Podstawy prawa zabezpieczenia społecznego Zajęcia nr 1

Literatura I. Jędrasik-Jankowska, Pojęcie i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, wyd. Wolters Kluwer R. Babińska-Górecka, K. Stopka (red.), Zbiór kazusów z prawa socjalnego, wyd. Difin

Akty prawne Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778 ze zm.) – ustawa systemowa Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r., poz. 1386 ze zm.) – ustawa chorobowa Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1773 ze zm.) – ustawa wypadkowa Ustawa z dnia17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 ze zm.) – ustawa emerytalna Ustawa  z dnia 28 listopada 2003 o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1952 ze zm.) Ustawa z dnia 12 marca 2004 o pomocy społecznej (Dz. U. z 2017 r., poz. 1769 ze zm.)

Ubezpieczenia społeczne Ubezpieczenie emerytalne Ubezpieczania rentowe Ubezpieczenie w razie choroby i macierzyństwa Ubezpieczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Art.1 ustawy systemowej

podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym OBOWIĄZKOWE Art. 6 ustawy systemowej Art. 6a ustawy systemowej Art. 6b ustawy systemowej DOBROWOLNE Art. 7 ustawy systemowej

Podleganie ubezpieczeniu chorobowemu – art. 11 OBOWIĄZKOWO osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 pracownicy, z wyłączeniem prokuratorów; członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych; osoby odbywające służbę zastępczą; DOBROWOLNIE osoby wymienione w art. 6ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10 ustawy systemowej osoby wykonujące prace nakładczą; osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osoby z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4; osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi; osoby wykonujące odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania; duchowni.

Podleganie ubezpieczeniu wypadkowemu – art. 12 OBOWIĄKOWE Osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym; NIE PODLEGAJĄ bezrobotni pobierający zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne, posłowie do Parlamentu Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r. o uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 11, 19-22, art. 6a i art. 7 ustawy systemowej

Zbieg tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Zbieg obowiązku ma zastosowanie tylko do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego. Ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe są związane z ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym. Art. 9 ustawy systemowej

Rodzaje tytułów Ubezpieczenia Tytuły bezwzględne – nie mogą zostać zwolnione z obowiązku ubezpieczenia: stosunek pracy; członkowstwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych; pobierani świadczeń szkoleniowych i socjalnych; pobieranie zasiłku macierzyńskiego (i jego odmian); członkowstwo w radzie nadzorczej. Tytuły ogólne

Kazus 1 Jan Mądry jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę w firmie Meblox sp. z o.o. w wymiarze 7/8 etatu. Ponadto Jan Mądry prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, w ramach której zatrudnia swojego syna Adama, na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy oraz córkę Annę na podstawie umowy zlecenia. Dodać należy, że Anna jest studentką drugiego roku zarządzania. [Zbiór kazusów z prawa socjalnego, Renata Babińska-Górecka, K. Stopka (red.), Warszawa 2014, s. 13-14] Ustal jakim rodzajom ubezpieczeń społecznych, na jakich zasadach (obowiązkowo czy dobrowolnie) i z jakich tytułów podlegają poszczególne osoby.

Kazus 1 podstawa prawna Art. 6 ust.1 pkt 1 i 4 Art. 6 ust. 4 Art. 8 ustawy systemowej Art.11 Art. 12

Kazus 1 Pytania pomocnicze Jakim ubezpieczeniom społecznym i na jakich zasadach podlega osoba zatrudniona w ramach stosunku pracy? Jakim ubezpieczeniom społecznym i na jakich zasadach podlega osoba prowadząca działalność gospodarczą? Co to jest zbieg tytułów ubezpieczenia? Do jakich rodzajów ubezpieczeń odnosi się to pojęcie? Co rozumiesz pod pojęciem bezwzględnych i względnych tytułów ubezpieczenia emerytalnego i rentowego? Jakim ubezpieczeniem społecznym i na jakich zasadach podlega osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia? Czy fakt, że Anna nie ukończyła 24 roku życia wpływa na jej sytuację ubezpieczeniową?

Kazus 2 Zenon Brzydki rozwiązał umowę o pracę po osiągnięciu wieku emerytalnego, a następnie zawarł nową umowę o pracę z nowym pracodawcą. Ponadto, z aktualnym pracodawcą zawarł również umowę o dzieło, w ramach której ma wykonać projekt architektoniczny budynku mieszkalnego. [Zbiór kazusów z prawa socjalnego, Renata Babińska-Górecka, K. Stopka (red.), Warszawa 2014, s. 14] Ustal jakim rodzajom ubezpieczeń społecznych, na jakich zasadach (obowiązkowo czy dobrowolnie) i z jakich tytułów podlega Zenon Brzydki.

Kazus 2 podstawa prawna Art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 Art. 7 Art. 8 ust 1, 2a ustawy systemowej Art. 11 Art. 12

Kazus 2 pytania pomocnicze Jaki wpływ ma ukończenie wieku emerytalnego na sytuację ubezpieczeniową Zenona Brzydkiego? Czy umowa o dzieło jest tytułem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego? Co to jest zbieg tytułów ubezpieczenia? Do jakich rodzajów ubezpieczeń odnosi się to pojęcie? Co rozumiesz pod pojęciem bezwzględnych i względnych tytułów ubezpieczenia emerytalnego i rentowego?

