Ratownictwo wysokościowe

Spis treści: Zasady ogólne Zasady organizacyjne Sprzęt Dysponowanie SGRW Dowodzenie SGRW Działania z wykorzystaniem śmigłowca Taktyka działań ratownictwa wysokościowego Zadania PSP w zakresie wypełniania roli organizatora ratownictwa wysokościowego KSRG

I. Zasady ogólne Celem ratownictwa wysokościowego jest niesienie pomocy osobom poszkodowanym i zagrożonym, znajdującym się poza zasięgiem i możliwościami użycia standardowego sprzętu i technik wykorzystywanych w Państwowej Straży Pożarnej oraz w innych służbach i podmiotach ratowniczych. Ratownictwo wysokościowe realizowane jest przy wykorzystaniu technik alpinistycznych, śmigłowca i innego sprzętu.

I. Zasady ogólne c.d. Pod pojęciem technik alpinistycznych należy rozumieć: techniki stosowane we wspinaczce górskiej, alpinizmie jaskiniowym, alpinizmie przemysłowym i inne techniki związane z działaniami na wysokości. Ratownictwo wysokościowe wspomaga działania związane z gaszeniem pożarów, ratownictwem medycznym, technicznym, wodnym, chemicznym i ekologicznym, w zakresie niezbędnym do udzielenia pomocy osobom poszkodowanym i zagrożonym, bądź likwidacji innego miejscowego zagrożenia.

II. Zasady organizacyjne Działania w zakresie ratownictwa wysokościowego w krajowym systemie ratowniczo – gaśniczym prowadzi specjalistyczna grupa ratownictwa wysokościowego (SGRW) w składzie minimum trzech ratowników wysokościowych. W przypadku działań z użyciem śmigłowca minimalny skład SGRW stanowi dwóch ratowników. Każda SGRW ma określony: 1) obszar chroniony (wyznaczony na podstawie wojewódzkiej analizy zabezpieczenia operacyjnego), 2) procedury ratownicze, 3) zasady współdziałania między sąsiednimi SGRW oraz innymi podmiotami współdziałającymi z KSRG, działającymi tymi technikami na swym obszarze chronionym.

II. Zasady organizacyjne c.d. SGRW tworzy się w Komendach Powiatowych (Miejskich) Państwowej Straży Pożarnej na podstawie decyzji właściwego terenowo Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej. SGRW mogą być tworzone w szkołach Państwowej Straży Pożarnej za zgodą Komendanta Głównego PSP i w innych jednostkach ochrony przeciwpożarowej decyzją kierownika danej jednostki.

II. Zasady organizacyjne c.d. Członkowie SGRW w ramach KSRG pełnią służbę w JRG lub w innym podmiocie ratowniczym, wykonując zadania tego podmiotu. Podmiot ratowniczy (JRG PSP) powinien posiadać specjalistyczny obiekt przystosowany do ćwiczeń na wysokości technikami alpinistycznymi, o wysokości min. 20 m.

II. Zasady organizacyjne c.d. Dowódcą SGRW jest dowódca JRG lub jego zastępca albo dowódca innej jednostki ochrony przeciwpożarowej – posiadający odpowiednie przeszkolenie specjalistyczne w zakresie ratownictwa wysokościowego. W przypadku utworzenia SGRW w szkole PSP, jej dowódca również musi posiadać odpowiednie przeszkolenie specjalistyczne.

Tytuły członków SGRW 1) młodszy ratownik wysokościowy KSRG - tytuł młodszego ratownika wysokościowego uprawniają do wykonywania zadań z ratownictwa wysokościowego technikami alpinistycznymi (bez użycia śmigłowca) pod nadzorem ratownika. Po 2 latach stażu w tym stopniu uprawniają do dowodzenia w tego typu akcjach (bez udziału śmigłowca).

Tytuły członków SGRW 2) Ratownik wysokościowy KSRG - tytuł ratownika wysokościowego uprawnia do samodzielnego wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wysokościowego, dowodzenia tymi działaniami i współpracy ze śmigłowcem (bez prawa wykonywania funkcji operatora).

