PSYCHOLOGIA Wykład 6 STRES

Stres w pracy 2. Sposoby radzenia sobie ze stresem 1. Fizjologiczna teoria stresu H. Selye'go 2. Sposoby radzenia sobie ze stresem 3. Perspektywa profilaktyki stresu

1. Fizjologiczna teoria stresu H. Selye'go (1) Hans Selye, oparł swoją teorię stresu na teorii homeostazy. Pisze o 3 stadiach reakcji na stres: (l.) Reakcja alarmowa a) faza szoku b) faza przeciwdziałania szokowi (2.) Stadium odporności (3.) Stadium wyczerpania

1. Fizjologiczna teoria stresu H. Selye'go (2) Dwa aspekty stresu: (l.) Fizjologiczny aspekt stresu —związany z fizyczną charakterystyką bodźca stresowego (siła, intensywność bodźca) (2.) Psychologiczny aspekt stresu —wiąże się z treściową charakterystyką bodźca stresowego, odzwierciedlającą jego znaczenie dla życia i rozwoju człowieka. Z tego punktu widzenia Selye wprowadza rozróżnienie na stres: dobry (eustres) i zły (dystres),

3. Sposoby radzenia sobie ze stresem (1) W psychologii adaptacja do stresu opisywana jest za pomocą dwóch istotnie różniących się między sobą terminów: Odporność na stres, Radzenie sobie ze stresem

Sposoby radzenia sobie ze stresem (2) Dwie główne strategie radzenia sobie ze stresem: (l.) Strategie zorientowane problemowo a) Konfrontacja b) Planowe rozwiązywanie problemu (2.) Strategie zorientowane emocjonalnie a) dystansowanie się b) ucieczka w świat fantazji c) samoobwinianie się d) nadmierna samokontrola e) pozytywne przewartościowanie f) poszukiwanie wsparcia

4. Perspektywa profilaktyki stresu l. Indywidualna odpowiedzialność za swoje życie 2. Doskonalenie organizacji pracy

Indywidualna odpowiedzialność za swoje życie (1) rozróżniania stanu normalnego od stresowego; rozpoznawania zwiastunów nadchodzącego stresu; unikania zbędnych sytuacji stresowych; zwiększania skuteczności radzenia sobie ze stresem poprzez eliminowanie negatywnych emocji; korzystania z racjonalnych strategii radzenia sobie ze stresem, np.: sporządzanie dziennej listy aktywności, uwzględnianie priorytetów w działaniu, dostosowanie pory aktywności dobowej do do swojego indywidualnego chronotypu (rannego vs. wieczornego)

Indywidualna odpowiedzialność za swoje życie (2) planowania czasu nie tylko na pracę ale także na rekreację i ćwiczenia opanowania technik relaksacyjnych przestrzegania zasad racjonalnego żywienia (regularne posiłki lekkostrawne), higieny osobistej (częste kąpiele, itp.) i higieny psychicznej (unikanie wszelkiego typu używek i farmaceutyków, odpowiednia dawka snu, itp.); korzystania z różnych form wsparcia społecznego w sytuacjach kryzysowych (rodzina, koledzy, wykwalifikowani psychologowie, instytucje specjalistyczne).

Doskonalenie organizacji pracy (1) dobór i selekcja psychologiczna zasobów ludzkich, uwzględniając zarówno cechy umysłowe, temperamentalne jak i osobowości; motywowanie ludzi do efektywnej pracy (poprzez bodźce finansowe ale i możliwość realizacji potrzeb wyższego rzędu); umiejętności rozróżniania celów strategicznych od taktycznych; zachowanie dystansu do pełnionej przez siebie roli zadaniowej w organizacji, poprzez uświadomienie sobie, że nie jestem odpowiedzialny za wszystko, a moja efektywność zależy także od współdziałania z innymi;

Doskonalenie organizacji pracy (2) poczucie uczestnictwa w kształtowaniu decyzji, gdyż zmniejszanie niepewności decyzyjnej redukuje skutki stresu; usprawnianie sieci komunikacji interpersonalnej w strukturach organizacyjnych poprzez usuwanie informacji niejednoznacznych; wdrażanie programów naprawczych, związanych zarówno z restrukturyzacją organizacji, jak również z poprawą warunków fizycznych (oświetlenie, hałas, klimatyzacja itp.) i zdrowotnych (kontrola palenia, używania alkoholu, narkotyków, regularne ćwiczenia gimnastyczne itp.) w miejscu pracy.