Rodzina jako system, funkcje rodziny w kontekście diagnozy sytuacji dziecka dr J. Matejek

Rodzina to ……. Rodzina to mała naturalna grupa społeczna, która składa się z małżonków i dzieci - M. Ziemska Rodzina jako jedyna grupa społeczna stwarza dziecku niepowtarzalne warunki rozwoju psychicznego, moralnego i społecznego, a także możliwość wyrównywania postaw emocjonalnych - S. Kozak

i zasadnicze środowisko wychowawcze oraz kulturowe Rodzina stanowi pierwsze i zasadnicze środowisko wychowawcze oraz kulturowe

System to …. w psychologii systemem nazywany jest zbiór elementów, powiązanych ze sobą relacjami w taki sposób, że stanowią one całość zdolną do funkcjonowania w określony sposób - T. Tomaszewski

Rodzina - jako pewien odrębny i autonomiczny układ - traktowana jest również jako system Rodzina rozumiana jako system - to złożony zespół elementów, które wspólnie tworzą całość

Rodzina jako podstawowa grupa społeczna, instytucja oraz środowisko wychowawcze wypełnia istotne funkcje Z. Tyszka określa funkcje rodziny jako ,,wyspecjalizowane oraz permanentne działania członków rodziny, wynikające z bardziej lub mniej uświadomionych sobie przez nich zadań, podejmowanych w ramach wyznaczonych przez obowiązujące normy i wzory(…)”

Funkcje rodziny według S. Kawuli biologiczno – opiekuńcza kulturalno – towarzyska ekonomiczna wychowawcza

Funkcje rodziny w ujęciu Z. Tyszki I. Funkcje biopsychiczne - prokreacyjna - seksualna

II. Funkcje ekonomiczne - materialno – ekonomiczna - opiekuńczo – zabezpieczająca

III. Funkcje społeczno-wyznaczające - funkcja stratyfikacyjna - legalizacyjno – kontrolna

IV. Funkcje socjopsychologiczne - socjalizacyjno – wychowawcza - kulturalna - funkcja religijna (występuje w rodzinach osób wierzących) - rekreacyjno – towarzyska - emocjonalno – ekspresyjna

Zagrożenia realizacji funkcji w rodzinie – dysfunkcje…..

,,Dysfunkcjonalnymi rodzinami są te, które nie potrafią wypełniać swych funkcji wystarczająco dobrze. Dysfunkcjonalność rodziny może dotyczyć różnego zakresu realizowanych zadań” Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny…., s. 132

Dysfunkcja całkowita – oznacza iż w rodzinie występuje całościowe niepowodzenie w realizacji zadań rodziny Dysfunkcja częściowa – oznacza iż rodzina nie potrafi realizować prawidłowo niektórych jej zadań oraz funkcji

niepowodzenia w realizacji zadań wychowawczych(…), Według S. Kawuli dysfunkcjonalność rodziny może obejmować między innymi: niepowodzenia w realizacji zadań wychowawczych(…), niepowodzenia w zaspokajaniu potrzeb dziecka, bądź też dotyczących innych zadań i sfer życia rodzinnego. Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny…., s. 132

Wychowywanie dziecka w środowisku dysfunkcyjnym może powodować: negatywny wpływ na rozwój sfery intelektualnej, emocjonalnej i społecznej dziecka, trudności wychowawcze, słabsze wyniki w nauce oraz zachwianie potrzeb edukacyjnych, brak motywacji do działania, inne………………………..………… …………………………………………

Przemiany które dokonują się w rodzinach dotyczą: Struktury rodziny Funkcjonowania rodziny Relacji pomiędzy poszczególnymi członkami rodziny Z. Tyszka

Diagnoza (pedagogiczna) rozpoznanie, zdarzenia lub sytuacji spotykanych podczas pracy w środowisku – instytucji, w celu zdobycia informacji dla przedsięwzięcia działań zaradczych

Sporządzenie diagnozy dziecka powinno być poprzedzone: poznaniem jego sytuacji rodzinnej, poznaniem jego sytuacji szkolnej, poznaniem jego sytuacji rówieśniczej, obserwacją zachowania dziecka.

Proponowana literatura: Adamski F., Rodzina: wymiar społeczno-kulturowy, Kraków 2002 Badora S., Czeredrecka B., Marzec D. (red.), Rodzina i formy jej wspomagania, Kraków 2001 Brągiel J., Górnicka B.(red.), Rodzicielstwo w sytuacji dezorganizacji rodziny i możliwości wspomagania rodziców, Opole 2014 Kawula S., Kształty rodziny współczesnej. Szkice familologiczne, Toruń 2006 Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki, Toruń 2007 Margasiński A.(red.), Rodzina w ujęciu systemowym. Teoria i badania, Warszawa 2015 Ziemska M.(red.), Rodzina współczesna. Warszawa 2005