FENOMENOLOGIA jeden z najważniejszych nurtów XX wieku. Edmund Husserl Max Scheler Inni przedstawiciele: Edyta Stein; Roman Ingarden

Edmund Husserl (1859-1938) Twórca FENOMENOLOGII Studiował astronomię, metamatematykę i fizykę; (doktoryzował się z matematyki) Dopiero później zajął się filozofią Profesor, najpierw w Getyndze, później we Fryburgu Badeńskim Żyd z pochodzenia, w 1933 r. (Hitler dochodzi do władzy) – zostaje usunięty z uniwersytetu

W 1900 roku E. Husserl wydaje sztandarowe dzieło pt W 1900 roku E. Husserl wydaje sztandarowe dzieło pt. Badania logiczne, którym rozpoczyna nowy etap w filozofii. W dziele tym koncentruje się na analizie tego, czym są przedmioty logiki, w celu wykazania, iż nie dotyczą one aktów psychicznych, ani przedmiotów materialnych, lecz przedmiotów idealnych: pojęć, zdań, teorii.

Pluralizm metafizyczny, czyli powrót do tradycji arystotelesowskiej W Badaniach logicznych wyróżnia zatem 3 grupy przedmiotów: - przedmioty psychiczne (np. uczucia, stany - zmienne) - przedmioty materialne (zmienne) - przedmioty idealne (są wieczne) Prawa logiki zatem są idealne, czyli wieczne – w tym sensie są wieczne, że są idealnymi normami dla zmiennej rzeczywistości (zatem w pełni nigdy nie realizowalne) Pluralizm metafizyczny, czyli powrót do tradycji arystotelesowskiej

Wraz z Badaniami logicznymi rozpoczyna się wielki projekt nowej filozofii, której pierwszą ważną konsekwencją był powrót do Platońskiego świata idei. Powrót do Obiektywności, Prawdy, Pewności

Fenomenologia jest antypozytywistyczna, oraz antypsychologiczna. Pozytywizm (Comte, Mill) i psychologizm (Schopenhauer, Nietzsche), skupiały się wyłącznie na faktach. Pierwszy – na faktach zewnętrznych (danych w doświadczeniu zmysłowym), drugi - wewnętrznych (danych w introspekcji). Nurty te z założenia zrywały z wszelką metafizyką, rozumianą jako poznanie obiektywne.

Dla pozytywizmu liczą się wyłącznie fakty, z których indukcyjnie wyprowadza się różne prawa, po to aby ostatecznie przewidywać. Również Schopenhauer i Nietzsche opierali się głównie na indukcji

Drugie, kardynalne dzieło Husserla, w którym ostatecznie krystalizuje się projekt filozofii fenomenologicznej, to Filozofia jako nauka ścisła Filozofia ma być oparta wyłącznie na niewzruszonych fundamentach. Ma być zatem ową ‘pierwszą nauką’, czyli podstawą dla wszystkich nauk (powrót do ideału Kartezjusza)

FENOMENOLOGIA Ma być nauką BEZZAŁOŻENIOWĄ! Skoro ma być podstawą (założeniem) dla innych nauk, sama musi być nauką bez założeń. Husserl zatem mówi do nas: POZBĄDŹ SIĘ hipotez, konstrukcji, teorii, STWIERDZAJ tylko to, co niepowątpiewalne

FENOMENOLOGIA Ma być nauką EJDETYCZNĄ Gr. Eidos- istota Fenomenologia nie bada zjawisk w ich konkretnym ukształtowaniu, lecz tylko ich istotę; REDUKCJA EJDETYCZYNA - pomijamy to, co zmienne, przypadkowe, niekonieczne dla niego Fenomenologia jest zatem czysto racjonalną teorią sposobów, w jakie przedmiot przejawia się w świadomości. Jest nauką o tym, co jest bezpośrednio dane i oczywiste.

Pytanie natomiast, co jest nam bezpośrednio dane i oczywiste!!!!!! Zdaniem fenomenologów np. w spostrzeżeniu zmysłowym dane nam są nie wrażenia rzeczy, lecz same rzeczy, a nadto i przede wszystkim stany tych rzeczy, czyli własności oraz stosunku zachodzące między nimi

Co jest nam dane bezpośrednio? Cd. Bezpośrednio dane są nie tylko jednorazowe stany rzeczy, które uchwytujemy w poznaniu zmysłowym; Bezpośrednio dane są też stany stale, Zarówno realne jak i idealne Różnicy między smakiem a dźwiękiem, ani nie czujemy ani nie słyszymy; praw logiki, też nie postrzegamy zmysłowo.

