Postępowanie sądowoadministracyjne mgr Paweł Majczak

Definicja Postepowanie administracyjne Postępowanie sądowoadministracyjne Regulowany prawem procesowym ciąg czynności procesowych podejmowanych przez organy administracji publicznej oraz inne podmioty postępowania w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji administracyjnej, jak również ciąg czynności procesowych podjętych w celu weryfikacji decyzji administracyjnej. Regulowany prawem procesowym ciąg czynności procesowych sądu administracyjnego i innych podmiotów tego postępowania podjętych w celu rozstrzygnięcia sporu o zgodność z prawem działania bądź zaniechania działania przez organ wykonujący administrację publiczną.

Pisma procesowe Obejmują (art. 45 ppsa) Wnioski stron i uczestników postępowania Oświadczenia stron i uczestników postępowania Wymagania formalne pisma (art. 46 ppsa) Wymagania szczególne co do treści poszczególnych rodzajów pism procesowych strony – np. art. 57 § 1 (skarga), art. 87 (wniosek o przywrócenie terminu) Forma pism: Pisemna - zasadniczo Ustna – gdy przepis tak stanowi (np. art. 37 § 2 p.p.s.a.) Usuwanie braków formalnych pism – art. 49 p.p.s.a.

Wymagania formalne skargi do WSA Do wymagań formalnych skargi do sądu administracyjnego zalicza się wymagania dotyczące: Treści Formy Terminu Trybu wnoszenia Uiszczenia wpisu od skargi

Wymagania formalne dotyczące treści skargi do WSA (art Wymagania formalne dotyczące treści skargi do WSA (art. 46, 57 i 57a ppsa) Forma wniesienia skargi – pisemna, elektroniczna? Oznaczenie WSA – art. 13 § 2 ppsa Oznaczenie skarżącego – art. 25 ppsa (zakres zdolności sądowej); art. 27 ppsa (przedstawiciel) Wskazanie zaskarżonego aktu, bezczynności lub przewlekle prowadzonego postępowania np.: „decyzja z dnia 24 października 2017 r., nr SKO/1223/13” Co, jeżeli w treści skargi istnieje rozbieżność co do tego, które orzeczenie zostaje zaskarżone? – zob. art. 49 § 1 ppsa

Wymagania formalne dotyczące treści skargi do WSA (art Wymagania formalne dotyczące treści skargi do WSA (art. 46, 57 i 57a ppsa) Wskazanie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania dotyczy skarga Art. 32 ppsa – strony postępowania (PSA jest postępowaniem kontradyktoryjnym) Wskazanie poprzez np. „Samorządowe Kolegium Odwoławcze we Wrocławiu”, „Prezes Rady Ministrów”, „Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego”, „spółka z o.o. (np. w zakresie udzielania informacji publicznej) Brak wskazania organu uniemożliwia nadanie biegu sprawie sądowoadministracyjnej – dlaczego?

Określenie naruszenia prawa jako przesłanki skuteczności procesowej, od której zależy nadanie sprawie sądowoadministracyjnej biegu Zob. art. 134 ppsa - Zakres rozpoznania skargi przez WSA Wskazanie naruszenie prawa nie ma znaczenia dla wyznaczenia granic rozpoznania rodzaju naruszenia przepisów prawa i zastosowania przez sąd administracyjny środka opartego na sankcji nieważności czy sankcji wzruszalności W ppsa brak regulacji (za wyjątkiem z art. 57a ppsa) podstaw prawnych skargi do SA. Brak związania powołaną w skardze podstawą nie ma znaczenia dla nadania skardze biegu w postępowaniu sądowoadministracyjnym

Określenie naruszenia prawa jako przesłanki skutecznego udzielenia stronie skarżącej ochrony na drodze postępowania sądowoadministracyjnego Po co skarżący wnosi skargę do sądu administracyjnego? Celem jest: Wygranie sporu o zgodność z prawem zaskarżonego działania, bezczynności czy przewlekłego prowadzenia postępowania Kiedy jest to możliwe? Po co wygrać i jak wygrać? Naruszenia prawa dające podstawy do uwzględnienia skargi na decyzję i postanowienie – art. 145 ppsa Uwzględnienie skargi na inne akty lub czynności – art. 146, art. 147, art. 148, art. 149, art. 150 ppsa Naruszenie prawa a moc oceny prawnej WSA i wykładni NSA – art. 153 i art. 190 ppsa