Tytuły członków SGRW 3) Starszy ratownik wysokościowy KSRG - tytuł starszego ratownika wysokościowego uprawniają do samodzielnego wykonywania zadań z zakresu ratownictwa wysokościowego, pełnienia funkcji operatora w śmigłowcu ratowniczym oraz dowodzenia akcjami ratownictwa wysokościowego w pełnym zakresie (także z udziałem śmigłowca).

Tytuły członków SGRW 4) Instruktor ratownictwa wysokościowego KSRG - tytuł instruktora ratownictwa wysokościowego uprawniają do dowodzenia akcjami ratownictwa wysokościowego, prowadzeniem szkoleń na niższe stopnie.

Tytuły członków SGRW 5) Starszy instruktor ratownictwa wysokościowego KSRG - tytuł starszego instruktora ratownictwa wysokościowego PSP uprawniają do dowodzenia akcjami ratownictwa wysokościowego (w tym z udziałem śmigłowca), szkoleniem oraz prowadzeniem egzaminów na tytuły instruktorskie.

III. Sprzęt SGRW dysponuje sprzętem: 1) ratowniczym – używanym do działań ratowniczych i ćwiczebnych akcji ratowniczych, 2) szkoleniowo – treningowym, będącym pełnosprawnym sprzętem ratowniczym, wykorzystywanym przede wszystkim do szkolenia i treningu ratowników, 3) transportowym, przewidzianym do przemieszczania sprzętu i ratowników w różnych warunkach terenowych, 4) wyposażenia indywidualnego.

Przykładowy sprzęt wykorzystywany przez grupy ratownictwa wysokościowego: Uprzęże: Biodrowa – składa się z pasa biodrowego obejmującego talię i pasów udowych. Całość jest na stałe zespolona łącznikiem. Piersiowa – używana jest w komplecie z uprzężą biodrową. Zapewnia większe Bezpieczeństwo, gdyż punkt przywiązania znajduje się powyżej punktu ciężkości ratownika.

Przykładowy sprzęt wykorzystywany przez grupy ratownictwa wysokościowego: Pełna – to połączona na stałe uprząż biodrowa i piersiowa która zabezpiecza przed odchylaniem się do tyłu. Kubki asekuracyjne – przyrząd samoblokujący do asekuracji z góry.

Przykładowy sprzęt wykorzystywany przez grupy ratownictwa wysokościowego: Karabinek – to rodzaj ogniwa wykonany ze stali lub specjalnych stopów aluminium. Szczególnym rodzajem są karabinki typu HMS stosowane do prac z wykorzystaniem helikoptera. Ekspresy – to odpowiednia zszyta taśma z dwoma karabinkami na końcach którą stosuje się do szybkiego wpinania liny do przelotów.

Przykładowy sprzęt wykorzystywany przez grupy ratownictwa wysokościowego: Liny: Dynamiczne – takie które mogą się rozciągać przez co pochłaniają energię podczas obciążenia. Statyczne – które rozciągają się nieznacznie, zazwyczaj mają mniejsze średnice niż dynamiczne.

Przykładowy sprzęt wykorzystywany przez grupy ratownictwa wysokościowego: Kości – przyrząd do mocowania w skale służący do asekuracji ratownika. Kask – istotny element wyposażenia ratownika chroniący głowę przed urazami .

Przykładowy sprzęt wykorzystywany przez grupy ratownictwa wysokościowego: Słupołazy – to urządzenie ułatwiające wchodzenie na słupy Trójnóg ratowniczy – przyrząd stosowany głownie do prac pod powierzchnią ziemi np. studzienki kanalizacyjne

IV. Dysponowanie SGRW SGRW dysponują do działań ratowniczych: 1) właściwe powiatowe (miejskie) stanowisko kierowania – na teren powiatu (miasta), 2) właściwe wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa – na teren województwa, 3) krajowe centrum koordynacji ratownictwa i ochrony ludności – na teren kraju. O działaniach SGRW poza granicami kraju decyduje Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej.

