Dobór i selekcja do wybranych dyscyplin sportu dr Łukasz Radzimiński

Kwalifikacja do sportu W nowoczesnych systemach szkolenia coraz większą rolę odgrywa diagnostyka potencjalnych możliwości młodych sportowców. Wczesne rozpoznanie cech wyróżniających pozwala właściwie zakwalifikować każde trenujące dziecko.

Kwalifikacja do sportu „Sukces to 99% pracy i 1 % talentu” Jednakże, należy pamiętać, że nie każde dziecko jest utalentowane sportowo w stopniu pozwalającym na osiągnięcie sukcesu w danej dyscyplinie

Kwalifikacja do sportu Proces kwalifikacji do sportu powinien przebiegać w obrębie zadań programowych sportu dzieci i młodzieży. Jest on – obok wszelkich funkcji rozwojowych, zdrowotnych i kreacyjnych – zorganizowanym ciągiem diagnozowania talentów, który w systemowym układzie (zgodnie z prawami biologicznego rozwoju) funkcjonuje w obrębie konkretnego systemu szkolenia.

Kwalifikacja do sportu Należy zaznaczyć, że osiąganie dobrych wyników w wieku dziecięcym nie jest gwarancją sukcesu w wieku dojrzałym.

Kwalifikacja do sportu Poszukiwanie jednostek utalentowanych powinno się rozpocząć od stworzenia możliwie najbardziej licznej grupy dzieci, spośród których będzie można dokonać wyboru.

Kwalifikacja do sportu W najmłodszym wieku należy głównie obserwować ogólne zainteresowanie dziecka sportem oraz predyspozycje o charakterze ogólnym. W późniejszym wieku ocenie będą podlegać umiejętności specyficzne dla danej dyscypliny sportu.

Kwalifikacja do sportu Naturalną konsekwencją takiego działania będzie kwalifikowanie poszczególnych dzieci do dyscyplin sportu zgodnie z zainteresowaniami i predyspozycjami dziecka.

Dobór i selekcja Całość opisanego wcześniej postępowania określana jest procesem doboru i selekcji.

Dobór Jest to postępowanie umożliwiające wyłonienie osobników najbardziej utalentowanych w danej kategorii wiekowej, którzy rokują rozwój cech i właściwości niezbędnych do osiągnięcia w przyszłości wysokiego poziomu mistrzostwa sportowego.

Dobór Dobór powinien być poprzedzony działaniami promocyjno-organizacyjnymi, które zainteresują jak największą liczbą kandydatów daną dyscypliną sportu.

W celu promocji danej dyscypliny należy: Rozwijać działalność uświadamiającą i promocyjną, celem której jest kształtowanie zainteresowań sportowych oraz zdrowotnych i kreacyjnych wartości sportu. Upowszechniać wiedzę o różnorakich dyscyplinach sportu oraz wzory uczestnictwa w nich. Dzieci mogą się w ten sposób zainteresować konkretną formą ruchu, poznać ogólne zagadnienia treningu, wymagania stawiane przez rozmaite konkurencje.

W celu promocji danej dyscypliny należy: Określić wstępną przydatność danego dziecka do uprawiania sportu. Wskazać kandydatom dyscypliny, do których są predysponowani.

Dobór może być kontynuowany przez takiej działania jak: Kontakty z nauczycielami wychowania fizycznego w szkołach Obserwacja zawodów szkolnych oraz turniejów w danych dyscyplinach sportu Ogłoszenia w środkach masowego przekazu o przyjęciach do grup szkoleniowych, z podaniem wymaganego wieku i orientacyjnych warunków fizycznych. Stworzenie sieci klubów partnerskich, które poprzez współpracę będą powiększały grupę dzieci zainteresowanych uprawianiem sportu.

Selekcja Selekcja jest pojęciem wtórnym w stosunku do doboru. Jest to następna faza kwalifikacji do sportu, która powinna nastąpić po pewnym czasie (np. po roku) obserwacji młodych zawodników.

Selekcja Selekcja jest kierowanym i dynamicznym procesem, w którym zmierzamy do wyboru osobników posiadających optymalne warunki morfologiczne, psychiczne i sprawnościowe do osiągania w przyszłości wysokich wyników sportowych.

Selekcja Selekcja to długotrwały i wieloetapowy proces poszukiwania najbardziej uzdolnionych jednostek i kształtowania u nich cech i właściwości, dzięki którym możliwe będzie osiąganie wysokich wyników w danej dyscyplinie sportu.

Ograniczenia selekcji Jest uwarunkowana wiekiem Obejmuje cechy i właściwości psychofizyczne Odbywa się etapowo w procesie wieloletniego szkolenia

Podstawy doboru i selekcji Obecny sport na najwyższym poziomie wymaga od zawodników świetnej wydolności fizycznej oraz dobrego stanu zdrowia. Stąd też koneczność poszukiwania kandydatów spełniających te kryteria.

Podstawy doboru i selekcji Dobór i ukierunkowanie do danej dyscypliny sportu powinny być realizowane w wieloletnim procesie szkolenia, systematycznie i wielostopniowo, ponieważ niezawodność prognoz wyników w wieku dziecięcym nie jest wysoka.