A którą częścią umysłu uchwytujemy owe bezpośrednie dane? INTUICJA – oto odpowiedź Husserla i jego następców Intuicja jest źródłem poznania, przez nią umysł wchłania w siebie to, co dane. Ale jako że istnieje wiele rodzajów fenomenów (barwy, dźwięki, miłość, przyjaźń), Istnieje wiele typów intuicji,

Intuicja (intelektualna), o której mówi Husserl to najbardziej istotna część ludzkiego umysłu (zatem tylko człowiek ją posiada)

Tylko intuicja jest pierwszym i niezastąpionym źródłem poznania: Czyli, ani dedukcja (nauki ścisłe), ani indukcja (nauki przyrodnicze) nie stanowią metody dla filozofii. Te bowiem są metodami pośrednimi. (Są to typy rozumowań) Tylko intuicja jest pierwszym i niezastąpionym źródłem poznania: Jeśli intuicja nie dostarcza nam bezpośrednich danych, niepodobna przeprowadzać jakichkolwiek rozumowań.

Hm, chyba zapomniałem o intencjonalnym charakterze naszego umysłu ?! Panie Kancie, pomylił się Pan ze swoimi formami zmysłowości i kategoriami intelektu! Kant Husserl Husserl zatem, swoją koncepcją intuicji i bezpośrednich danych przeciwstawia się Kantowi. Dla Kanta bowiem wszystko było konstrukcją intelektu, który w procesie poznania jest aktywny. Poznanie intuicyjne Husserla jest natomiast biernym wchłanianiem w siebie, tego co świat daje

Ważne pytanie, jakie postawił Kant, to: Jak ludzki umysł może wejść w relację z czymś, co jest poza nim samym? Również Husserl postawił w Badaniach logicznych ten problem

„Z powrotem do rzeczy samych!” Oto główne hasło Husserla Husserl i jego następcy przyjęli: Intencjonalne rozumienie umysłu ludzkiego umysłu Podstawową cechą umysłu jest to, że we wszystkich aktach, które przeprowadza, zawsze skierowany jest na to, co leży poza nim. Umysł jest intencjonalny tzn. jest celowo ukierunkowanym aktem Świadomość mianowicie, jest zawsze świadomością czegoś, zatem: Ego cogito cogitatium

Po epoce Kanta i jego rozumieniu umysłu jako redukującego świat do kategorii wchodzących w skład umysłu, przychodzi czas na nową filozofię umysłu (a raczej powrót do starego), Z powrotem do rzeczy samych

Dzięki intuicji i za sprawą intencjonalnego charakteru naszego umysłu, możemy docierać do prawd apriorycznych, pewnych, oczywistych, czyli do eidosów, istot rzeczy

Co to znaczy mieć intuicję „miłości” wg Husserla? „Miłość” po redukcji ejdetycznej Wg Husserla, kto raz miał intuicję miłości, ten raz na zawsze wie, że daje ona poznanie głębszych warstw duszy

Co to znaczy mieć intuicję barwy pomarańczowej wg Husserla? Kto ma intuicję barwy pomarańczowej, ten raz na zawsze wie, że w skali barw leży ona między czerwoną a żółtą

Jakie poznajemy intuicją prawa dotyczące przedmiotów materialnych? Czyli, co intuicyjnie wiemy nt. przedmiotów materialnych? Odp. Żadnego przedmiotu nie możemy widzieć jednocześnie od wielu stron.

Ostatecznie fenomenologii chodzi o realizm metafizyczny, czyli w tym przypadku o tezę, że świat realny istnieje i poznajemy go bezpośrednio; nadto rządzi się on różnymi prawami, które również bezpośrednio poznajemy. Docieramy za pomocą ludzkiego refleksyjnego, intencjonalnego umysłu do rzeczywistości, czyli do prawdy. Husserl zdaje się krzyczeć: nie ma mowy, by twierdzić, że nie ma różnicy między iluzją a rzczywistością.