Zajęcia nr 3

Zajęcia nr 3 Plan: podstawowe obowiązki przedsiębiorców podmiotowe ograniczenia w podejmowaniu działalności gospodarczej przedmiotowe ograniczenia w podejmowaniu działalności gospodarczej reglamentacja gospodarcza na przykładzie ochrony konkurencji i konsumentów

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Wpis do KRS / Ewidencji działalności gospodarczej Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. (art. 14 ust.1 u.s.d.g.) Do Krajowego Rejestru Sądowego – osoby prawne, ułomne osoby prawne Do Ewidencji Działalności gospodarczej – osoby fizyczne Prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego zgłoszenia do Ewidencji działalności gospodarczej stanowi wykroczenie – art. 60(1)§1 Kodeksu wykroczeń

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Umieszczanie w oświadczeniach pisemnych oraz posługiwanie się w obrocie prawnym i gospodarczym NIP Przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców albo ewidencji jest obowiązany umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych w zakresie swojej działalności do oznaczonych osób i organów, numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz posługiwać się tym numerem w obrocie prawnym i gospodarczym. (art. 16 ust.1 u.s.d.g.)

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Posiadanie tytułu prawnego do nieruchomości Przedsiębiorca jest obowiązany posiadać tytuł prawny do nieruchomości wskazanej jako adres do doręczeń przedsiębiorcy oraz adresy, pod którymi jest wykonywana działalność gospodarcza (art. 16a u.s.d.g.) Posiadanie tytułu prawnego – np. prawo własności, umowa najmu, użyczenie

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. (art. 17 u.s.d.g.) Czyny nieuczciwej konkurencji – np. wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, organizowanie systemu sprzedaży lawinowej Dobre obyczaje - Klauzula generalna – odwołanie się do tzw. etyki zawodowej. Podobnie słuszne interesy konsumentów

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Obowiązki dotyczące sposobu wykonywania działalności gospodarczej Przedsiębiorca jest obowiązany spełniać określone przepisami prawa warunki wykonywania działalności gospodarczej, w szczególności dotyczące ochrony przed zagrożeniem życia, zdrowia ludzkiego i moralności publicznej, a także ochrony środowiska. (art. 18 u.s.d.g.)

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych Jeżeli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień zawodowych przy wykonywaniu określonego rodzaju działalności gospodarczej, przedsiębiorca jest obowiązany zapewnić, aby czynności w ramach działalności gospodarczej były wykonywane bezpośrednio przez osobę legitymującą się posiadaniem takich uprawnień zawodowych. (art. 19 u.s.d.g.) Przykład: farmaceuta w aptece, kierownik budowy na budowie

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Obowiązki informacyjne Oznaczenie towarów wprowadzanych do obrotu oraz firmy i adresu producenta Oznaczenie firmy, NIP, adresu i siedziby przedsiębiorcy w sprzedaży bezpośredniej lub sprzedaży na odległość (art. 20- 21 u.s.d.g.)

Podstawowe obowiązki przedsiębiorców Obowiązek dotyczący sposobu dokonywania transakcji pieniężnych Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy: 1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz 2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji. (art. 22 u.s.d.g.)

Ograniczenia podmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej

Ograniczenia podmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej Podmioty zagraniczne JST Poszczególne grupy zawodowe np. sędziowie, prokuratorzy, osoby pełniące funkcje publiczne

Ograniczenia podmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej A. Podmioty zagraniczne Osobą zagraniczną, według przepisów UoSDzG, jest osoba fizyczna niebędąca obywatelem polskim, osoba prawna z siedzibą poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której przyznana została zdolność prawna, z siedzibą poza granicami RP. Osoby zagraniczne dzieli się na: 1. Wykonujące działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele Polski. Do tego katalogu zalicza się osoby zagraniczne z: a. państw członkowskich UE; b. państw członkowskich Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym; c. państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody działalności na podstawie umów zawartych ze Wspólnotą Europejską i jej członkami; d. państw innych niż wymienione powyżej, jeżeli i. posiadają w RP zezwolenie: na osiedlenie się, na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, na zamieszkanie na czas oznaczony; a nadto osoby posiadające status uchodźcy, ochronę uzupełniającą, zgodę na pobyt tolerowany; ii. korzystają w RP z ochrony czasowej; iii. posiadają ważną kartę Polaka; iv. są członkami rodziny dołączającymi do obywateli państw wymienionych w pkt a-c lub przebywającymi z nimi. 2. Wykonujące działalność gospodarczą wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej. Mogą one także przystępować do w.w. spółek oraz nabywać ich akcje. Do tego katalogu zaliczają się osoby zagraniczne niewymienione powyżej.

