu wydziela trujące opary. W stanie płynnym (tj. do – 38 C) b. szybko działa na aluminium osłabiając jego strukturę. W przypadku wycieku w samolocie b. trudna do wykrycia i usunięcia, powoduje duże szkody w konstrukcji samolotu

Dangerous Goods Ukryte materiały niebezpieczne Skrzynki z narzędziami - mogą zawierać mat. wybuchowe (nity z nabojami), sprężony gaz, kleje lub farby w aerozolach, płyny żrące (kwasy, środki czyszczące). Sprzęt do nurkowania - może zawierać butle ze sprężonym gazem. Puste butle, z manometrem w pozycji „0” można przyjąć do przewozu. Lampy do nurkowania mogą zawierać baterie kwasowo – ołowiowe wielokrotnego użytku. Sprzęt campingowy - należy uważać na możliwość znajdowania się w nim butli z gazem i płynami palnymi jak: butan, płyny korodujące, oleje palne. Sprzęt do odwiertów górniczych - może zawierać materiały wybuchowe. Sprzęt ratunkowy - może zawierać urządzenia działające na baterie/ akumulatory: sprzęt ratujący życie lub nawigacyjny-boje , sprzęt pływający, zapałki itp.

Dangerous Goods Ukryte materiały niebezpieczne Środki czystości - mogą zawierać chlorki, amoniak (np. niektóre detergenty lub odplamiacze zawierają amoniak , który jest silnie korodujący i wydziela trujące opary ), utleniacze. Wyposażenie elektryczne - może zawierać rtęć lub materiały o właściwościach magnetycznych. Wyposażenie laboratoryjne - może zawierać chemikalia, rozpuszczalniki, farby. Wyposażenie do efektów specjalnych, pokazów, filmów - mogą zawierać substancje łatwopalne, wybuchowe lub dymy sceniczne (suchy lód). Wyposażenie fotograficzne - może zawierać chemikalia korodujące, które reagują z większością stopów i metali używanych w samolocie. Mogą także powodować oparzenia skóry .

Dangerous Goods Ukryte materiały niebezpieczne Zapalniczki do papierosów - zapalniczki z płynnym gazem pod ciśnieniem mogą spowodować zagrożenie pod wpływem zmniejszonego ciśnienia. Popularne zapalniczki jednorazowe nie są natomiast dostatecznie zabezpieczone przed przypadkowym zadziałaniem co może uwolnić całą zawartość zapalniczki – wystarcza ona do spowodowania eksplozji. Zapałki - wszystkie rodzaje – dopuszcza się jedynie przy sobie, do użytku osobistego ; zapałki książeczkowe przewożone w bagażu b.łatwo otwierają się powodując zagrożenie. Zestawy naprawcze - mogą zawierać kleje, celulozę, farbę, nadtlenki organiczne, rozpuszczalniki

Dangerous Goods Stawki frachtowe i opłaty dodatkowe Większość linii lotniczych rozróżnia stawki frachtowe płacone za przewóz general cargo od tych płaconych za przewóz towarów niebezpiecznych dlatego każdorazowo należy sprawdzić z przewoźnikiem jakie stawki mają zastosowanie. Niektóre linie lotnicze w ogóle nie akceptują towarów niebezpiecznych. Opłaty dodatkowe: - RAC – wysokość i zasady zastosowania zależą od linii lotniczej - Opłata za sporządzenie Check Listy – która bardzo często jest robiona przez agenta handlingowego na zlecenie linii lotniczej - dodatkowa opłata handlingowa – należy sprawdzić czy agent handlingowy obok standardowej opłaty za handling nie pobiera dodatkowej.

Dangerous Goods Dokumenty „Shipper’s Declaration for Dangerous Goods” – „Deklaracja Nadawcy” Dla każdej przesyłki zawierającej materiały niebezpieczne zdefiniowane i sklasyfikowane w DGR, nadawca MUSI wypełnić dokument: (chyba że zgodnie z przepisami DGR Deklaracja nie jest wymagana). DGF oferuje, jako usługę dodatkową, pomoc merytoryczną przy wypełnianiu Deklaracji. Deklaracja Nadawcy musi być wypełniona w języku angielskim, w dwóch egz.; wszystkie błędy muszą być poprawione i podpisane przez wystawce dokumentu.

Dangerous Goods Opakowania Do celów przewozu materiałów niebezpiecznych wyróżnia się 4 typy - ze Specyfikacją UN; oznakowanie specyfikacją UN musi być trwałe, czyli drukowane lub wytłoczone bezpośrednio na opakowaniu, czytelne i umieszczone w widocznym miejscu. - dla ograniczonych ilości – LTD QTY (LIMITED QUANTITY” - bez specyfikacji UN - dla bardzo małych ilości ( EXCEPTED QUANTITY)

Dangerous Goods Podsumowanie Kilka przykładów wypadków z materiałami niebezpiecznymi, które pokazują jak istotne jest przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa. 1987 Katastrofa samolotu Boeing 747 nad Oceanem Indyjskim (140 osób zabitych, 19 osób z załogi) – kwas azotowy (Nitric acid) 1990 Katastrofa samolotu Boeing 727 (2 pasażerów zabitych, 2 osoby z załogi) – kwas azotowy 1996 Katastrofa samolotu Valujet, transportujacego generatory tlenowe jako cargo – 110 ofiar śmiertelnych. Generatory zadeklarowane były jako puste, a w rzeczywistości były przeterminowane.