Wczesne relacje jako warunek rozwoju małego dziecka, czyli o istocie wystarczająco dobrej więzi Paulina Gołaska Zakład Psychopatologii Dziecka
POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA Warunek rozwoju OPIEKUN NIEMOWLĘ POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA
Warunek rozwoju 2-5 m.ż. Faza preobiektualna (przed utworzeniem reprezentacji nie-Ja) Dziecko dąży do stworzenia więzi symbiotycznej Brak poczucia odrębności - poczucie jedności (potrzeba) Dualna jedność o wspólnej wobec świata zewnętrznego granicy (niezależność od świata zewnętrznego) Możliwe stopniowe dojrzewanie funkcji psychicznych Obiekt częściowy Obiekt na usługach Ja, ale obiekt istnieje (b. istotne!)
Rezultat OPIEKUN NIEMOWLĘ CIEKAWOŚĆ
ŚWIAT ZEWNĘTRZNY DZIECKO FAZA I ŚWIAT ZEWNĘTRZNY OPIEKUN DZIECKO
FAZA I Przeciętnie od ok. 6 m.ż. Otwieranie się na świat zewnętrzny, ekscytacja Możliwe dzięki ufnej więzi (bezpiecznej) Zwiększenie zakresu uwagi, kierowanie aktywności na zewnątrz Psychiczne narodziny Różnicowanie (Ja vs mama; mama vs inni) Lęk przed obcymi Lęk przed rozdzieleniem z mamą „Obiekty przejściowe” Zabawa w „a kuku”
FAZA II OPIEKUN DZIECKO
FAZA II Przeciętnie 10-15 m.ż. Eskalacja zdolności ruchowych Dalsze różnicowanie siebie od mamy (ciało) Rozwój autonomii (poczucie wszechmocy) Dziecko rodzi się jako Osoba Eksploracja: „romans ze światem” Podwyższony nastrój/ endorfiny Zainteresowanie obcymi Możliwe tylko, jeśli dziecko przekonane o dostępności mamy
ŚWIAT ZEWNĘTRZNY DZIECKO FAZA III ŚWIAT ZEWNĘTRZNY OPIEKUN DZIECKO
FAZA III Przeciętnie 15 m.ż. – 2 r.ż. Uświadomienie sobie własnych ograniczeń Wstydliwość Ponownie lęk separacyjny Zwiększenie świadomości znaczenia innych osób Konflikt potrzeb zależnościowych i autonomicznych Gwałtowne, skrajne emocje (Sam! Ale nie potrafi…) Ambiwalencja
FAZA IV OPIEKUN DZIECKO
FAZA IV Przeciętnie 24 - 30/36 m.ż. Osiągnięcie indywidualności Używanie zaimka „Ja” Rozwój emocjonalnej stałości obiektu (internalizacja) Utrzymywanie obrazu nieobecnej mamy Rozwój myślenia symbolicznego („coś zastępuje coś innego”) Stabilna reprezentacja Ja i nie-Ja (teoria umysłu)
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ paulinagolaska@o2.pl