Ograniczenia podmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej B. Jednostki samorządu terytorialnego Jednostki samorządu terytorialnego mają ograniczoną możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, uregulowaną w ustawie o gospodarce komunalnej. Podstawową zasadą jest, że JST mogą prowadzić działalność gospodarczą tylko w granicach gospodarki komunalnej w określonych formach. Gospodarka komunalna polega na wykonywaniu przez JST zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej. Obejmuje w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Gospodarka komunalna może być prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach:  samorządowego zakładu budżetowego,  spółek prawa handlowego. Prowadzenie działalności wykraczającej poza zakres sfery użyteczności publicznej jest ograniczone. 1. Gmina a. może tworzyć spółki prawa handlowego, a także przystępować do nich, jeżeli: i. istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym; ii. występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązujących przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia; b. może tworzyć spółki prawa handlowego, a także przystępować do nich, jeżeli zbycie składnika mienia komunalnego mogącego stanowić wkład niepieniężny do spółki bądź rozporządzenie tym składnikiem w inny sposób spowoduje poważną stratę; c. może, bez żadnych ograniczeń, posiadać akcje bądź udziały spółek bankowych, ubezpieczeniowych, doradczych, promocyjnych, edukacyjnych lub wydawniczych na rzecz samorządu, a także innych spółek ważnych dla rozwoju gminy. 2. Województwo – może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjne oraz przystępować do nich, jeżeli ich działalność polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych lub wydawniczych oraz na wykonywaniu działalności w zakresie telekomunikacji służących rozwojowi województwa. 3. Powiat w nie ma uprawnień do prowadzenia działalności poza sferą użyteczności.

Ograniczenia podmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej Sędzia nie może podejmować dodatkowego zatrudnienia, z wyjątkiem zatrudnienia na stanowisku dydaktycznym, naukowo-dydaktycznym lub naukowym w łącznym wymiarze nieprzekraczającym pełnego wymiaru czasu pracy pracowników zatrudnionych na tych stanowiskach, jeżeli wykonywanie tego zatrudnienia nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków sędziego. Sędziemu nie wolno także podejmować innego zajęcia ani sposobu zarobkowania, które przeszkadzałoby w pełnieniu obowiązków sędziego, mogło osłabiać zaufanie do jego bezstronności lub przynieść ujmę godności urzędu sędziego. Sędzia nie może: być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki prawa handlowego, być członkiem zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółdzielni, być członkiem zarządu fundacji prowadzącej działalność gospodarczą, posiadać w spółce prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10% kapitału zakładowego, prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem bądź pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

Ograniczenia przedmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej

Ograniczenia przedmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej Monopol państwowy Koncesja Zezwolenie (licencja, zgoda) Działalność regulowana

Ograniczenia przedmiotowe w podejmowaniu działalności gospodarczej Monopol państwowy pojęcie "monopol" to wyłączne prawo do produkcji lub handlu w jakiejś dziedzinie, przysługujące jednej osobie, grupie osób albo państwu, a także przedsiębiorstwo mające takie prawo. Najbardziej restrykcyjne ograniczenie przedmiotowe. Zgodnie z art. 216 pkt 3 Konstytucji RP jego ustanowienie następuje w drodze ustawy.

Monopol państwowy - przykład Ustawa z dnia 19.11.2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 165) Art. 5 [Monopol państwa, zakres] 1. Prowadzenie działalności w zakresie gier liczbowych, loterii pieniężnych, gry telebingo oraz gier na automatach poza kasynem gry jest objęte monopolem państwa.

Monopol - przykład Ustawa z dnia 29.08.1997 r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1373) Art. 4 [Prawo emisji] NBP przysługuje wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych Rzeczypospolitej Polskiej.

Monopol - przykład Ustawa z dnia 25.06.2010 r. o sporcie (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1463) Art. 13 [Wyłączne prawa związku] 1. Polski związek sportowy ma wyłączne prawo do: 1) organizowania i prowadzenia współzawodnictwa sportowego o tytuł Mistrza Polski oraz o Puchar Polski w danym sporcie; 2) ustanawiania i realizacji reguł sportowych, organizacyjnych i dyscyplinarnych we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez związek, z wyjątkiem reguł dyscyplinarnych dotyczących dopingu w sporcie; 3) powołania kadry narodowej oraz przygotowania jej do igrzysk olimpijskich, igrzysk paraolimpijskich, igrzysk głuchych, mistrzostw świata lub mistrzostw Europy; 4) reprezentowania tego sportu w międzynarodowych organizacjach sportowych.

Monopol - przykład Ustawa z dnia 23.11.2012 r. - Prawo pocztowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1481) Art. 24 [Wyłączne prawo emisji] 1. Operatorowi wyznaczonemu przysługuje wyłączne prawo emisji i, z zastrzeżeniem art. 25 ust. 5, wycofywania z obiegu: 1) znaczków pocztowych; 2) kartek pocztowych w postaci pojedynczych kart wykonanych ze sztywnego papieru z nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej opatrzonym napisem zawierającym wyrazy, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 1; 3) kopert z nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej opatrzonym napisem zawierającym wyrazy, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 1.

Koncesja Jest to akt administracyjny, który wymagany jest do podjęcia działalności gospodarczej w dziedzinach o istotnym znaczeniu ze względu na bezpieczeństwo państwa, obywateli albo inny ważny interes publiczny. Jest ona instrumentem nadzoru nad danym rodzajem działalności gospodarczej, który nie może być wykonywany w sposób wolny. Stanowi ona jednostronny akt woli organu państwa pozwalający na działania gospodarcze w obszarze stanowiącym dotąd wyłączną domenę państwa. Udzielenie, odmowa, zmiana, cofnięcie bądź ograniczenie zakresu koncesji leży w gestii organu właściwego. Katalog działalności koncesjonowanych znajduje się w UoSDzG. Ustanowienie nowego rodzaju działalności koncesjonowanej wymaga zmiany tej ustawy.

Koncesja Koncesja a koncesja na roboty budowlane lub usługi Ustawa z dnia 21.10.2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. z 2016 r. poz. 1920) Art. 46 – 63 ustawy z dnia 02.07.2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168)

Koncesja Art. 46 [Zakres objęty koncesją] 1. Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie: 1) poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych objętych własnością górniczą, poszukiwania lub rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów oraz podziemnego składowania dwutlenku węgla; 2) wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym; 3) wytwarzania, przetwarzania, magazynowania lub przeładunku, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią; 3a) przesyłania dwutlenku węgla w celu jego podziemnego składowania; 4) ochrony osób i mienia; 5) rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych; 6) przewozów lotniczych; 7) prowadzenia kasyna gry. 2. Szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu określają przepisy odrębnych ustaw. 3. Wprowadzenie innych koncesji w dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia oraz wymaga zmiany niniejszej ustawy.

Koncesja Art. 47 [Koncesja; podmiot wydający; czas] 1. Jeżeli przepisy odrębnych ustaw nie stanowią inaczej, udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. 2. Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu w stosunku do wniosku następuje w drodze decyzji *** Ochrona osób i mienia - Minister właściwy ds. wewnętrznych Wytwarzanie, przesyłanie itp. paliw i energii - Prezes Urzędu Regulacji Energetyki Rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych - KRRIT

Koncesja Art. 52 [Przetarg na udzielenie koncesji] 1. Jeżeli liczba przedsiębiorców, spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię prawidłowego wykonywania działalności objętej koncesją, jest większa niż liczba koncesji przewidzianych do udzielenia, organ koncesyjny zarządza przetarg, którego przedmiotem jest udzielenie koncesji. 2. W postępowaniu o udzielenie koncesji na rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych organ koncesyjny zarządza przetarg, o którym mowa w ust. 1, jeżeli w wyniku dokonania oceny wniosków w trybie art. 36 ustawy z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1414) liczba przedsiębiorców pozostaje większa niż liczba koncesji.