V. Dowodzenie SGRW Działaniami ratowniczymi SGRW może dowodzić ratownik z tytułem: 1) starszego instruktora ratownictwa wysokościowego, 2) instruktora ratownictwa wysokościowego, 3) starszego ratownika wysokościowego, 4) ratownika wysokościowego, 5) młodszego ratownika wysokościowego, posiadający kwalifikacje uprawniające do prowadzenia działań ratowniczych i uprawnienia młodszego ratownika wysokościowego od minimum 2 lat.

VI. 1 Działanie z wykorzystaniem śmigłowca Miejsce lądowania śmigłowca powinno być wyznaczone i zabezpieczone zgodnie z obowiązującymi zasadami.

VI. 2 Działania technikami alpinistycznymi Bazą do działań ratownictwa wysokościowego jest stanowisko. Stanowisko jest układem połączonych, niezależnych i pewnych punktów mocowania. Jako punkty mocowania wykorzystuje się elementy i obiekty o odpowiednich parametrach wytrzymałościowych: sztuczne (np.: konstrukcje budowlane, maszyny), naturalne (np.: drzewa, formacje skalne) oraz specjalne, tworzone na potrzeby stanowiska takie jak: kotwy wklejane, kotwy rozporowe, spity, haki, trójnogi i inne.

VI. 2 Działania technikami alpinistycznymi Asekuracja – technika zabezpieczania się przed upadkiem w obszarze prowadzonych działań.

VI. 2 Działania technikami alpinistycznymi Technika asekuracji dolnej:

VII. Taktyka działań ratownictwa wysokościowego SGRW do akcji powinna być dysponowana bezzwłocznie. Dowodzący SGRW zadysponowaną do akcji, powinien w trakcie dojazdu do miejsca zdarzenia, na podstawie pozyskanych informacji, rozdzielić wstępnie zadania poszczególnym ratownikom. Dowodzący SGRW, po przybyciu na miejsce zdarzenia, dokonuje oceny sytuacji, w oparciu o następujące czynniki: 1) rodzaj zagrożenia i miejsce powstania zdarzenia oraz wnioski z przeprowadzonego rozpoznania, 2) sposób udzielenia pierwszej pomocy medycznej poszkodowanym i określenie kolejności ich ewakuacji, 3) siły i środki potrzebne do działań ratowniczych, 4) sposób dotarcia do miejsca zdarzenia, 5) sposób zabezpieczenia miejsca prowadzenia działań ratowniczych, 6) sposób likwidacji lub ograniczenia zagrożenia.

VIII. Zadania PSP w zakresie wypełniania roli organizatora ratownictwa wysokościowego KSRG Komendant Powiatowy/Miejski PSP przystępując do aktualizacji powiatowego planu ratowniczego, analizuje specyfikę obszaru chronionego poszczególnych jednostek ochrony przeciwpożarowej włączonych do KSRG, a także koordynuje aktualizację procedur ratowniczych oraz wykaz sił i środków ratowniczych niezbędnych podczas alarmowania, dysponowania i prowadzenia działań ratowniczych z wykorzystaniem SGRW.

VIII. Zadania PSP w zakresie wypełniania roli organizatora ratownictwa wysokościowego KSRG Plan budowy SGRW winien zawierać w szczególności: 1) deklarację gotowości strażaków – ratowników do funkcjonowania w SGRW i realizowania zadań na potrzeby KSRG, 2) miejsce stacjonowania i strukturę organizacyjną danej SGRW, pozwalające na jej niezwłoczne dysponowanie i realizację działań ratowniczych w zakresie specjalistycznym, 3) harmonogram szkoleń, w oparciu o kwalifikacje przyjęte w KSRG, 4) harmonogram zakupów sprzętu ratowniczego na poszczególnych etapach budowy danej SGRW oraz ewentualnego doposażenia Krajowych Baz Sprzętu Specjalistycznego i Środków Gaśniczych wraz ze wskazaniem koordynatora tego przedsięwzięcia, a także źródeł finansowania, 5) przygotowanie procedur ratowniczych, w szczególności w zakresie alarmowania, dysponowania i prowadzenia działań ratowniczych, 6) przygotowanie rocznego planu doskonalenia SGRW, stanowiącego element planu doskonalenia jednostki ochrony przeciwpożarowej, w strukturze której ta grupa funkcjonuje, 7) przygotowanie stosownej dokumentacji dotyczącej włączenia SGRW do KSRG – w przypadku, gdy SGRW należy do jednostki ochrony przeciwpożarowej spoza PSP.