Określenie naruszenia interesu prawnego Interes prawny może wynikać: Wprost z zaskarżonego aktu – adresatem aktu jest strona skarżąca Z wadliwego określenia strony przez organ administracji publicznej, która nie została w zaskarżonym akcie wskazana Na interes prawny należy powołać się zaskarżając np. akty prawa miejscowego lub inne uchwały Art. 101 u.s.g. – „Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem, podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.” Art. 58 § 1 pkt 5a ppsa – „Sąd odrzuca skargę jeżeli interes prawny lub uprawnienie wnoszącego skargę na uchwałę lub akt, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, nie zostały naruszone stosownie do wymagań przepisu szczególnego” – w argumentacji skargi trzeba więc wskazać nie tylko interes prawny lub uprawnienie, lecz także ich naruszenie

Wnioski O zastosowanie środka przez sąd administracyjny O wymierzenie organowi grzywny (zob. art. 145a § 3, art. 149 § 2, art. 154 § 1 i 7 ppsa) O przyznanie sumy pieniężnej od organu na rzecz skarżącego Czy zamieszczenie wniosku w skardze jest obligatoryjne? Zamieszczenie w skardze wniosku nie stanowi wymogu formalnego (zob. art. 134 § 1 ppsa) Ma jednak znaczenie dla dopuszczalności samokontroli – art. 54 § 3 ppsa

Podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika Skarga musi zostać opatrzona własnoręcznym podpisem przez skarżącego albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika Podpis własnoręczny z zastarzeniem art. 46 § 4 ppsa Może być podpis elektroniczny? (zob. art. 46 § 2a i 2b ppsa) Dołączenie do skargi pełnomocnictwa, jeżeli skargę wnosi pełnomocnik (art. 46 § 3 ppsa) Brak pełnomocnictwa lub podpisanie skargi przez pełnomocnika nienależycie umocowanego jest brakiem formalnym – zob. art. 49 ppsa

Dołączenie odpisów i odpisów załączników (art. 47 ppsa) Ile odpisów trzeba dołączyć? Liczbę odpisów, które należy dołączyć wyznacza kontradyktoryjność oraz zakres podmiotowy – wystąpienia podmiotów na prawach strony. Należy zatem uwzględnić: Art. 33 § 1 ppsa – uczestnik na prawach strony Art. 33 § 2 ppsa – udział w charakterze uczestnika Art. 8 ppsa – prokurator, RPO i RPD Uchybienie = brak formalny (art. 49 § 1 w zw. z art. 57 § 1 ppsa) Czy sąd może sporządzić odpisy skargi za skarżącego? NIE, ale art. 47 § 3 w zw. z art. 235a ppsa Nieusunięcie tego braku formalnego = odrzuceniem skargi (art. 58 § 1 pkt 3 ppsa)

Kilku skarżących w jednej sprawie (art. 51 ppsa) Na podstawie regulacji art. 52 i 57 § 3 ppsa należy wyróżnić z związku z wniesieniem skargi trzy sytuacje: Wniesienie oddzielnych skarg w tożsamej przedmiotowo sprawie sądowoadministracyjnej Wniesienie wspólnej skargi w tożsamej przedmiotowo sprawie sądowoadministracyjnej Wniesienie skargi obejmującej różne przedmiotowo sprawy sądowoadministracyjne Gdy postępowanie sądowoadministracyjne toczy się albo zostało prawomocnie zakończone to skarga jest niedopuszczalna – zob. art. 58 § 1 pkt 4 i art. 183 § 2 pkt 3 ppsa) Co może zrobić kilku uprawnionych do wniesienia skargi, gdy zaskarżone działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania dotyczy kilku skarżących? (art. 51 ppsa) Co i kto robi, gdy w tożsamej sprawie sądowoadministracyjnej wniesiono kilka skarg? (art. 111 § 1 ppsa) Co się dzieje, gdy w jednej skardze połączono różne przedmiotowo sprawy sądowoadministracyjne? (art. 57 § 3 ppsa)

