KSZTAŁTOWANIE SYSTEMU WARTOŚCI GIMNAZJALISTÓW „M O J E D O R A S T A N I E” KSZTAŁTOWANIE SYSTEMU WARTOŚCI GIMNAZJALISTÓW GIMNAZJUM NR 81 im. Profesora Witolda Doroszewskiego ul. ROZŁOGI 10, WARSZAWA

ZAŁOŻENIA PROGRAMU Formowanie w młodych ludziach praktyki ciągłej edukacji, która jest warunkiem rozwoju osobowego i zawodowego. Kształtowanie inteligencji emocjonalnej i moralnej u gimnazjalistów. Integralny i wszechstronny rozwój uczniów gimnazjum, uwzględniający wszystkie obszary osobowości człowieka.

OPRACOWANY NA PODSTAWIE programu „Szkoła z charakterem”, którego projektodawcą jest Fundacja ABCXXI – Cała Polska Czyta Dzieciom programu profilaktyczno-wychowawczego Andrzeja Kołodziejczyka, Tomasza Kołodziejczyka, Ewy Czemierowskiej – „Spójrz inaczej” i „Spójrz inaczej na agresję” scenariuszy godzin wychowawczych i dylematów moralnych dotyczących wartości, opracowanych przez nauczycieli gimnazjum

CELE PROGRAMU WYCHOWAWCZEGO Rozwój fizyczny uczniów Rozwój intelektualny uczniów Rozwój moralny uczniów Rozwój społeczny uczniów Rozwój psychiczny uczniów

Rozwój fizyczny uczniów CELE Poznawanie przemian psychofizycznych okresu dojrzewania Kształtowanie postaw prozdrowotnych Kształcenie umiejętności organizacji czasu wolnego Kształtowanie właściwych zachowań w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu Profilaktyka uzależnień

Rozwój psychiczny uczniów CELE Poznawanie własnej sfery uczuciowej Rozwijanie poczucia wartości oraz wiary we własne możliwości Kształcenie umiejętności oceny własnych zachowań Kształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem i zmniejszania jego skutków

Rozwój społeczny uczniów CELE Kształcenie umiejętności kontaktowania się z innymi ludźmi Wdrażanie zasad dobrego zachowania Wprowadzenie do aktywnego istnienia w kulturze Przygotowanie do korzystania z dziedzictwa kulturowego własnego regionu Wychowanie do aktywnego udziału w życiu gospodarczym Kształtowanie postaw proeuropejskich

Rozwój intelektualny uczniów CELE Doskonalenie umiejętności komunikowania się Rozwijanie umiejętności poszukiwania informacji i korzystania z niej Kształcenie umiejętności obserwacji, koncentracji, analizy i syntezy materiału Poznawanie swoich uzdolnień i rozwijanie zainteresowań

Rozwój moralny uczniów CELE Nadawanie sensu codzienności Stanowienie drogowskazu w stosunkach z ludźmi Ułatwianie podejmowania słusznych decyzji Chronienie przed złymi impulsami i decyzjami oraz demoralizującymi wpływami z zewnątrz Dawanie poczucia bezpieczeństwa i spokoju Wyznaczanie granic prawidłowych zachowań Budowanie harmonii życia osoby, jej najbliższych i otoczenia Decydowanie o pozytywnej przyszłości człowieka

ZADANIA Rozwój moralny Wprowadzenie wartości i wynikających z nich postaw: klasy I klasy II klasy III Szacunek Uczciwość Odpowiedzialność Odwaga Samodyscyplina Pokojowość Optymizm i Szczęście Sprawiedliwość Solidarność Przyjaźń i Miłość Piękno Mądrość Wypracowanie katalogu postaw zgodnych z poznanymi wartościami

Rozwój moralny FORMY REALIZACJI Wprowadzanie wartości: w ramach godzin wychowawczych wykorzystanie treści lekcji przedmiotowych wykorzystanie treści zajęć pozalekcyjnych dostosowanie realizowanych projektów (jak: konkursy szkolne, przedstawienia, uroczystości, działania wolontariatu, samorządu, głośne czytanie, spotkania z cyklu „Ludzie pasji”, inne...) Tworzenie katalogu postaw zgodnych z pozna-nymi wartościami na podstawie materiałów wypracowanych w zespołach klasowych Poniżej przedstawiamy sposób wypracowania katalogu postaw i zachowań na przykładzie wartości SZACUNEK

