Aktywnie, czy … praktycznie? czyli o kształceniu metodą harcerską hm. Wiesław Laskowski Hufiec Gdynia, Chorągiew Gdańska Warszawa 12/04/2014 Konferencja Instruktorska LUX

PRZYGODA (HARC) Mocne akcenty Zaczynamy jeszcze przed kursem Dostępność: nieograniczona Skuteczność: bardzo wysoka Koszt: duży nakład pracy PRZYGODA (HARC) „Przygoda stawia przed harcerzem jakąś zaporę (problem, zjawisko), zamyka mu nagle drogę swoim Nieznanym. Żądza poznania i doznania burzy od razu normalny układ sił duchowych, umysł owych czy fizycznych. Budzą się instynkty, świadomość bliskości nieznanego powoduje bunt sił. Powstaje wola walki. Wyzwala się gwałtownie jakieś bohaterstwo zbrojne w siły złe i dobre, bez wyboru, by je przeciwstawia nieznanemu”. Leopold Ungeheuer, „Próby wodzów” Zaczynamy jeszcze przed kursem przykład :: Czernica 1994 Mocne akcenty „Dopóty możemy pełnić funkcję, dopóki potrafimy kogoś zaskoczyć”

teoretyczne - aktywizujące PRAKTYKA Zadanie: Zaplanuj zajęcia dotyczące zasad dobrej zbiórki (ZDZ) nauczenie Piszemy na karteczkach ZDZ. Dzielimy uczestników na grupy, które mają za zadanie zaprezentować (inscenizacja) daną zasadę. Reszta zgaduje. Wykład (gawęda) na temat zasad dobrej zbiórki Przeprowadzamy zbiórkę, w której uczestniczą kursanci. Na koniec omówienie i wyłonienie ZDZ. samodzielność Kursanci sami planują i przeprowadzają zbiórkę. Potem omówienie. teoretyczne - nudne teoretyczne - aktywizujące praktyczne praktyczność, uczenie w działaniu, efektywność przykład :: Załęcze 1994

PRAKTYKA doświadczenie - omówienie OBRZĘDOWOŚĆ Kurs po prostu posiada własną obrzędowość. GAWĘDA Uczestnicy przygotowują i wygłaszają gawędy podczas kursowych ognisk, kominków. Mają możliwość wysłuchania prawdziwej gawędy. GRA Uczestnicy uczestniczą w prawdziwej grze. Sami przygotowują i przeprowadzają gry na kursie. RADA DRUŻYNY Na kursie funkcjonuje rada kursu. FORMY PRACY W przebieg kursu wplatamy najwięcej jak się da różnorodnych form pracy charakterystycznych dla danej metodyki. POZYSKIWANIE SOJUSZNIKÓW Pozyskanie sojusznika do realizacji określonych zadań kursowych. NABÓR. PIERWSZA ZBIÓRKA Uczestnicy kursu przeprowadzają zbiórkę dla miejscowych dzieci. Dbają także o odpowiednie wcześniejsze rozpropagowanie imprezy. SPRAWNOŚCI Uczestnicy planują zdobycie i zdobywają sprawność podczas kursu. ZNAKI SŁUŻB Gdy kurs ma charakter śródroczny, uczestnicy zdobywają znak służby podczas jego trwania. SYSTEM ZASTĘPOWY Kurs pracuje systemem zastępowym. OBÓZ. BIWAK Kurs odbywa się w formie obozu. Uczestnicy organizują biwak (zarówno jest to możliwe podczas kursu śródrocznego, jak i obozowego). Uczestnicy prowadzą książkę pracy obozu. doświadczenie - omówienie uświadomienie wiedzy Co jest problemem ?? Strach zamiast zaufania. przykład :: Zastępy na kursie drużynowych

teoretyczne - aktywizujące PRAKTYKA Czego – jak „uczyć” ? teoretyczne - nudne ? teoretyczne - aktywizujące wiedza (w tym omówienie praktyki) praktyczne umiejętności e-learning

WYDARZENIA Kurs nie składa się z zajęć, na kurs składają się wydarzenia Dzień, godzina Prowadzący PLAN KURSU STANDARDY Zamierzenia i formy (treści i przygody) nie mogą występować na kursie oddzielone. Gdy tak będzie, to na pewno zabraknie czasu na jedno i na drugie. Muszą się przenikać. Z przygód muszą wynikać treści.

pozytywne oddziaływanie na EMOCJE pamięć emocje TREŚCI FORMY (PRZYGODY) EMOCJE + + Kurs trzeba PRZEŻYĆ, a nie ODBYĆ S. Mirowski, „O kształceniu instruktorów” kurs to ciąg stanów emocjonalnych wyzwalanie pozytywnych i kontrola złych

Wizja kształcenia A. Kamińskiego Każdemu kursowi towarzyszyła kolonia zuchowa Atmosfera zaufania, radości, chęci pomocy innym, współdziałania według najlepszej woli z zarządzeniami starszych Należy ułatwić maksymalnie każdemu przejść przeszkolenie zuchowe Po zakończeniu jednego kursu od razu zaczynał się następny Odbywał się każdy kurs – bez względu na liczbę zgłoszeń. Dobra atmosfera na kursie nie zjawi się z nieba Kursy były przepełnione twórczą pracą Kontakt z terenem Kurs zuchowy ≡ zuchowa namowa

A. Kamińskiego c.d. + inny autorytet Co leży u podstaw kształcenia instruktorów? A. Kamiński S . Mirowski 1 – mało teorii, dużo praktyki, mało referatów – dużo ćwiczeń, 2 – materiał nauczania oprzeć gdzie tylko można o konkretne doświadczenia (zbiórki z zuchami etc.) 3 – dać dużo możliwości do samouctwa na kursie (obszerna i łatwo dostępna biblioteka, instruktor ciągle gotów do rozmowy, a nade wszystko – dwie godziny specjalnie na zajęcia indywidualne zarezerwowane), 4 – respektować, gdzie tylko da się – uczenie, ćwiczenia etc. – zastępami kursowymi. 1- Zgrupowanie kandydatów w celu przeprowadzenia zajęć (umiejętności i ich teoretycznych podstaw) 2 -Wykorzystanie zgrupowania dla stworzenia wspólnoty uczestników 3- Lektura – samodzielne zdobywanie i pogłębianie wiedzy 4- Poszerzanie horyzontów poprzez kontakt z ciekawymi ludźmi

PODSUMOWANIE I OTWARTE PYTANIA Kurs szyty na miarę – jak wprowadzić kształcenie indywidualne? Sprawności zamiast kursu? Podręcznik/poradnik zamiast standardu? Czy zmienić standardy by wspierały „harcerskość” kursu?