Koncesja Art. 60 [Promesa koncesji] 1. Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane dalej ,,promesą''. W promesie uzależnia się udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. 2. W postępowaniu o udzielenie promesy stosuje się przepisy dotyczące udzielenia koncesji, z wyłączeniem art. 52-54. 3. W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy. 4. W okresie ważności promesy nie można odmówić udzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba że: 1) uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy; 2) wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie; 3) wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 56 ust. 1 pkt 1 i 2.

Koncesja Art. 62 [Opłata skarbowa] 1. Za udzielenie koncesji lub jej zmianę oraz za udzielenie promesy pobiera się opłatę skarbową, chyba że przepisy odrębnych ustaw stanowią inaczej, z zastrzeżeniem ust. 2. 2. Jeżeli koncesji udzielono w trybie przetargu, za udzielenie koncesji pobiera się opłatę w wysokości, o której mowa w art. 54 ust. 1 lub ust. 2. 3. Opłatę, o której mowa w art. 54 ust. 1 lub ust. 2, wnosi się na rachunek organu koncesyjnego, chyba że przepisy odrębnych ustaw stanowią inaczej. *** Ustawa z dnia 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1827)

Zezwolenie Zezwolenie – dopuszczenie konkretnego przedsiębiorcy do podjęcia i wykonywania określonej przepisami prawa działalności gospodarczej, po uprzednim stwierdzeniu, że spełnia on wszystkie warunki wykonywania tej działalności. Zezwolenie konkretyzuje, ale nie kreuje, prawa po stronie przedsiębiorcy i stanowi stwierdzenie kompetentnego organu o braku istnienia przeszkód do wykonywania danej działalności. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wskazuje katalog, który nie jest zamknięty. Odwołuje do przepisów szczególnych. Co do zasady zezwolenie wydawane jest na czas nieokreślony, jednak przepisy mogą wskazywać inny okres. Zezwolenia wymaga np. określona działalność w zakresie ustawy o giełdach towarowych, prawa farmaceutycznego.

Zezwolenie Art. 75 u.s.d.g. Przykład: 1) ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2016 r. poz. 487); - art. 18

Koncesja a zezwolenie Katalog: zamknięty - otwarty Decyzja: uznaniowa – związana Promesa – brak promesy Przetarg – brak przetargu

Licencja Wymóg uzyskania licencji jest warunkiem wykonywania w sposób legalny działalności gospodarczej w określonym przedmiotowo zakresie. Wydawana jest na czas nieokreślony, chyba że ustawy stanowią inaczej. Np. transport drogowy

Działalność regulowana Jest to działalność gospodarcza, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków określonych przepisami prawa. Polega na zastępowaniu zezwoleń na prowadzenie niektórych rodzajów działalności wpisem do odpowiedniego rejestru.

Działalność regulowana - przykład działalność w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów, prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców, prowadzenia pracowni psychologicznej oraz w zakresie prowadzenia ośrodka doskonalenia techniki jazdy (art. 83 ust. 2 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1260, ze zm.) i art. 28 ust. 1, art. 85 ust. 1 i art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. z 2017 r. poz. 978)).

Działalność regulowa - przykład działalność w zakresie usług detektywistycznych (art. 3 ustawy z 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 556)). Działalność ta wymaga wpisu do rejestru działalności detektywistycznej, a organem prowadzącym rejestr jest minister właściwy do spraw wewnętrznych (art. 17 ust. 1).

Działalność regulowana - przykład działalność kantorowa (art. 11 ust. 1 ustawy z 27 lipca 2002 r. – Prawo dewizowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 679, ze zm.)). Działalność ta wymaga wpisu do rejestru działalności kantorowej, a organem prowadzącym rejestr jest Prezes Narodowego Banku Polskiego (art. 16 ust. 1).