Psychologiczne aspekty starzenia się Dr Dorota Niewiedział Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Granice i kryteria okresu późnej dorosłości.        koniec jest jasny : śmierć a początek nieco mniej , liczony od 45 roku życia do 70   obraz psychiki i zachowania się człowieka dorosłego oraz starego charakteryzuje się znacznym indywidualnym zróżnicowaniem wskutek podlegania wielorakim : historyczno-kulturowym i pozanormatywnym  uwarunkowaniom, oraz wskutek podstawowej złożoności wzorców zmian rozwojowych     jednostka sama wpływa na swój rozwój      Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Czynniki wpływające na określenie wieku rozwojowego - mniej ogólnokulturowe normy  - bardziej  styl życia, rodzaj wykonywanych zajęć, stopień zaangażowania w pracę, samopoczucie itd. Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej Kryteria starości kryterium biologiczne    kryterium socjoekonomiczne, wynikające z podporządkowania przestrzeni życiowej współczesnego człowieka czynnikom socjologicznym , instytucjonalnym , ekonomicznym   psychologiczne najmniej precyzyjne: dotyczy przeobrażeń osobowościowych, procesów psychicznych , sfery subiektywnych doświadczeń Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Biologiczny wymiar starzenia się i starości zanik zdolności reprodukcyjnych komórek , ich stopniowa degeneracja obniżenie sprawności fizycznej : większa męczliwość , mniejsza aktywność, wigor        ludzie starzy i zdrowi zachowują względnie dobrą sprawność, to choroby obniżają ich wydolność Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej mnoga patologia : współwystępowanie kilku dolegliwości jednocześnie spowodowane przewagą procesów katabolicznych nad metabolicznymi   choroby układu krążenia, oddechowego, pokarmowego, hormonalnego, narządów ruchu, po 65 roku zwiększa się ryzyko wystąpienia chorób psychicznych    w wymiarze biologicznym kryterialnym czynnikiem starości jest deterioracja czynności organizmu  Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Psychospołeczny wymiar starości    Duża ilość strat wzbudzających negatywne emocje     Konieczność przeformułowania na progu starości swego całego dotychczasowego życia, przystosowania się do nowych warunków Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Zdarzenia krytyczne w starości utrata zdrowia, kondycji, atrakcyjności fizycznej  utrata bliskich osób   utrata statusu społecznego i ekonomicznego    utrata poczucia przydatności i prestiżu   zbliżająca się perspektywa śmierci Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Teorie adaptacji do starości      Teoria aktywności        Osoby starzejące się optymalnie to takie, które pozostają aktywne, obecne w życiu społecznym Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Typy przystosowania się do starości Typy postaw przystosowania do starości wg Suzanne Reichard 1. Postawa konstruktywna - osoby zadowolone ze swoich stosunków międzyludzkich, zintegrowane wewnętrznie, tolerancyjne 2. Postawa zależności - osoby bierne, oczekujące pomocy, ale pozytywnie oceniające moment przejścia na emeryturę 3. Postawa obronna - osoby samodzielne, odrzucające wsparcie, nie akceptujące swojego sędziwego wieku 4. Postawa wrogości - osoby niezadowolone ze swoich kontaktów międzyludzkich, wrogo nastawione do otoczenia 5. Postawa wrogości skierowanej na samego siebie (autowrogości) - osoby niesamodzielne, pesymistyczne, pogodzone ze starością, ale bierne i myślące o śmierci z ulgą Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej Teoria wycofania się        wyłączenie się z życia społecznego stanowi naturalną i funkcjonalnie ważną potrzebę rozwojową człowieka w późnej starości     Teoria stresu starości        krytyczne zdarzenia w życiu starzejącego się człowieka są traktowane jako stresory zmuszające go do readaptacji Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej Adaptacja do starości -          podtrzymywanie funkcji psychicznych przez stymulację -          stopniowe podejmowanie działań kompensacyjnych -          utrzymywanie optymizmu niezależnie od kosztów starzenia się Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

MOŻLIWOŚCI JEDNOSTKI - POTRZEBY potrzeba wykonywania społecznie użytecznych działań potrzeba uznania za część społeczeństwa i odgrywania w nim określonej roli potrzeba utrzymywania normalnych stosunków towarzyskich potrzeba autoekspresji i poczucia dokonań; potrzeba odpowiedniej stymulacji psychicznej i umysłowej potrzeba ochrony zdrowia i opieki społecznej, odpowiednio ustalonego trybu życia i utrzymywania stosunków z rodziną potrzeba duchowej satysfakcji Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej Wymiar psychologiczno- podmiotowy   Zmiany w sferze percepcyjno – motorycznej     słabnie wrażliwość zmysłów spowolnienie czasu reakcji Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej Zmiany w sferze pamięci i zapamiętywania Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Zmiany w sferze intelektualnej   spadek sprawności intelektualnej mierzonej standardowymi testami  od 60 roku życia ulega obniżeniu ogólny iloraz inteligencji drastyczny spadek około 5 lat przed śmiercią  spada inteligencja płynna , skrystalizowana pozostaje bez zmian a nawet rośnie Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Czynniki wpływające na obraz funkcji intelektualnych    poziom wykształcenia, charakter aktywności, rodzaj rozwiązywanych problemów, typ osobowości, poziom aspiracji, rodzaj celów życiowych wpływ efektu generacyjnego łatwiej staremu człowiekowi rozwiązywać problemy związane z treścią codziennego życia niż te bardziej abstrakcyjne   silniejsza emocjonalna deterioracja procesów umysłowych Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Zmiany w zakresie strategii poznania Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Osobowość człowieka starego    Nurt personalistyczny i biograficzny – poglądy E.H. Eriksona i Ch. Buchler -          większość teorii nawiązuje do Junga : teoria indywiduacji: model przemiany wewnętrznej, prowadzącej przez mądrość do pełnej integracji psychiki Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej -          Eriksonowskie ostatnie stadium : integracja vs rozpacz integracja dla Eriksona jest równoznaczna z odkryciem sensu życia, nagroda za dobrze przeżyte życie, brak lęku przed śmiercią, przeciwieństwem tego stanu jest rozpacz ze wzmożonym lękiem przed śmiercią, porzucenie swojego powołania dla innych celów, życie pełne konformizmu , którego nie można już zmienić Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej     Buhler- od 65 do 80 kluczowe jest samospełnienie , pytanie u schyłku życia „ czy moje życie dodało coś do sumy ogólnego dobra, czy przyczyniło się do postępu ludzkości”, po 80 roku drugi etap: regres do wcześniejszych faz rozwoju, koncentracja na zaspokajaniu podstawowych potrzeb fizjologicznych, akceptacja śmierci, oczekiwanie na nią  Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej       Sposób przeżywania starości zależy od sposobu życia, integracja ago, poczucie spełnienia to najważniejsze osiągnięcie, wpływające na lęk przed śmiercią , rola refleksji i retrospekcji w adaptacji do życia Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Badania dotyczące cech osobowości Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

realizowany ze środków Unii Europejskiej    Mądrość ludzi starych    mądrość ujmowana z perspektywy poznawczej to zdrowy rozsądek i pragmatyka życia Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Mądrość duchowa, transcendentna -          ujawnia się w sytuacjach niedookreślonych , paradoksalnych które wymagają wczucia się, wglądu, intuicji a staje się to możliwe gdy uczucia, myśli i czyny podmiotu integrują się     to bardziej aspekt osobowości niż cecha rozumu     to uwieńczenie procesu nazywanego rozwojem duchowym spokój wewnętrzny osiągany przez dystans do otaczającej rzeczywistości Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej