dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW TEORIA KONSUMENTA dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW KONSUMENT Jest suwerennym podmiotem gospodarczym podejmującym decyzje dotyczące konsumpcji w oparciu o własne preferencje oraz istniejące obiektywne ograniczenia w postaci dochodów i cen rynkowych nabywanych dóbr dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Teoria konsumenta zakłada, iż jest on podmiotem: Racjonalnym – dokonując wyborów konsument dąży do maksymalizacji korzyści Suwerennym – wybory są zgodne z indywidualnymi preferencjami; ale suwerenność jest ograniczona przez ograniczenia obiektywne i wpływy otoczenia, w jakim żyje konsument dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Preferencje konsumenta Odzwierciedlają jego subiektywne pragnienia oraz oceny ważności i przydatności poszczególnych dóbr Określają, co konsument chciałby mieć Preferencje poszczególnych konsumentów mogą się znacznie różnić /tradycje rodzinne, wychowanie itp./ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Badania zachowania się konsumenta: 1/ oparte na koncepcji użyteczności /historycznie wcześniejsze/ 2/ oparte na koncepcji krzywej obojętności i linii budżetowej /nowocześniejsze/ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Użyteczność: 1/ to satysfakcja, poczucie zaspokojenia potrzeb, które człowiek uzyskuje dzięki konsumpcji dóbr i usług 2/ to subiektywna miara zadowolenia /która może być różna u różnych osób/ 3/ to kategoria abstrakcyjna /porządkowa/ - odzwierciedla uporządkowany układ preferencji dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Użyteczność Całkowita – zadowolenie ze spożycia określonej ilości jednostek danego dobra Krańcowa – zmiana zadowolenia wywołana spożyciem dodatkowej jednostki danego dobra; użkr = d użcałk/ d q dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Użyteczność całkowita i krańcowa - przykład dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Użyteczność całkowita - wykres dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Użyteczność całkowita i krańcowa - przykład dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Użyteczność całkowita i krańcowa - wykresy dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW I-sze prawo Gossena Prawo malejącej użyteczności krańcowej Treść: zadowolenie z pierwszej konsumowanej jednostki dobra jest większe, aniżeli z kolejnej, drugiej jednostki dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Równowaga konsumenta Konsument dysponuje w danym momencie określonym dochodem; kupuje dobra i usługi po cenach rynkowych Dążąc do maksymalizacji zadowolenia konsument tak rozdysponuje swoje dochody, aby użyteczność uzyskiwana z ostatniej jednostki pieniądza była równa dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Równowaga konsumenta – II prawo Gossena W punkcie równowagi konsumenta dochodzi do wyrównywania użyteczności krańcowych konsumowanych dóbr w przeliczeniu na jednostkę pieniądza:   użkrX użkrY użkrZ -------- = ---------- = -------- pX pY pZ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Teoria krzywych obojętności Krzywa obojętności Linia budżetowa Punkt równowagi konsumenta dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa obojętności konsumenta Przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dwóch dóbr, które dają konsumentowi identyczne zadowolenie, identyczną satysfakcję, czyli które mają taką samą użyteczność całkowitą dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Krzywa obojętności konsumenta Dobro y yA A B yB C yC KO xC xA xB Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Cechy krzywych obojętności: Mają nachylenie ujemne /negatywne/ Są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych Jest ich nieskończenie wiele Nie mogą się przecinać dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

1. Krzywa obojętności – nachylenie ujemne Dobro y Dobro y – konsumpcja spada Dobro x – konsumpcja rośnie yA A -y B yB C yC KO +x xC xA xB Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

2. Krzywa obojętności – prawo malejącej krańcowej stopy substytucji (1) Dobro y xAxB = xBxC = xCxD yAyB > yByC > yCyD yA A B yB C yC D yD KO xB xC xD xA Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW 2. Krzywa obojętności – prawo malejącej krańcowej stopy substytucji (2) Dobro y Zwiększając konsumpcję dobra x o jednostkę, konsument jest skłonny rezygnować z coraz mniejszych ilości dobra y yA A B yB C yC D yD KO xD xA xB xC Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

3. Mapa krzywych obojętności Dobro y KO4 KO3 KO2 KO1 Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

4. Krzywa obojętności – nie mogą się przecinać Dobro y KO1 KO2 II I KO2 KO1 Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych (1) Jest przykładem graficznej prezentacji ograniczenia, z którym musi się liczyć gospodarstwo domowe Gospodarstwo domowe, dysponując dochodem Y, chce kupić dobro x i dobro y Założenia: dochód – Y, cena dobra x – p(x) cena dobra y – p(y) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych (2) Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra x – całe dochody wyda na zakup dóbr y i kupi ich max ilość: y max ymax = Y/p(y) Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra y – całe dochody wyda na zakup dóbr x i kupi ich max ilość: x max xmax = Y/p(x) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych (3) Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra x – całe dochody wyda na zakup dóbr y i kupi ich max ilość: y max Y/p(y) Jeżeli konsument zrezygnuje z kupna dobra y – całe dochody wyda na zakup dóbr x i kupi ich max ilość: x max x Y/p(x) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Linia ograniczeń budżetowych (4) Y/p(y) 1 y1 2 y2 3 y3 x x1 x3 x2 Y/p(x) dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW Linia ograniczeń budżetowych Jest zbiorem kombinacji dóbr, które konsument może kupić w pełni rozdysponowując swoje dochody dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Punkt równowagi konsumenta Na wspólnym wykresie łączymy mapę krzywych obojętności i linię ograniczeń budżetowych Mapa krzywych obojętności – odzwierciedla subiektywne odczucia konsumenta Linia ograniczeń budżetowych jest odzwierciedleniem obiektywnych ograniczeń finansowych /dochodowo-cenowych/ dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Punkt równowagi konsumenta Dobro y Y/p(y) E0 – punkt równowagi konsumenta A yA E0 y0 KO4 KO3 B KO2 yB KO1 xA x0 xB Y/p(x) Dobro x dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW

Punkt równowagi konsumenta Jest to punkt styczności linii budżetowej z krzywą obojętności Wyznacza optymalną kombinację dóbr Optymalną: tzn. dostępną z finansowego punktu widzenia – bo leżącą na linii budżetowej i gwarantującą maksimum zadowolenia – bo leżącą na najwyższej, dostępnej krzywej obojętności dr Zofia Skrzypczak Wydział Zarządzania UW