Etapy powstawania szkolnego katalogu postaw i zachowań Po każdej „przerobionej” wartości: Każdy uczeń i wychowawca indywidualnie i anonimowo określają postawy, zachowania na poniższym arkuszu ćwiczeń Jedna osoba w klasie, może to być wychowawca, zbiera arkusze i na tablicy wypisuje propozycje pod hasłem: Nasze postawy – GRZECZNOŚĆ I SZACUNEK 1. ........................ 2. ........................ 3. itd. ARKUSZ ĆWICZEŃ W ciągu 12 minut zapisz poniżej w tabeli jak w swoim codziennym życiu – w szkole, domu, wśród przyjaciół stosujesz GRZECZNOŚĆ i SZACUNEK Uwspólnienie postaw, zachowań, praktycznego stosowania wartości: każdy uczestnik przyznaje 3 punkty dla postawy lub zachowania dla niego najistotniejszego, najbardziej oddającego rozumienie pojęcia danej wartości wybiera się 3-4 postawy, które uzyskały największą liczbę punktów Wypracowany w każdej klasie materiał służy do konstruowania przez reprezentatywną grupę uczniów i nauczycieli „SZKOLNEGO KATALOGU POSTAW” na bieżąco eksponowanego i obowiązującego w szkole Lp. Postawy, zachowania 1. 2. 3. 4. 5.

SZKOLNY KATALOG POSTAW Słucham, nie przerywam, gdy ktoś mówi Szanuję siebie i innych (Rodziców, Nauczycieli, Pracowników szkoły, Rówieśników, każdego) Mówię: proszę, przepraszam, dziękuję, dzień dobry... SZACUNEK Ubieram się odpowiednio do okoliczności Pozwalam innym być, inaczej myśleć i działać Szanuję pracę innych Dbam o otoczenie, nie niszczę dobra wspólnego, innych i swojej własności, nie śmiecę Jestem punktualny

Rozwój moralny PROJEKTY SZKOLNE KONKURS FILMOWY statuetki WITOLDÓW Ogłaszany co roku Dla dowolnych grup uczniów Tematyka: „Wartości w naszym życiu” Scenariusz według własnego pomysłu uczniów Nagroda główna – WITOLD Statuetka WITOLDA wykonana w szkolnej pracowni witrażu WITOLDY 2004 i 2005: TOLERANCJA CITY 15 MINUT NIENAWIŚCI

Rozwój moralny FORMY REALIZACJI Dostosowanie prawa szkolnego do wypracowa-nego „Szkolnego katalogu postaw”: Kodeks Gimnazjum - zapisy norm zachowania, postaw, powinności społeczności szkolnej WSO – kryteria ocen zachowania arkusz samooceny zachowania ucznia Przestrzeganie zachowań realizujących wartości w codziennym życiu szkolnym: ocenianie zachowania – zgodnie z dostosowanymi do programu wychowawczego kryteriami stosowanie w szkole norm dobrych obyczajów

Rozwój moralny ARKUSZ SAMOOCENY Szanuję siebie i innych Jestem uczciwy Masz do dyspozycji sześć ocen, które oznaczają: 6 – zawsze, bez wyjątku, w każdej sytuacji 5 – prawie zawsze, bardzo często, 4 – zasadniczo, często 3 – czasami 2 – rzadko 1 – nigdy, z reguły nie WARTOŚĆ – POSTAWA Ocena Szanuję siebie i innych Jestem uczciwy Jestem odpowiedzialny Jestem odważny Uznaję wyznaczone granice Postępuję zgodnie z przyjętymi wartościami Kontroluję swoje myśli, emocje i zachowania

Rozwój moralny ARKUSZ SAMOOCENY WARTOŚĆ – POSTAWA Ocena Wyznaczam sobie racjonalne cele i konsekwentnie je realizuję Nie ulegam skrajnościom – zachowuję umiar Nie jestem bezmyślny Stosuję zasadę wygrana – wygrana Myślę, później działam Panuję nad emocjami Nie prowokuję i nie daję się sprowokować Nie stosuję przemocy (fizycznej, psychicznej, intelektualnej) Dodaj liczbę przyznanych sobie punktów, podziel ją przez 15 i wpisz wynik ......

PLAN WYNIKOWY godzin wychowawczych w klasie I TEMAT CELE METODY 1 Zapoznanie uczniów z prawem szkolnym, WSO, prawami i obowiązkami. Uczniowie znają prawo szkolne i postępują zgodnie z jego zasadami. Mini wykład, pogadanka 2 Zajęcia integracyjne. Uczniowie lepiej poznają się wzajemnie; uczą się współpra-cy; ustalają normy i zasady pracy w grupie. Pogadanka, praca w grupach, gry i zabawy 3 Moje uczucia. Uczniowie poznają i uświada-miają sobie przeżywane uczucia. Burza mózgów, praca w grupach 4 Jak wyrażamy złość? Uczniowie uświadamiają sobie różne sposoby wyrażania złości i rozumieją jej konsekwencje. Pogadanka, opowiadanie, praca w grupach 5 Język Ja. Uczniowie nauczą się wprost wyrażać swoje uczucia Psychodramy, praca w grupach, uzupełnianie zdań 6 Dostrzeganie swoich mocnych stron. Uczniowie poznają lepiej swoje mocne strony. Rozmowa, wywiad, list

