Piotr Czajkowski. Życie i twórczość. W krainie opery Piotr Czajkowski. Życie i twórczość.

SPIS TREŚCI ŻYCIORYS TWÓRCZOŚĆ OPERY BALETY KOMPOZYCJE ORKIESTROWE Fot. Państwowa Opera Bałtycka „Dziadek do orzechów”

Piotr Ilicz Czajkowski Urodził się 7-go maja 1840 roku w Wotkińsku. Czajkowski od najmłodszych lat interesował się muzyką. Pierwsze dziecięce utwory napisał mając niespełna 5 lat. Gdy miał 8 lat rodzice posyłali go do szkoły z internatem, a później na uniwersytet, po ukończeniu którego miał zostać prawnikiem. Jesienią 1961r. podejmuje pierwsze studia muzyczne pod kierunkiem Antoniego Rubinsteina. W 1863 r. rezygnuje ze studiów prawniczych. W 1865 r. ukończył ze srebrnym medalem konserwatorium w Petersburgu. Jego pracą dyplomową była Oda do radości do tekstu F. Schillera. Przez kolejnych 11 lat był profesorem teorii muzyki w konserwatorium w Moskwie. Był to okres dużej aktywności twórczej Czajkowskiego. Od roku 1876 Czajkowski zaczął korespondować z Nadieżdą von Meck.

6 czerwca 1877 roku ożenił się z Antoniną Iwanowną Miłukową 6 czerwca 1877 roku ożenił się z Antoniną Iwanowną Miłukową. Jednak ich małżeństwo trwało zaledwie 9 tygodni, a kryzys psychiczny związany z nieudaną próbą założenia rodziny spowodował wyjazd Czajkowskiego na dłuższy okres za granicę. Mógł sobie na tę podróż pozwolić, jak również zrezygnować z uczenia w Konserwatorium Moskiewskim dzięki Madame von Meck, która zaoferowała mu, w 1877 r., roczną pensję zapewniającą życie na dostatnim poziomie pod warunkiem, że nigdy nie dojdzie między nimi do spotkania. Wdowa von Meck stała się mecenasem Czajkowskiego na następne 12 lat. Gdy skończyły się dotacje od pani von Meck, Czajkowski był już znanym kompozytorem i dyrygentem, dzięki czemu mógł utrzymywać się już samodzielnie. W roku 1891 udał się na tournee po Stanach Zjednoczonych by dyrygować swoje własne utwory. Ostatnią podróż za granicę kompozytor odbył do Anglii w maju 1893 r. Otrzymał tam honorowy tytuł doktora h.c. uniwersytetu w Cambridge. Zmarł 6 listopada 1893 roku w niejasnych, do dzisiaj okolicznościach.

OPERY W swej operowej twórczości Czajkowski poruszył prawie wszystkie rodzaje muzyki operowej: - dramatyczną („Oprycznik”, „Mazepa”, i „Dziewica Orleańska”), - komiczną („Kowal Wakuła” lub „Czerewiczki”) - oraz liryczną („Eugeniusz Oniegin”, „Dama Pikowa” i „Jolanta”). Opera komiczna Kowal Wakuła (Petersburg 1876 r.) – to opera komiczno-fantastyczna w 4 aktach na temat Gogola „Noc przed Narodzeniem”, następnie dopełniona i przerobiona na „Czerewiczki” (1887 r.). Opera „Kowal Wakuła” była laureatem pierwszej nagrody Rosyjskiego Związku Muzycznego.

Opery dramatyczne Wojewoda (Moskwa 1879) to pierwsza skomponowana przez Czajkowskiego opera i jedyny chyba utwór w światowej muzyce oparty na balladzie Mickiewicza. Po nieudanym pierwszym koncercie „Wojewody” Czajkowski wpadł w rozpacz i spalił partyturę. Tylko dzięki dyrygentowi i pianiście , który ukrył nuty głosów orkiestrowych, udało się odtworzyć jego utwór…. Oprycznik (Petersburg 1874 r.), jedna z pierwszych oper Czajkowskiego, zupełnie teraz zapomniana. Na życzenie cenzorów Czajkowski musiał ją przerobić i skrócić ponieważ dotyczyła życia legendarnego cara Iwana IV Groźnego. Dziewica orleańska (Petersburg 1891r.) Mazepa (Moskwa 1884 r.) Czajkowski - Mazepa • akt I, scena zbiorowa • fot. Marty Sohl/MET

Opery liryczne Eugeniusz Onegin (Moskwa 1879) to opera oparta na noweli klasyki rosyjskiej literatury Aleksandra Puszkina. „ta produkcja jest nadzwyczajnie silna w wyrazie oraz inteligentna" — Le Figaro, wrzesień 2008 Dama pikowa (Petersburg1890) obok Oniegina uznana została za najwybitniejszą z oper Czajkowskiego. Sam kompozytor miał poczucie wartości swojej pracy: … jeśli się bardzo nie mylę ,to „Dama pikowa” jest mistrzowskim utworem. Jolanta (Petersburg 1892) - Ostatnia, jednoaktowa opera napisana została przez Czajkowskiego u schyłku życia na zamówienie dyrekcji Imperatorskich teatrów (1891 r.).

