Tworzenie programów wzmacniających efektywność kształcenia Jak opracować program wzmacniający efektywność kształcenia?

CECHY DOBREGO PROGRAMU zorientowanie na cele - zmiany, jakie zajdą w danej dziedzinie w wyniku realizacji projektu koordynacja powiązanych ze sobą działań, dzięki którym cel zostanie osiągnięty ograniczenie w czasie (początek i koniec) zasoby finansowe i inne zespół projektowy wyjątkowy charakter

DOBRY PROGRAM Jest odpowiedzią na rzeczywiste problemy występujące w danej szkole. Zawsze powoduje zmianę w otoczeniu. Bez właściwie zdefiniowanego problemu – nie ma dobrego programu mającego na celu wprowadzenie korzystnych zmian.

STRUKTURA PROGRAMU Problem Cele Działania Harmonogram Wyniki Zasoby Budżet Monitoring i ewaluacja

PROGRAM KROK PO KROKU skompletuj grupę ds. opracowania i monitorowania realizacji programu zdefiniuj problemy dokonaj analizy problemu w kontekście uczestników programu (nauczycieli, uczniów, rodziców) ustal cele programu sporządź katalog działań sprawdź szanse realizacji opracuj harmonogram wdrażaj techniki zarządzania prowadź monitoring wskaźników dokonaj ewaluacji

FAZA ANALIZY Identyfikacja problemu. Analiza problemu metodą drzewa problemów. Formułowanie celów ogólnych i szczegółowych metodą drzewa celów. Analiza grup docelowych. Analiza strategii.

FAZA ANALIZY: IDENTYFIKACJA to analiza problemów i celów, określenie potrzeb określonej grupy uczniów i nauczycieli, które program ma zaspokoić określenie możliwości rozwiązania zdefiniowanych problemów Narzędzia: drzewo problemów (przyczyny → PROBLEM → skutki) drzewo celów (środki → ROZWIĄZANIE → cele)

ANALIZA PROBLEMU Drzewo problemów: poszukiwanie przyczyn na jak najniższym poziomie tematyczne pogrupowanie i uporządkowanie skutków całościowa wizualizacja sytuacji problemowej Celem jest ustalenie głównego problemu, do którego projekt powinien się odnieść. Wypisz wszystkie problemy. Ustal zależności i związki przyczynowo-skutkowe. Przyczyny umieść na dole, skutki na górze.

DRZEWO PROBLEMU Problem główny Skutek 2 Skutek 1 Skutek 2 Przyczyna 1

20% posiada orzeczenia PPP Gorsza pozycja na rynku pracy Wysokie bezrobocie wśród absolwentów Brak naboru do szkoły Uczniowie nie osiągną odpowiedniego poziomu kompetencji cywilizacyjnych Brak równości szans Niski prestiż szkoły 50% uczniów ma trudności z osiąganiem wyników na poziomie zadowalającym na egzaminach zewnętrznych Oferta edukacyjna nie jest adekwatna do zdiagnozowanych potrzeb Nieatrakcyjne lekcje Niska motywacja uczniów do uczenia się 20% posiada orzeczenia PPP Niskie jest poczucie wartości wśród uczniów. Brak dofinansowania z JST Nauczyciele pracują przestarzałymi metodami, system oceniania nie jest motywujący Nauczyciele nie nawiązują dobrej komunikacji z uczniami Nauczyciele nie wdrażają zaleceń Poradni PP Nie uczestniczą w formach doskonalenia adekwatnych do potrzeb W gronie pedagogicznym dominują postawy zachowawcze Nauczyciele nie znają metod pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych

DOBRA ANALIZA PROBLEMU Oparta jest na rzetelnych analizach i danych statystycznych. Odnosi się do wybranej grupy nauczycieli i uczniów. Definiuje założone problemy i bariery. Zawiera propozycję ich rozwiązania. Wskazuje cele. Określa środki. Gwarantuje kompleksowość działań.

POZYSKIWANIE RZETELYCH DANYCH Wykorzystaj wyniki diagnoz i badań prowadzonych w szkole. Zapoznaj się z analizami prowadzonymi przez lokalne instytucje np. poradnię psychologiczno-pedagogiczną, urząd pracy, gminę, starostwo, OKE, CKE, GUS etc. Sięgnij do raportów dotyczących interesujących Cię problemów. Zaplanuj własne badania, które precyzyjnie pokażą problemy.

TYPOWE BŁĘDY W ANALIZIE PROBLEMU Brak powołania się na rzetelne dane dotyczące sytuacji wybranej grupy uczniów. Brak odniesienia do uwarunkowań lokalnych aktualnych analiz, raportów czy opracowań. Brak jasnej i zrozumiałej informacji, uzasadniającej potrzebę realizacji programu. Brak uzasadnienia doboru zaplanowanych działań. Nadmiar zadań niespójnych z celami, nie wynikających z potrzeb Ogólnikowość zapisów utrudniająca realizację i ocenę efektywności realizowanych programów np. naprawczych.