Forma pisemna skargi Pismo w postępowaniu sądowym (pismo strony) obejmuje wnioski i oświadczenia stron (art. 45 ppsa) Skargę sporządza się w formie pisemnej, co wyłącza skuteczność formy ustnej. Czy dopuszczalne jest wnoszenie skarg w formie elektronicznej? W orzecznictwie sądów administracyjnych dopuszczono wnoszenie skarg w formie dokumentu elektronicznego z zachowaniem wymogu podpisu własnoręcznego Od 31.05.2019 r. ma wejść w życie m.in. art. 12b ppsa, który dopuści wnoszenie pism w formie dokumentu elektronicznego i prowadzenia akt sprawy w postaci elektronicznej

Termin wniesienia skargi do WSA Termin na złożenie skargi na decyzje i postanowienia i pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających – 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie (art. 53 § 1 ppsa w zw. z art. 3 § 2 pkt 1 – 3 i 4a ppsa) Jeśli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia na: tzw. „inne akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa” – termin na złożenie skargi na te akty lub czynności wynosi 30 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu czynności (art. 53 § 2 w zw. z art. 3 § 2 pkt 4 ppsa) inne akty (np. akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego, na akty prawa miejscowego terenowych organów administracji rządowej) – skargę można wnieść w każdym czasie (art. 53 § 2a ppsa) Skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania można wnieść w każdym czasie po wniesieniu ponaglenia do właściwego organu (art. 53 § 2b w zw. z art. 3 § 2 pkt 8 i 9 ppsa) Termin do wniesienia skargi przez prokuratora, RPO, RPD – art. 53 § 3 ppsa Inne terminy uregulowane w przepisach szczególnych Sposoby obliczania terminu do wniesienia skargi – art. 83 ppsa

Ochrona przed skutkami uchybienia terminowi do wniesienia skargi Skutki uchybienia terminowi do wniesienia skargi: Art. 85 ppsa – „Czynność w postępowaniu sądowym podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna” Art. 58 § 1 pkt 2 ppsa – „Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie terminu do jej wniesienia” Skuteczność obrony przed następstwami uchybienia terminowi do wniesienia skargi wyznaczają: Art. 86 § 1 i 2 ppsa – przesłanki materialne Art. 87 ppsa – przesłanki formalne

Tryb wnoszenia skargi do WSA Art. 54 § 1 ppsa – pośredni tryb wnoszenia skargi Art. 54 § 2 ppsa – obowiązek przekazania akt i odpowiedzi na skargę Art. 54 § 3 ppsa – samokontrola organu Art. 53 § 4 ppsa – zachowanie terminu do wniesienia skargi, gdy przed jego upływem strona wniosła skargę wprost do sądu administracyjnego. Art. 54 § 1a, 2a i 2b ppsa – regulacje dotyczące dokumentacji elektronicznej Gwarnacje wykonania obowiązku przekazania przez organ skargi sądowi – art. 55 § 1, art. 55 § 2, art. 55 § 3, art. 121 p.p.s.a.