Balety Kompozycje baletów wnoszą świeży powiew w tę gałąź sztuki, odchodzą od pospolitego szablonu i dopuszczają oryginalną muzykę. To dzięki tym utworom dzieci słuchają muzyki P. Czajkowskiego. Czajkowski napisał na scenę muzykę do bajki „Śnieżka” Ostrowskiego (1873 r.), a także trzy balety: „Jezioro łabędzie”, „Śpiąca królewna”, i „Dziadek do orzechów” .

Jezioro Łabędzie (Moskwa 1877) Najsłynniejszy balet Piotra Czajkowskiego, pełen baśniowego, czarownego klimatu. Akcja "Jeziora Łabędziego" jest nasycona liryzmem i poetycką fantastyką. Czarujące walce, dumne rytmy poloneza, ognisty taniec hiszpański i pełen temperamentu czardasz wprowadzają w niezwykły nastrój. Fot. Opera Wrocławska – Jezioro Łabedzie

Śpiąca królewna (Petersburg 1890) Balet „Śpiącą królewna”, to jedno z największych muzycznych osiągnięć Piotra Czajkowskiego. Romantyczny utwór przenosi słuchacza w krainę baśni Charlesa Perraulta. Fot. The Royal Ballet według klasycznej choreografii Mariusa Petipy. „Śpiąca królewna”.

Dziadek do orzechów (Petersburg 1892) „Dziadek do orzechów” jest dziełem zachwycającym, to idealna propozycja dla całej rodziny. Muzyka P. Czajkowskiego wskrzesza świat dziecięcej wyobraźni, pełen radości i skrywanych lęków, oczekiwań i rozczarowań. Jednocześnie kompozytor wyczarował magiczną atmosferę, jaka towarzyszy świętom Bożego Narodzenia. Zachowując wysoki poziom artystyczny, skomponował balet, który zachwyca zarówno młodego, jak i dorosłego widza. Fot. „Dziadek do orzechów”-reżyser spektaklu – Sir Peter Wright.

KOMPOZYCJE ORKIESTROWE Ważne miejsce pośród dzieł Piotra Czajkowskiego, zajmuje muzyka instrumentalna wyrażająca się w symfoniach: I symfonia g-moll "Zimowe marzenia" op. 13 (1868) II symfonia c-moll op. 17 (1873) III symfonia D-dur op. 29 (1875) IV symfonia f-moll op. 36 (1878 poemat symfoniczny „Manfred”, nazwany tak prawdopodobnie ze względu na to, iż pierwsza część tego dzieła nie została napisana w formie sonaty – 1885 r., V symfonia e-moll op.64 (1888) i VI symfonia h-moll zw. Patetyczną op. 74 (1893), oraz w innych dziełach symfonicznych na orkiestrę: uwertura „Romeo i Julia” (1867 r.,), fantazja „Burza” (1873 r.), fantazja „Francesca da Rimini” (1876 r.), uwertura-fantazja „Hamlet” (1888 r.), kaprys włoski (1880 r.) uwertura „Rok 1812” (1883 r.) oprócz tego Czajkowski napisał 4 etiudy oraz kantatę „Moskwa”.

Czajkowski stworzył dwa przepiękne koncerty fortepianowe na instrumenty solo z orkiestrą (1875-80), trzeci niedokończony oraz jeden koncert skrzypcowy (1878 r.). Muzykę kameralną Czajkowski wzbogacił trzema wspaniałymi kwartetami (1872, 1874 i 1876 r.), jednym trio fortepianowym (1882 r.) poświęconym N. Rubinsteinowi oraz dużą ilością romansów (ponad sto). Wreszcie kompozytor nie zapomniał o muzyce cerkiewnej, na potrzeby której stworzył całą „Liturgię Św. Jana Złotoustego” (1878 r.), „Wsienoszcznoje bdienije” (1882 r.) oraz 9 oddzielnych dzieł; dla „Wsienoszcznogo bdienija” Czajkowski dał podtytuł „próba harmonizacji pieśni z nabożeństw”. Tę próbę kompozytor zrealizował bardzo udanie w starym stylu.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Kinga Góral kl. Vb Szkoła Podstawowa nr. 31 w Kielcach ul. Krzemionkowa 1. Praca wykonana na konkurs multimedialny Filharmonii Świętokrzyskiej

BIBLIOGRAFIA www.wikipedia.org/wiki/Piotr_Czajkowski www.cerkiew.pl/prawoslawie www.cedur.pl/czajkowski www.rosjapl.info/muzyka/czajkowski.php www.zgapa.pl www.stacjakultura.pl W tle prezentacji muzyka Piotra Czajkowskiego: - 160-suita dziadek do orzechów taniec pastuszków - Dziadek do orzechów - Trepak(taniec rosyjski)