Kazus 5 Wiktor Gawron w 2010 r. ukończył Akademię Sztuk Pięknych we Wrocławiu, Wydział Architektury Wnętrz i Wzornictwa Przemysłowego. Od lipca 2010r. Wiktor Gawron był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w Pracowni „Wnętrze”, gdzie zajmował się aranżowaniem wnętrz w budynkach mieszkalnych. Po trzech latach, zdecydował, że sposób wykonywania pracy mu nie odpowiada, czuł się ograniczony i z tego powodu rozwiązał stosunek pracy. Nie zaprzestał jednak współpracy z Pracownią „Wnętrze”, ponieważ od 2014 r. regularnie wykonuje projekty dla tego podmiotu zawierając każdorazowo umowę o dzieło. Od maja 2014 r. Wiktor Gawron jest wyłącznie zatrudniony na podstawie umowy o dzieło zawartą z Pracownią „Wnętrze”, co skutkuje otrzymywaniem stałego wynagrodzenia średnio raz w miesiącu. Wiktor Gawron ma wątpliwość, czy zatrudniający go podmiot postępuje słusznie nie zgłaszając go do ubezpieczenia społecznego. Wiktor Gawron twierdzi, że skoro z tytułu wykonywania pracy na podstawie samodzielnej umowy o dzieło otrzymuje regularnie wynagrodzenie i nie posiada innych tytułów ubezpieczenia, to podmiot zatrudniający ma obowiązek zgłoszenia go do ubezpieczenia społecznego. [Zbiór kazusów z prawa socjalnego, Renata Babińska-Górecka, K. Stopka (red.), Warszawa 2014, s. 17]

kazus 5 podstawa prawna Art. 6 ust. 1 pkt 4 Art. 7 Art. 8 ust. 2a ustawy systemowej Art. 12 Art. 36 ust. 1 i 5

Kazus 5 Pytania pomocnicze Oceń zasadność twierdzeń Wiktora Gawrona Czy praca wykonywana na podstawie samodzielnej umowy o dzieło stanowi dla jej wykonawcy tytuł obowiązkowych ubezpieczeń? Czy Wiktor Gawron może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego? Czy zlecający dzieło ma obowiązek zgłoszenia Wiktora Gawrona do dobrowolnego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego jeśli ten wyrazi taką chęć i kto będzie w takiej sytuacji płatnikiem składek? Czy Wiktor Gawron może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego?

Kazus 8 Róża Wesoła ma ustalone prawo do emerytury i równocześnie jest pracownikiem w Fabryce Czekolady w ½ wymiaru czasu pracy. W tym samym czasie wykonuje w Fabryce pracę na podstawie umowy zlecenia. [Zbiór kazusów z prawa socjalnego, Renata Babińska-Górecka, K. Stopka (red.), Warszawa 2014, s. 19] Ustal, jakim rodzajom ubezpieczeń społecznych, na jakich zasadach (obowiązkowo, dobrowolnie) oraz z jakich tytułów podlega Róża Wesoła.

Kazus 8 podstawa prawna Art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 Art.9 ust. 4, 4a, ab Art. 11 ustawy systemowej Art. 12 Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2007 r., I UK 323/06, OSNP 2008, Nr 9-10, poz. 145

Kazus 8 pytania pomocnicze Co to znaczy, że „osoba ma ustalone prawo do emerytury lub renty”? Czy emeryci kontynuujący zatrudnienie są zwolnieni z obowiązku ubezpieczenia emerytalnego?

Kazus 12 Dwaj zaprzyjaźnieni duchowni ojciec Marcjalis Klęczny oraz ojciec Teofil Łomot ukończyli to samo seminarium duchowne. Obecnie ojciec Marciajlis pełni posługę kapłańska jako proboszcz parafii Św. Hermenegildy w podgórskiej miejscowości duża Mała. Ojciec Marcjalis zatrudnia w parafii na umowę o prace w wymiarze połowy etatu swoja siostrę Leokadie Zgrozę. Leokadia dorabia sobie prowadząc biuro parafii. Ma również przychody z tytułu członkowstwa w Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej „Jutrzenka”. Przyjaciel ojca Klęcznego- ojciec Teofil jest zaś zatrudniony na umowę o pracę, jako dziennikarz w Regionalnej Rozgłośni Radiowej „Głos Pana” w Wysokiej Niskiej. Brat ojca Teofila, Sebastian Łomot, jest również zatrudniony na umowę o pracę w Regionalnej Rozgłośni Radiowej „Głos Pana”, jako technik elektronik przy obsłudze urządzeń rozgłośni. Ma także w Wysokiej Niskiej zarejestrowaną jednoosobową działalność gospodarczą, której przedmiotem jest naprawa sprzętu RTV. [Zbiór kazusów z prawa socjalnego, Renata Babińska-Górecka, K. Stopka (red.), Warszawa 2014, s. 25-26]

Kazus 12 podstawa prawna Art. 6 ust. 1 pkt 1, pkt 3, pkt 5, pkt 10 Art. 8 ust.4, ust. 5, ust. 13 Art. 9 ust. 1-1b, ust. 7 ustawy systemowej Art. 11 Art. 12 Art. 13 pkt 1, 3, 4, 10

Kazus 12 pytania Rozważ z jakiego tytułu i na jakich zasadach (obowiązkowo/dobrowolnie) podlegają ubezpieczeniom społecznym ojcowie Marcjalis Klęczny oraz ojciec Teofil Łomot oraz członkowie ich rodziny?