Ale o co chodzi? Art. 54 § 2b. W przypadku gdy akta sprawy, której dotyczy skarga, są prowadzone przez organ w postaci elektronicznej, organ ten: 1) przekazuje sądowi akta sprawy wraz z informacją o dokumentach, których treść nie jest w całości dostępna w aktach sprawy prowadzonych w postaci elektronicznej, oraz o sposobie i dacie ich przekazania sądowi do jego elektronicznej skrzynki podawczej, a w przypadku gdy ze względów technicznych nie jest to możliwe - na informatycznym nośniku danych; 2) przekazuje sądowi dokumenty z akt sprawy, których treść nie jest w całości dostępna w aktach sprawy prowadzonych w postaci elektronicznej, wskazując na elektroniczne akta sprawy przekazane sądowi w sposób, o którym mowa w pkt 1. § 2c. W przypadku gdy akta sprawy, której dotyczy skarga, są prowadzone przez organ, o którym mowa w § 1, w postaci papierowej, organ ten przekazuje sądowi akta sprawy oraz, jeżeli taka istnieje, zapisaną na informatycznych nośnikach danych dokumentację elektroniczną, której treść nie jest dostępna w postaci papierowej. Art. 54 § 2a. Jeżeli skarga została wniesiona: 1) w formie dokumentu elektronicznego do elektronicznej skrzynki podawczej organu, o którym mowa w § 1 - organ ten przekazuje sądowi skargę i odpowiedź na skargę do jego elektronicznej skrzynki podawczej; 2) w postaci papierowej - organ przekazuje sądowi skargę i odpowiedź na skargę w takiej postaci. Podsumowanie: Całe akta sprawy w formie elektronicznej – organ przekazuje całe akta w formie elektronicznej Całe akta sprawy w formie papierowej – organ przekazuje całe akta w formie papierowej Akta sprawy prowadzone w formie elektronicznej, ale część w formie papierowej – ust. 2b Organ przekazuje akta i odpowiedź na skargę w formie elektronicznej. Jednocześnie informuje, że część akt jest w formie papierowej. Organ przekazuje następnie w określonym terminie akta sprawy w formie papierowej (brak obowiązku digitalizacji – uzasadnienie projektu) – § 2b pkt 2 „gdy ze względów technicznych nie jest to możliwe - na informatycznym nośniku danych” – np. na płycie CD, DVD – dotyczy przypadków, gdy organ ma akta sprawy w formie elektronicznej, ale np. są zbyt obszerne (za dużo ważą), żeby przekazać je na skrzynkę pocztową. Trzeba nagrać płytę. Akta sprawy prowadzone w formie papierowej, ale część w formie elektronicznej – § 2c Organ akta papierowe przekazuje w formie papierowej Organ akta elektroniczne przekazuje na informatycznym nośniku danych (CD,DVD, nie elektroniczna skrzynka podawcza) „Treść nie jest dostępna w postaci papierowej” – może chodzić np. o: dokumentację, która istnieje tylko formie elektronicznej i nie da się jej przenieść na papier (np. wizualizacja 3D, animacja komputerowa, film) dokumentację, której rozmiary, obszerność, charakter (np. mapy, plany) nie uzasadniają prowadzenia w formie papierowej (za duże są)

Warunki formalne co do treści i formy pism procesowych (art. 46 i 47 p Warunki formalne co do treści i formy pism procesowych (art. 46 i 47 p.p.s.a.) Każde pismo strony powinno zawierać (art. 46 § 1 p.p.s.a.): oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imię i nazwisko lub nazwę stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; oznaczenie rodzaju pisma; osnowę wniosku lub oświadczenia; podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika; wymienienie załączników. Zob. art. 54 § 2 p.p.s.a. – odpowiedź na skargę

Wymóg formalny uiszczenia wpisu od skargi do WSA Wykonanie przez stronę skarżącą obowiązku uiszczenia wpisu i opłaty kancelaryjnej – art. 220, 219 ppsa Uwagi ogólne – art. 230, 231, 239 ppsa Zakres podmiotowy obowiązku uiszczenia wpisu. Jeden wpis – art. 214 ppsa Konkretyzacja wysokości wpisu stosunkowego. Konsekwencje braku określenia w skardze wartości przedmiotu zaskarżenia – art. 215, 216 ppsa Sprawdzenie wartości przedmiotu zaskarżenia – art. 218 ppsa Rozszerzenie wysokości opłaty kancelaryjnej w związku z wnoszeniem skarg w formie dokumentu elektronicznego – art. 235a ppsa

Inne wnioski i odrzucenie skargi przez WSA Prawo pomocy – art. 243 – art. 262 ppsa Wniosek o przyznanie zwrotu należnych kosztów postępowania – art. 210 ppsa Wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności – art. 61 ppsa Odrzucenie skargi przez WSA – art. 58 ppsa