PLAN WYNIKOWY godzin wychowawczych w klasie I TEMAT CELE METODY 7 Wprowadzenie pojęcia „wartość”. Uczniowie definiują pojęcie „wartość”; opracowują klasowy katalog wartości. Burza mózgów, dyskusja, 8 Grupy, do których należymy. Uczniowie uświadamiają sobie rolę różnych grup społecznych do których należą i wpływ tych grup na nich. Praca w grupach 9 Szacunek – wprowadzenie wartości. Uczniowie definiują pojęcie „szacunek” i uczą się prakty-kować wartość „szacunek”. Dyskusja, praca w grupach 10 Nasza klasa. Uczniowie uświadomią sobie relacje między członkami klasy oraz możliwości zmiany tych relacji. 11 Dotrzymywanie słowa. Uczniowie uświadomią sobie znaczenie dotrzymywania umów i obietnic. Praca w grupach, odgrywanie scenek, rozmowa 12 Odpowiedzialność. Co to znaczy być odpowiedzialnym? Uczniowie zrozumieją znaczenie odpowiedzialności za własne zachowanie. Rozmowa, burza mózgów, dyskusja

PLAN WYNIKOWY godzin wychowawczych w klasie I TEMAT CELE METODY 13 Jestem odpowiedzialny za to co robię. Uczniowie uświadomią sobie osobistą odpowiedzialność za podejmowane decyzje. Opowiadanie, rozmowa, 14 Jak sobie radzić z naciskami innych? Uczniowie uświadomią sobie, że można radzić sobie z naciskiem grupowym i nauczą się, jak to robić. praca indywi-dualna „Arkusz sytuacji” 15 Zaufanie do innych. Uczniowie uświadomią sobie powody, dla których ufają bądź nie ufają innym. Rozmowa, odgrywanie scenek 16 Uczciwość – Co to znaczy być uczciwym? Czy warto postępować uczciwie? Uczniowie definiują pojęcie „uczciwość” przekładają definicję uczciwości na konkretne postawy. Potrafią dostrzec korzyści uczciwości dla samego siebie Dyskusja, meto-dy aktywne: gra „Zajmij stano-wisko”, drzewko decyzyjne 17 Konflikty są częścią naszego życia. Uczniowie uświadomią sobie, że istnienie konfliktów jest czymś naturalnym. Rysunki, rozmowa 18 Co to jest konflikt? Uczniowie poznają podstawy wiedzy o konfliktach. Praca w grupach, rozmowa

PLAN WYNIKOWY godzin wychowawczych w klasie I TEMAT CELE METODY 19 Przyczyny konfliktu. Uczniowie uświadomią sobie, jakie są główne źródła konflik-tu i jak ta wiedza może pomóc w ich rozwiązaniu. Rozmowa, praca w grupach, arkusz „Źródła konfliktu” 20 Odwaga jako wartość moralna – wprowadzenie wartości. Uczniowie rozumieją pojęcie odwaga jako wartość moralną. Dyskusja, praca w grupach 21 Jak być odważnym na co dzień? Uczniowie uświadamiają sobie, że praktykowanie odwagi jest trudne, ale warto. Praca w grupach, prezentacja sce-nek, burza móz-gów, dyskusja. 22 Zdrowe i niezdrowe sposoby zaspokajania potrzeb. Uczniowie utwierdzają się w przekonaniu, że bycie odważ-nym nawet w codziennych sytuacjach pozwala na wzrost poczucia własnej wartości. Praca w grupach, burza mózgów 23 Zdrowe życie. Uczniowie uświadomią sobie różnice między zdrowymi i niezdrowymi sposobami zaspokajania potrzeb. Praca w grupach, burza mózgów, dyskusja, plakaty 24 Podejmujemy odpowie-dzialne decyzje dotyczące zdrowia. Uczniowie będą zajmowali się znaczeniem zdrowego życia i jego wartością. Praca w grupach, burza mózgów.

SZKOLNY KATALOG POSTAW UCZCIWOŚĆ ODWAGA Dotrzymuję zobowiązań Nie ściągam, nie wykorzystuję pracy innych Mówię prawdę, nie kłamię i nie oszukuję innych Szanuję własność innych, nie kradnę Potrafię przeciwstawić się złemu zachowaniu Nie jestem obojętny Spieszę z pomocą innym, słabszym lub zagrożonym Jestem dzielny i otwarty na nowe przynoszone przez życie wyzwania Nie ulegam, odmawiam złemu otoczeniu lub złym propozycjom

SZKOLNY KATALOG POSTAW SAMODYSCYPLINA POKOJOWOŚĆ Uznaję wyznaczone granice Postępuję zgodnie z przyjętymi wartościami Kontroluję swoje myśli, emocje i zachowania Nie jestem bezmyślny Wyznaczam sobie racjonalne cele i konsekwentnie je realizuję Nie ulegam skrajnościom – zachowuję umiar Stosuję zasadę „wygrana-wygrana” Najpierw myślę, później działam Panuję nad emocjami Nie prowokuję i nie daję się sprowokować Nie stosuję przemocy fizycznej, psychicznej i intelektualnej Jestem człowiekiem dialogu, a nie konfrontacji