VIII. Zadania PSP w zakresie wypełniania roli organizatora ratownictwa wysokościowego KSRG Komendanci Powiatowi/Miejscy oraz Komendanci Wojewódzcy Państwowej Straży Pożarnej z powiatów i województw posiadających w swym obszarze chronionym tereny górskie, uwzględniają w procesie planowania przepisy dotyczące zachowania bezpieczeństwa w górach (jaskiniach) oraz porozumienia pomiędzy Komendantem Głównym PSP, a: 1) Górskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, 2) Tatrzańskim Ochotniczym Pogotowiem Ratunkowym, 3) Polskim Związkiem Alpinizmu, 4) służbami i podmiotami ratowniczymi, które na zasadzie dobrowolności zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach Ratownicy wysokościowi prowadzą działania w miejscach niedostępnych dla zwykłych strażaków z podstawowym sprzętem np. drzewa, ściany skalne, rozpadliska, wąwozy, jaskinie, kominy, maszty, wieże, studnie, szyby. Do tych miejsc należą również elektrownie wiatrowe. Oto jeden z epizodów który może wydarzyć się na tego typu obiektach:

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Poszkodowany przytomny, znajduje się na jednej platform wewnątrz elektrowni: Pierwszy ratownik podchodzi z autoasekuracją przy pomocy ochrony przed upadkiem pasującej do liny zainstalowanej wewnątrz konstrukcji. Zabiera ze sobą kilka lin statycznych, dwa bloczki, pętle i karabinki.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Po ocenie stanu poszkodowanego i wpięciu lonży w drabinę, kontynuuje podchodzenie do następnej drabiny pomocniczej. Mijając poszkodowanego, ratownik wpina swoją lonż w drabinę, wypina ochronę przed upadkiem, i umieszcza ją na linie powyżej poszkodowanego.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Bloczki są wpięte powyżej poszkodowanego, ratownik wpina liny statyczne w bloczki w taki sposób, aby liny biegły po obu stronach drabiny.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Ratownik zjeżdża do poszkodowanego trzymając dwie liny oraz autoasekurację. W miedzy czasie pozostała część zespołu wpina na dole wieży automatyczny przyrząd hamujący oraz wciągarkę.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Ratownik wpina obie liny do uprzęży poszkodowanego i wydaje komendę wciągnięcia poszkodowanego na tyle aby móc wypiąć jego ochronę przed upadkiem.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Uwolniony poszkodowany może być opuszczony w asyscie ratownika znajdującego się na wysokości stóp poszkodowanego tak, aby moc odsuwać go od przeszkód.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Poszkodowany nieprzytomny, konieczność ewakuacji w noszach do miejsc trudnodostępnych: Jeżeli jest taka konieczność, przesuwamy poszkodowanego do najbliższej platformy i umieszczamy w noszach. Na zdjęciu, poszkodowany jest wyciągany żeby wydostać go zza drabiny i rozpocząć zjazd z nim.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. Ratownik porusza się poniżej noszy tak, aby odsuwać je od przeszkód. Ratownik wpięty do obu lin.

IX. Przykładowa akcja prowadzona w szczególnie trudnych warunkach c.d. To jest najlepszy sposób na opuszczenie noszy, spód noszy zwrócony w kierunku szczebli, dzięki czemu żadne przeszkody nie uderzą poszkodowanego.

Galeria z ćwiczeń SGRW

Galeria z ćwiczeń SGRW

Galeria z ćwiczeń SGRW

Autorzy: Prezentację przygotowali: Michał Strojny Piotr Antonik Hubert Buksak Dziękujemy za uwagę!