Zasada lojalności

Definicja Zasada lojalności wobec klienta polega na nakazie ochrony zaufania do adwokata lub radcy prawnego przez konsekwentną pomoc w realizacji jego interesu. Można ją zrekonstruować z wielu przepisów ustaw zawodowych i postanowień kodeksów etyki zawodowej.

Art. 86 § 1 KPK Formułuje dla obrońcy nakaz działania wyłącznie na korzyść oskarżonego.

Art.2 RadPrU „Pomoc prawna świadczona przez radcę prawnego ma na celu ochronę prawną interesów podmiotów, na których rzecz jest wykonywana”.

Art. 14 RadPrU Radca prawny prowadzi samodzielnie sprawy przed organami orzekającymi, dbając o należyte wykorzystanie przewidzianych przez prawo środków dla ochrony uzasadnionych interesów jednostki organizacyjnej.

Na poziomie kodeksów etyki zawodowej zasadę lojalności wyrażają postanowienia kodeksów etyki adwokackiej i radcowskiej. § 6 ZZEAiGZ stanowi, że celem podejmowanych przez adwokatów czynności zawodowych jest ochrona interesów klienta. Art. 8 KERP stanowi: „Radca prawny świadcząc klientowi pomoc prawną postępuje lojalnie i kieruje się dobrem klienta w celu ochrony jego praw”.

Prawo rozpoznaje różne interesy podmiotów i chroni je Prawo rozpoznaje różne interesy podmiotów i chroni je. Przy takim ujęciu zadaniem prawnika jest wykorzystanie wszelkich zgodnych z prawem możliwości, aby interesy te zostały zrealizowane. Pojęcie ochrony praw jest węższe, ponieważ tylko niektóre interesy są chronione w formie praw podmiotowych.

Prawo do obrony i prawo do sądu Wynika z Konstytucji z art. 42 ust. 2 oraz art. 45 ust. 1. „Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postepowania. Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu”.

Prawo to obejmuje zarówno obronę w sensie materialnym, a więc możliwość przeciwstawiania się przez oskarżonego tezie oskarżenia; jak i obronę w sensie formalnym, a więc możliwość korzystania z pomocy obrońcy.

Wyrok TK z 17.02.2004 r. „Konstytucyjne prawo do obrony należy rozumieć szeroko, jest ono bowiem nie tylko fundamentalną zasadą procesu karnego, ale też elementarnym standardem demokratycznego państwa prawnego”.

Prawo do sądu „Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”.

Prawo do obrony i prawo do sądu mają w znacznej mierze funkcje gwarancyjne w stosunku do pozostałych praw i wolności, co związane jest z ich proceduralnym charakterem. Możliwość ich urzeczywistnienia jest zatem co do zasady warunkiem skutecznej ochrony pozostałych praw człowieka i obywatela. Prawo do obrony i prawo do sądu to dwa konstytucyjne prawa powiązane ze sobą funkcjonalnie.

Interes klienta Interes jest w znacznej mierze pojęciem opisowym, przy pomocy którego można dokonać rekonstrukcji sytuacji społecznej danego podmiotu. Rozumie się przez niego dążenie jednostki, grupy społecznej lub jej organizacji do wstąpienia, zmiany lub wystąpienia z określonego stosunku społecznego (lub układu stosunków społecznych) – w zależności od tego, czy stwarza on, zwiększa lub zmniejsza możliwość zaspokojenia pewnej potrzeby/potrzeb danego podmiotu.

Posiadanie określonych interesów przez klienta jest kwestią faktów, nawet jeśli nie zawsze jasne jest, co stanowi potrzebę czy korzyść klienta w konkretnych okolicznościach.

Dobro klienta Dobro jest pojęciem ocennym, wymaga wartościowania i jest zrelatywizowane do jakiejś ogólnej koncepcji dobra. Nie jest ono kwestią faktów, lecz określonych przekonań moralnych. W zależności od przyjętej koncepcji etycznej dobro klienta może być wielorako rozumiane. Dla przykładu: inaczej ono będzie pojmowane na gruncie etyki religijnej, a inaczej w świetle etyki świeckiej.

Zasada zaufania Zasada lojalności powiązana jest z zasadą zaufania, ponieważ indywidualne zaufanie pomiędzy klientem i prawnikiem jest warunkiem skutecznego wykonywania reprezentacji. Art. 45 KERP „Stosunki pomiędzy radcą prawnym a klientem powinny być oparte na zaufaniu. Utrata zaufania może być podstawą wypowiedzenia pełnomocnictwa przez radcę prawnego”.