Podstawy doboru i selekcji Obiektywność wnioskowania o potencjalnych możliwościach w znacznej mierze zależy od kompleksowej oceny stanu różnych układów czynnościowych określających wydolność i sprawność zawodnika podczas startów w danej dyscyplinie.

Podstawy doboru i selekcji Kompleksowa ocena przygotowania fizycznego i psychicznego, oprócz ogólnie przyjętych do tego celu wskaźników powinna uwzględniać wiek kalendarzowy i biologiczny, indywidualne tempo rozwoju wyników sportowych, wskaźniki rozwoju fizycznego i aktywności ruchowej na etapie poprzedzającym badanie o ich perspektywicznych możliwościach.

Rodzaje selekcji Selekcja naturalna Jest ona szczególnie rozwinięta w krajach o wysokim poziomie kultury fizycznej i bogatych w infrastrukturę rekreacyjno-sportową. Kierując się selekcją naturalną należy do grup treningowych przyjmować wszystkich zainteresowanych.

Rodzaje selekcji Selekcja naturalna W tym przypadku dzieci same rezygnują z wyczynowego uprawiania danej dyscypliny sportu na rzecz „sportu dla wszystkich”. Takie podejście zakłada, że dzieci mają się bawić w sport, a ruch powinien być dla nich radością i przyjemnością.

Rodzaje selekcji Selekcja intuicyjna Realizowana jest przez nauczycieli i trenerów, którzy na podstawie doświadczenia, wiedzy, fachowych wiadomości i praktyki znają wymagania danej dyscypliny lub konkurencji. Słabym punktem jest w tym przypadku subiektywizm prowadzącego.

Rodzaje selekcji Selekcja intuicyjna W celu zminimalizowania ryzyka pomyłki, fachowej oceny powinno dokonać kilku doświadczonych trenerów. Istotne jest również kompleksowe podejście do oceny każdego zawodnika.

Selekcja kompleksowa (kierowana) Rodzaje selekcji Selekcja kompleksowa (kierowana) Podstawą jest w tym wypadku kompleksowa ocena stanu funkcji organizmu i procesów psychicznych za pośrednictwem wskaźników morfologicznych, fizjologicznych, psychofizjologicznych i pedagogicznych.

Selekcja kompleksowa (kierowana) Rodzaje selekcji Selekcja kompleksowa (kierowana) Ocenie należy poddać dwa elementy. Po pierwsze zainteresowania dziecka i po drugie potencjalne możliwości młodego zawodnika.

Wyróżniamy 4 etapy selekcji: Selekcja specjalistyczna Preselekcja Selekcja wstępna Selekcja właściwa Selekcja specjalistyczna

Preselekcja Wszechstronna obserwacja dzieci już w najmłodszym wieku (przed rozpoczęciem szkolenia)

Selekcja wstępna Odbywa się na etapie szkolenia wszechstronnego. Określa ona potencjał oraz perspektywiczne możliwości dziecka, a także celowość uprawiania danej dyscypliny sportu w oparciu o stan zdrowia, wskaźniki anatomiczno-morfologiczne, fizjologiczne i psychofijologiczne.

Selekcja wstępna Odbywa się na etapie szkolenia wszechstronnego. Określa ona potencjał oraz perspektywiczne możliwości dziecka, a także celowość uprawiania danej dyscypliny sportu w oparciu o stan zdrowia, wskaźniki anatomiczno-morfologiczne, fizjologiczne i psychofizjologiczne.

Selekcja właściwa Odbywa się na etapie szkolenia ukierunkowanego. Polega ona na określeniu potencjalnych zdolności kandydata do osiągania wysokich wyników w następnych etapach szkolenia. Oceny dokonuje się w oparciu o dotychczas opanowane umiejętności oraz tempo rozwoju.

Selekcja właściwa Taka selekcja powinna odbywać się po około 2-4 latach szkolenia. Sprawdzian selekcyjny powinien być uzupełniony o oceną postępów szkolenia, ocenę budowy ciała i predyspozycji fizyczno-psychicznych.

Selekcja specjalistyczna Dokonuje się jej na etapie przygotowania specjalnego. Tu należy rozpoznać zdolność do osiągania wyników na najwyższym poziomie mistrzostwa sportowego. Wykorzystuje się w tym celu szereg wskaźników psychofizjologicznych, a także ocenia się skuteczność podczas zawodów sportowych.

Kryteria selekcji Przy konstruowaniu kryteriów selekcji należy pamiętać o kilku zasadach: Kompleksowość oceny stanu funkcji organizmu Wykorzystanie modelowych charakterystyk dla danej dyscypliny sportu. Uwzględnienie charakterystyk rozwoju funkcji ruchowych w ontogenezie. Diagnozowanie nie powinno dotyczyć umiejętności i nawyków ruchowych, a predyspozycji. Konieczność oceny wieku biologicznego. Okresowa ocena możliwości prognostycznych.

Kryteria selekcji Stan zdrowia Skład i budowa ciała Uzdolnienia ruchowe Sprawność fizyczna Dyspozycje psychiczne Wiek Wynik sportowy

Przyczyny i powody, dla których młodzież rezygnuje z uprawiania sportu.

DZIĘKUJE ZA UWAGĘ