DRZEWO CELÓW Metoda budowania struktury logicznej przedsięwzięcia. Sposób przedstawienia powiązań między celami, wynikami i oddziaływaniem. Drzewo celów jest pozytywnym odbiciem drzewa problemów

DRZEWO CELÓW Problem Cel

PROBLEMY I CELE PRZYCZYNA CEL PROBLEMU Nauczyciele pracują przestarzałymi metodami Nauczyciele pracują metodami dostosowanymi do potrzeb uczniów Oferta edukacyjna niedostosowana do potrzeb uczniów Oferta edukacyjna uwzględnia potrzeby uczniów Pogłębiające się problemy w nauce w związku z brakiem diagnoz Wczesne diagnozowanie problemów edukacyjnych uczniów

DRZEWO CELÓW Cel główny Cel 1.3.1 Cel 1.2 Cel 1.3 Cel 1.1 Cel 1.2.1

20% posiada orzeczenia PPP Gorsza pozycja na rynku pracy Wysokie bezrobocie wśród absolwentów Brak naboru do szkoły Uczniowie nie osiągną odpowiedniego poziomu kompetencji cywilizacyjnych Brak równości szans Niski prestiż szkoły 50% uczniów ma trudności z osiąganiem wyników na poziomie zadowalającym na egzaminach zewnętrznych Oferta edukacyjna nie jest adekwatna do zdiagnozowanych potrzeb Nieatrakcyjne lekcje Niska motywacja uczniów do uczenia się 20% posiada orzeczenia PPP Niskie jest poczucie wartości wśród uczniów. Brak dofinansowania z JST Nauczyciele pracują przestarzałymi metodami, system oceniania nie jest motywujący Nauczyciele nie nawiązują dobrej komunikacji z uczniami Nauczyciele nie wdrażają zaleceń Poradni PP Nie uczestniczą w formach doskonalenia adekwatnych do potrzeb W gronie pedagogicznym dominują postawy zachowawcze Nauczyciele nie znają metod pracy z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych

CELE PROGRAMU konkretne i proste (S-Specific i Simple) Cele powinny być: konkretne i proste (S-Specific i Simple) mierzalne ilościowo (M-Measurable) mierzalne jakościowo (A-Assesable) realne do osiągnięcia (R-Realistic) określone w czasie (T-Time-bound) Cele opisują STAN POŻĄDANY, po zrealizowaniu programu. Nie myl celów z działaniami.

Wyniki na egzaminach zewnętrznych wzrastają o jeden stanin, o 10% wzrasta zdawalność Oferta edukacyjna jest dostosowana do potrzeb 80% lekcji prowadzonych jest metodami aktywizującymi Wszyscy nauczyciele wdrażają zasady oceniania kształtującego Szkoła proponuje ofertę adekwatną do zaleceń PPP Szkoła pozyskuje środki z innych źródeł Nauczyciele skutecznie komunikują się z uczniami Nauczyciele rozpoznają style uczenia się uczniów Kadra pedagogiczna indywidualizuje pracę z uczniami Cel ogólny programu powinien odnosić się do kluczowego problemu i być definiowany w kategoriach korzyści otrzymywanych przez nauczycieli i uczniów, będących rezultatem wykorzystywania usług przewidzianych przez program. Cele szczegółowe stanowią rozbicie celu głównego są wystarczające i konieczne do jego osiągnięcia opisują stan docelowy (a nie zadania) Powinno ich być max. 5 Uczniowie chętniej się uczą i uzyskują wyższe wyniki w nauce Uczniowie znają i stosują skuteczne metody ucznia się Wzrasta poczucie wartości u uczniów i ich wyniki w nauce

FAZA PLANOWANIA Planowanie działań i zadań. Opracowanie harmonogramu np. metodą Gantt’a. Ustalanie mierzalnych efektów programu. Planowanie wkładu i kosztów.

PLANOWANIE ZADAŃ Zadania programowe powinny: gwarantować osiągnięcie celów projektu być zaplanowane z zapasem czasowym mieć sprecyzowany czas trwania oraz koszt przebiegać wg ustalonego harmonogramu być uszeregowane w czasie

CELE I ZADANIA ZADANIE 1 CEL 1 ZADANIE 2 ZADANIE 3 ZADANIE 4 CEL 2

PRZYKŁADOWY CEL: 80% lekcji prowadzonych jest metodami aktywizującymi w roku szkolnym 2017/2018 Przykładowe zadania: Przeprowadzenie szkolenia w zakresie metod aktywizujących. Zapoznanie się nauczycieli z literaturą tego dotyczącą. Zaproszenie ekspertów do szkoły, prezentujących efektywne metody pracy. Organizowanie lekcji koleżeńskich przez wyróżniających się nauczycieli. Nawiązanie współpracy z nauczycielami z innych szkół. Wymiana scenariuszy zajęć w ramach zespołów przedmiotowych. Prezentowanie wytworów uczniowskich wypracowanych w trakcie zajęć w środowisku szkolnym i poza nim. Prowadzenie nadzoru pedagogicznego pod kątem analizy aktywności uczniów na zajęciach. Przeprowadzenie ankiet wśród uczniów badających wzrost ich aktywności w zakresie uczenia się na lekcjach po wprowadzeniu nowych metod. Analiza wyników uczniów osiąganych na egzaminie zewnętrznym

WYKRES GANTT’A 0 2 4 6 8 10 11 12 14 16 18 20 22 24 Miesiące A B C D E Zadania A B C D E F G H I J 0 2 4 6 8 10 11 12 14 16 18 20 22 24 Miesiące

Opracowanie: Małgorzata Lachtara Dziękuję za uwagę! Opracowanie: Małgorzata Lachtara