FIZYCZNE ASPEKTY JASKRY inż. Piotr Michałowski 2018 1

FIZYCZNE PRZYCZYNY JASKRY Jaskra jest wieloczynnikową chorobą nerwu wzrokowego, charakteryzującą się nabytą utratą komórek zwojowych siatkówki i zanikaniem nerwu wzrokowego

FIZYCZNE PRZYCZYNY JASKRY Duża ilość wydzielanej cieczy wodnistej Utrudniony odpływ cieczy wodnistej Wąski kąt przesączania Rozszerzona źrenica Niskie ciśnienie tętnicze Wiotkie ściany naczyń włosowatych „Wypychanie” nerwu wzrokowego

DUŻA ILOŚĆ WYDZIELANEJ CIECZY WODNISTEJ Ciecz wodnista (łac. humor aquosus) – substancja wypełniająca przednią komorę oka. Występuje w ilości ok. 0,3 cm³ w każdej gałce ocznej. Przeźroczysta ciecz wytwarzana w tylnej komorze oka w wyrostkach rzęskowych w ilości ok. 2 mm³/min. Przez źrenicę dostaje się do komory przedniej oka. Stamtąd nadmiar cieczy wodnistej jest odprowadzany kanałem Schlemma do żył spojówkowych. Ciecz wodni- sta odprowadza szkodliwe produkty przemiany materii oraz odżywia rogówkę i soczewkę [wikipedia].

BLOKADA ODPŁYWU CIECZY WODNISTEJ Wąski kąt przesączania Rozszerzona źrenica

Zamknięta gałka oka ciśnienie ok 15-18 mm Hg FIZYCZNE PRZYCZYNY JASKRY W normalnym oku Ciecz wytwarzana w wyrostkach rzęskowych w ilości ok. 2 mm³/min Zamknięta gałka oka ciśnienie ok 15-18 mm Hg To ciśnienie usztywnia kulisty kształt gałki i zapewnia przyleganie siatkówki do naczyniówki kanał Schlemma

Przy ograniczonym odpływie FIZYCZNE PRZYCZYNY JASKRY Przy ograniczonym odpływie Ciecz wytwarzana w wyrostkach rzęskowych w ilości ok. 2 mm³/min Zamknięta gałka oka przy zmniejszonym odpływie ciśnienie powyżej 20 mm Hg kanał Schlemma

FIZYCZNE PRZYCZYNY JASKRY Przy zablokowanym odpływie Ciecz wytwarzana w wyrostkach rzęskowych w ilości ok. 2 mm³/min Zamknięta gałka oka przy zablokowanym odpływie ciśnienie ~ 50 mm Hg SILNY BÓL OKA I GŁOWY kanał Schlemma

SPADEK CIŚNIENIA W CORAZ CIEŃSZYCH NACZYNIACH 110 mm Hg 20 mm Hg

SUBTELNA RÓWNOWAGA CIŚNIEŃ NACZYŃ WŁOSOWATYCH W SIATKÓWCE OKA Ciśnienie cieczy wodnistej ~15 mm Hg Ciśnienie krwi w naczyniach ~ 20 mm Hg Grubość ścian naczyń włosowatych 24 μm

SUBTELNA RÓWNOWAGA CIŚNIEŃ NACZYŃ WŁOSOWATYCH W SIATKÓWCE OKA Ciśnienie cieczy wodnistej ~18 mm Hg Ciśnienie krwi w naczyniach ~ 15 mm Hg Grubość ścian naczyń włosowatych 24 μm Niewielki brak równowagi ciśnień spłaszcza wiotkie naczynia włosowate.

PRZYGNIECENIE NACZYŃ WŁOSOWATYCH PRZEZ CIŚNIENIE CIECZY WODNISTEJ DRASTYCZNIE ZMNIEJSZA PRZEPŁYW KRWI Q =  [Pa - Pv] r4 / 8xl Q - strumień objętości przepływu, Pa – Ciśnienie wejściowe naczynia Pv – Ciśnienie na końcu naczynia r – promień naczynia l – długość naczynia x - lepkość cieczy Zmniejszenie promienia o 20%powoduje dwukrotny spadek przepływu a zmniejszenie do połowy szesnastokrotny Przepływ cieczy, zgodnie z prawem Poiseuille’a jest proporcjonalny do czwartej potęgi promienia naczynia.

ZMNIEJSZENIE PRZEPŁYWU KRWI POWODUJE ZMNIEJSZENIE DOSTARCZENIA SUBSTANCJI ODŻYWCZYCH DO KOMÓREK SIATKÓWKI I ICH ZAMIERANIE W pierwszej kolejności zamierają komórki siatkówki położone najdalej od tarczy nerwu wzrokowego, dlatego chorzy nie zauważają pogorszenia ostrości.

WZROST CIŚNIENIA W GAŁCE POWODUJE TEŻ WYPYCHANIE Z TWARDÓWKI TARCZY NERWU WZROKOWEGO NISZCZĄC CAŁY NERW CO PROWADZI DO ŚLEPOTY Mechanizm podobny do wypychania korka w butelce szampana

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