Sygnalizowanie Pytanie: Jak potencjalni pracownicy przekonują pracodawców o jakości swoich usług? Słaba sygnalizacja: strój (tak samo łatwy do zastosowania przez słabych pracowników, jak i dobrych) Silna sygnalizacja: dyplom (mniejszy wysiłek do uzyskania dla lepszych pracowników, niż dla gorszych)  2005 Pearson Education, Inc. 26 1

Sygnalizowanie Założenie: 2 grupy pracowników: Grupa I: Niska produktywność APL = MPL = 1 Grupa II: Wysoka produktywność APL = MPL = 2 Grupy I i II równoliczne APL dla łącznej grupy pracowników = 1,5  2005 Pearson Education, Inc. 27 2

Sygnalizowanie Rynek pracy i produktu finalnego doskonale konkurencyjny P = 10 000 Euro Pracownicy zatrudniani na 10-letnie kontrakty Grupa I: TR = 100 000 Euro (1 x 10,000 x 10) Grupa II: TR = 200,000 Euro (2 x 10,000 x 10)  2005 Pearson Education, Inc. 28 3

Sygnalizowanie Pełna informacja Asymetryczna informacja w = MRP Grupa I: w =10 000 Euro/rok Grupa II: w = 20 000 Euro/rok Asymetryczna informacja w = AP Grupa I & II: w = $15,000 Euro/rok Równowaga grupująca  2005 Pearson Education, Inc. 29 4

Sygnalizowanie Sygnalizowanie – poziom wykształcenia y = liczba lat studiów uniwersyteckich C = koszty związane z edukacją opłaty, książki, wysiłek, obciążenie psychiczne, utracone możliwości itd. Grupa I  CI(y) = 40000y Euro Grupa II  CII(y) = 20000y Euro  2005 Pearson Education, Inc. 30 5

Sygnalizowanie Koszty edukacji są wyższe dla grupy pracowników o niższej jakości. Większy wysiłek, większe nakłady (np. korepetycje, opłaty za warunki) Decyzje o wynagrodzeniu: y=y* sygnalizuje, że pracownik należy do grupy GII i dostaje płacę = 20 000 Euro y poniżej y* sygnalizuje, że pracownik należy do grupy GI i dostaje płacę = 10 000 Euro y* jest poziomem arbitralnym, ale musi być identyfikowalne przez pracodawców  2005 Pearson Education, Inc. 6

Sygnalizowanie Ile lat nauki wybiorą obie grupy pracowników? Cel: uzyskanie takiego poziomu wykształcenia, który zapewni, że korzyści z niego będą wyższe niż poniesione na nie koszty Grupie I nie opłaca się uczyć się y* lat, tzn. 100,000 < 40000y*, y* >2,5 Grupa II się uczy: 100,000 > 20000y*, y* < 5  2005 Pearson Education, Inc. 7

Sygnalizowanie Nie ma powodu, by uczyć się mniej niż y* lat, ponieważ wynagrodzenie będzie takie samo jak w przypadku braku edukacji Podobnie nie ma bodźca, aby uzyskać edukację wyższą niż y* ponieważ nie wpłynie to na wzrost płac.  2005 Pearson Education, Inc. 8

Sygnalizowanie Równowaga ustali się w przedziale y* między 2.5 i 5 Jeśli y* = 4 W grupie I ludzie minimalizując swoje koszty nie będą się uczyć W grupie II edukacja będzie dla nich opłacalna do 4 lat studiów wyższych y* = 4 Firma odczyta sygnał dawany przez potencjalnych pracowników i zatrudni ich po odpowiednich stawkach (równowaga separująca)  2005 Pearson Education, Inc. 9

Sygnalizowanie Grupa I Grupa II B(y) B(y) 200K 200K CI(y) = 40,000y Wartość edukacji. Wartość edukacji. Grupa II 200K 200K CI(y) = 40,000y CII(y) = 20,000y 100K 100K B(y) B(y) Lata studiów 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 Lata studiów Optymalny wybór y Grupa II Optymalny wybór y Grupa I 10 y* y*  2005 Pearson Education, Inc. 10

Inne przykłady sygnalingu Stosy książek to sygnał jakości Ponieważ drukowanie czegoś marnego w ogromnym nakładzie grozi bankructwem Podobnie: nakłady na reklamę, promocje itd. 40 11

Sygnalizowanie – podsumowanie Edukacja się opłaca nawet gdy wszystko czego się nauczymy na studiach jest w pracy bezużyteczne Dyplom jest bowiem sygnałem o zdolnościach i pracowitości Vide: popyt na fizyków By sygnał działał, musi być: kosztowny w różnym stopniu dla różnych grup Zrozumiały dla obu stron rynku 40 12

Ryzyko niewłaściwych zachowań; pokusa nadużycia (ang. moral hazard) Brak dbałości ex post o efekt będący przedmiotem transakcji ex ante; ukryte działanie prowadzi do niedostatecznej podaży dobra. Zmiana sposobu zachowania na działanie zwiększające ryzyko/stratę 13

Moral hazard a ryzyko Moral hazard jest immanentnie związany z występowaniem ryzyka i awersją do niego Gdyby wynik zależał deterministycznie od zachowań agenta (albo: ubezpieczonego) – nie dałoby się ich ukryć Gdyby agent nie miał awersji do ryzyka (większej niż pryncypał) – można by przenieść ryzyko na niego 15

Moral hazard w ubezpieczeniach Samochód wart jest 50 tys. Ryzyko kradzieży wynosi 10% rocznie chyba, że właściciel będzie unikać niebezpiecznych miejsc, wówczas 5% rocznie. Właściciel wycenia ten wysiłek na 500 zł. Jeżeli jest nieubezpieczony, będzie się starać 16

Moral hazard w ubezpieczeniach Jeżeli ubezpieczyciel pokrywa szkody – brak starań Stawka ub. wyniesie 5tys. + marża, a mogłaby 2,5 tys. + marża Strata społeczna 2 tys. zł. Rozwiązanie: udział własny w szkodzie Nie jest to społecznie optymalne, bo ubezpieczony ma awersję do ryzyka Trade off między optymalną alokacją ryzyka a poprawnością motywacyjną 17

Moral hazard, John Wayne style Sprzedawca wie więcej o stanie zdrowia bydła niż kupujący Problem negatywnej selekcji Rozwiązanie: gwarancje Nowy problem – moral hazard po stronie kupującego (mniej dba, bo jak krowa padnie, to sprzedawca mu zwróci pieniądze) 18

Moral hazard a efekty zewnętrzne Moral hazard może stanowić problem dla społeczeństwa in toto, nie tylko stron transakcji I powodować nieefektywną alokację zasobów Przykładowo, ubezpieczony kierowca będzie jeździł „zbyt dużo” – nie biorąc pod uwagę oczekiwanych kosztów wypadków. 19