Kierunki rozwoju nowoczesnych technologii urządzeń grzewczych w Polsce Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Kierunki rozwoju nowoczesnych technologii urządzeń grzewczych w Polsce Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła Przygotował: Paweł Lachman 8 kwiecień 2014, Poznań

Pakiet energetyczno-klimatyczny 3x20% Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Pakiet energetyczno-klimatyczny 3x20% Zwiększenie udziału energii odnawialnej Zwiększenie efektywności energetycznej Redukcja emisji gazów cieplarnianych W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego. 40%? (2030 r) 20-20-20 cele do osiągnięcia do 2020 r

Zużycie energii końcowej w Polsce (2010 r.) Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Zużycie energii końcowej w Polsce (2010 r.) 20% Energia elektryczna 57% Ciepło i chłód 23% Transport 100% Zużycie energii końcowej brutto Źródło:„Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych MG, PIGEO” Ogrzewanie, chłodzenie i ciepła woda użytkowa - największy potencjał oszczędności

Najważniejsze Dyrektywy UE wdrażające strategię 3x20% Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Najważniejsze Dyrektywy UE wdrażające strategię 3x20% EPBD Energy Perfomance of Building Directive (9.VII.2012 r.) ujednolicenie metod oceny zużycia energii budynków promocja budownictwa energooszczędnego i OZE RES Reneweble Energy Sources (5.XII.2010 r.) - promocja OZE (wymóg udziału procentowego OZE) CAFE Directive on Ambient Air Quality and Cleaner Air for Europe Dyrektywa w sprawie czystszego powietrza dla Europy (11.XI.2010 r.) ELD Energy Labelling Directive czytelny i jednoznaczny system oznaczania efektywności urządzeń energetycznych (etykiety energetyczne) ErP Energy-related Products Directive (Ecodesign) określa: minimalną efektywności systemów urządzeń grzewczych maksymalne poziomy emisji zanieczyszczeń W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego. ELD i ErP mają bezpośredni wpływ na promocję technologii proekologicznych

Obowiązkowe etykietowanie energetyczne od 09.2015 r. (Lot1) Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Obowiązkowe etykietowanie energetyczne od 09.2015 r. (Lot1) Sezonowa efektywność energetyczna urządzeń grzewczych ηs w % Urządzenia gazowe i olejowe Urządzenia elektryczne od 2019 ηs % ηs =150% Udział OZE Produkcja energii elektrycznej Pompy ciepła typu solanka/woda Pompy ciepła typu woda/woda Pompy ciepła typu powietrze/woda Kondens. + solar Gazowe pompy ciepła Kogeneracja en. i ciepła ηs =100% K. kondensacyjne Skrótowe przedstawienie typoszeregu nowych kotłów z podaniem charaktyrystycznego podziału wg mocy z uwzglednieniem nowej lepszej modulacji k. niekondensacyjne Kotły elektryczne ηs =30%

Wycofanie ze sprzedaży urządzeń grzewczych c.o. (wymogi ecodesign) Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Wycofanie ze sprzedaży urządzeń grzewczych c.o. (wymogi ecodesign) Niekondensacyjne kotły gazowe z zamkniętą komorą spalania Niekondensacyjne kotły gazowe z otwartą komorą spalania (>10 kW kotły jednofunkcyjne > 30 kW kotły dwufunkcyjne) STOP 09/2015 Skrótowe przedstawienie typoszeregu nowych kotłów z podaniem charaktyrystycznego podziału wg mocy z uwzglednieniem nowej lepszej modulacji Niekondensacyjne kotły olejowe Gazowe kotły kondensacyjne staną się podstawowym urządzeniem grzewczym na rynku

Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne W 2014 roku KE wyda pozostałe rozporządzenia o wymogach ecodesign, ecolabel i GPP, etykietach energ. kotłów stałopalnych, Mniej efektywne urządzenia przestaną być produkowane Nie spełniają wymogów CE W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego. (Rys. Mitsubishi) Wg aktualnego projektu kryteriów dla Zielonych Inwestycji Publicznych GPP i Ecolabel min. wsp. s>98% A+, A++, A+++) dla kotłów stałopalnych na biomasę s>79%

Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Próba prognozy rozwoju rynku w Europie Wzrost rynku pomp ciepła powietrze/woda i systemów hybrydowych Wzrost rynku gruntowych pomp ciepła Zmniejszenie rynku gazowych kotłów Zwiększenie rynku kotłów kondensacyjnych Niewielki wzrost rynku urządzeń kogeneracyjnych Kogeneracja Kotły stałopalne Pompy ciepła (hybrydy) Kotły gazowe Kotły gaz płynnny W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego. Źródło: VHK, 2011 W Europie przewidywane znaczne wzrosty rynku pomp ciepła i systemów hybrydowych (kocioł gazowy+ pompa ciepła typu powietrze/woda)

Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Wysoka i niska emisja zanieczyszczeń Niska emisja zanieczyszczeń (emitery < 40 m.) Wysoka emisja zanieczyszczeń (emitery > 40 m.) Niska emisja zanieczyszczeń może mieć najważniejszy wpływ na rynek urządzeń grzewczych w Polsce

Pyły zawieszone PM 2,5 i PM 10 PM10 PM2,5 Pyły ze spalania, cząstki organiczne, metale itp. <2.5 µm (mikrony) Ludzki włos, średnica 50-70 µm (mikrony) PM10 Kurz, pyłki, pleśń itp. średnica <10 µm (mikrony) Drobne ziarenko piasku, średnica 90 µm (mikrony) Źródło: EPA 2010.

Pyły zawieszone PM 10

Pyły zawieszone PM 2,5

Benzo(a)piren związany z pyłem zawieszonym PM 10

Porównanie emisji różnych technologii grzewczych wg raportu dla KE Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Porównanie emisji różnych technologii grzewczych wg raportu dla KE 20 % Rodzaj paliwa / energii Kategoria urządzeń Olej 01 Kotły olejowe Gaz 02 Kotły gazowe 03 Pompy ciepła hybrydowe Energia elektryczna 04 Elektryczne pompy ciepła 05 Gazowe absorbcyjne pompy ciepła 06 Gazowe sprężarkowe pompy ciepła Węgiel 07 Kotły węglowe Biomasa 08 Małe, ręczne kotły na drewno 09 Małe autom. kotły na drewno 10 Małe kotły na pellet 11 Kotły na duże/kawałki drewna 12 Kogeneracja gazowa W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego.

Porównanie emisji CO2 (dwutlenku węgla) Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Porównanie emisji CO2 (dwutlenku węgla) W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego.

Porównanie emisji PM (pyłów zawieszonych PM 2,5 i PM 10) Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Porównanie emisji PM (pyłów zawieszonych PM 2,5 i PM 10) 20 % W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego.

Źródła ciepła w Polsce (dane ze spisu powszechnego 2010 r) Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Źródła ciepła w Polsce (dane ze spisu powszechnego 2010 r) Rodzaj źródeł ciepła w Polsce Struktura źródeł energii cieplnej (dane 2000 r) 12,9 mln gospodarstw domowych śr. o pow. 69,6 m² Ciepło sieciowe 53 % (węgiel) Lokalne kotłownie węglowe 17,4 % (7 tys. - 3,9 mln t/rok węgla) Kotły c.o. i piece na paliwa stałe 25,9 %, 17 mln ton (ok. 9 mln t węgla i ok. 8 mln ton drewna w 2013; wg KOBIZE) Kotły olejowe / gazowe 3,0 % (ok. 650 tys. kotłów c.o.) Ogrzewanie elektryczne 0,7 % (ok. 188,5 tys. mieszkań) Skrótowe przedstawienie typoszeregu nowych kotłów z podaniem charaktyrystycznego podziału wg mocy z uwzglednieniem nowej lepszej modulacji Źródło danych: p. Dr Krystyna Kubica Centralne ogrzewanie i ciepła woda to 87% zużycia energii wg FEWE (2010)

Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Rynek kotłów stałopalnych – szybka transformacja? Kilka milionów kotłów i pieców węglowych w Polsce Bardzo niska sprawność istniejących urządzeń – wysoka emisja CO2 (ok. 400 g/kWh ciepła) i innych zanieczyszczeń Niewystarczające efekty Programu Ograniczenia Niskiej Emisji PONE Znaczna część nowych kotłów retortowych ma możliwość realizacji zasypu górnego Konieczność szybkiego zakazu produkcji kotłów do spalania śmieci – z zasypem górnym W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego. Za klika lat będzie to zupełnie inny rynek urządzeń grzewczych

Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Rynek kotłów stałopalnych – szybka transformacja? Planowany okres wprowadzenia wymogów ecodesign w Polsce 2020 - 2022 Po wprowadzeniu wymogów ecodesign dla kotłów stałopalnych możliwe zmniejszenie rynku nawet o 30-80% Zakaz kotłów stałopalnych w Krakowie – duży wpływ na rynek Brak możliwości skutecznych działań samorządów w likwidacji niskiej emisji zanieczyszczeń Przewidywany koszt całkowity redukcji niskiej emisji zanieczyszczeń na Górnym Śląsku ok. 7,9 mld zł (5,3 mld zł z wkładem własnym 30%)* Pytanie do polskich polityków co zamierzają z tym zrobić? W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego. *K. Kubica, S. Pasierb, A. Szlęk, R. Kubica, A. Bogusz; Nie emituj zanieczyszczeń – chroń zdrowie… Raport 10075/JFK/PPt-DG/2007-2005/017-488.01.01.01./ngo/222, Katowice, 22 grudzień 2008 Za klika lat będzie to zupełnie inny rynek urządzeń grzewczych

Wymogi ecodesign dotyczące kotłów stałopalnych (najpóźniej do 2022 r.) Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Wymogi ecodesign dotyczące kotłów stałopalnych (najpóźniej do 2022 r.) Dla NOx: 1 ppm = 2,054 mg/m3 Dla CO: 1 ppm = 1,25 mg/m3 Skrótowe przedstawienie typoszeregu nowych kotłów z podaniem charaktyrystycznego podziału wg mocy z uwzglednieniem nowej lepszej modulacji

Obowiązkowe etykietowanie energetyczne kotłów stałopalnych. Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Obowiązkowe etykietowanie energetyczne kotłów stałopalnych. (Lot 15 od 2016 r.) Urządzenia gazowe i olejowe Urządzenia elektryczne Kotły stałopalne od 2019 Pompy ciepła typu solanka/woda Pompy ciepła typu woda/woda Urządzenia kogeneracyjne na pelet Kotły na pelet kondensacyjne Pompy ciepła typu powietrze/woda Kondens. + solar Gazowe pompy ciepła Kogeneracja en. I ciepła Kotły na biomasę K. kondensacyjne Skrótowe przedstawienie typoszeregu nowych kotłów z podaniem charaktyrystycznego podziału wg mocy z uwzglednieniem nowej lepszej modulacji Kotły na węgiel k. niekondensacyjne Kotły elektryczne

Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Klasy energetyczne budynków w Niemczech. W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego.

PORT PC wspiera rozwój rynku pomp ciepła. Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne PORT PC wspiera rozwój rynku pomp ciepła. Szacowanie wsp. SCOP Wytyczne dot. wykonywania instalacji z pompami ciepła Wytyczne szacowania SCOP Wytyczne odbioru równoważenia instalacji c.o Kalkulator efektywności SCOP strona www Europejski Certyfikowany Instalator Pomp Ciepła Znak jakości EHPA Q Pomp Ciepła Lekcja do odrobienia dla branży OZE – jak mawiał świętej pamięci prof. Grochal Rozwój rynku pomp ciepła musi mieć podstawy w dobrej jakości instalacji

Sprężarkowe pompy ciepła - argumenty ekologiczne i ekonomiczne Dziękujemy za uwagę. W każdym z tych celi pompa ciepła mogą wnieść zasadniczy wkład realizacje głównych celi pakietu energetyczno-klimatycznego.