Równość szans na rynku pracy.

Zasada równości szans należy do sześciu głównych polityk horyzontalnych Unii Europejskiej.

Polityka równości szans w najprostszym rozumieniu to umożliwienie wszystkim obywatelom bez względu na płeć, wiek, rasę, miejsce zamieszkania, wyznawaną religię, orientację seksualną, pochodzenie czy niepełnosprawność sprawiedliwego i pełnego uczestnictwa we wszystkich dziedzinach życia. Jednakowego dostępu wszystkich osób do edukacji, informacji i zatrudnienia.

Filary równości szans Zasada równego traktowania i niedyskryminacji. Obowiązek planowania konkretnych działań wyrównawczych, gdy stwierdzamy że jakaś grupa społeczna doświadcza nierówności lub specyficznych barier dostępu, które mogą powodować wykluczenie społeczne.

Równość szans Równość nie oznacza „po równo”, lecz SPRAWIEDLIWIE.

Równość szans określa prawo do sprawiedliwego dostępu do różnych życiowych możliwości. Z równością szans związany jest w szczególności zakaz dyskryminacji (np. ze względu na płeć, wyznanie religijne czy narodowość) gwarantowany prawami człowieka.

Podstawowe pojęcia STEREOTYP to uogólnione, uproszczone przekonanie funkcjonujące społecznie na temat danej grupy. To, co charakterystyczne, to trwałość stereotypu i jego odporność na zmiany. Jest w małym stopniu powiązany z doświadczeniami osobistymi ludzi, którzy dany stereotyp wyznają i powtarzają. Ma charakter społeczny (przekazywanie z pokolenia na pokolenie).

Podstawowe pojęcia UPRZEDZENIE to negatywna ocena, osąd dokonany na podstawie stereotypowych przekonań. DYSKRYMINACJA – nierówne traktowanie jakiejś osoby tylko ze względu na jej przynależność do określonej grupy lub ze względu na jej cechę.

Łańcuch dyskryminacji Stereotyp jest pewną wiedzą społeczną, którą nabywamy, żyjąc w danej kulturze. Jeżeli stereotyp rodzi emocje, czyli w tym wypadku negatywną ocenę bądź osąd, powstaje uprzedzenie. STEREOTYP + EMOCJE = UPRZEDZENIE UPRZEDZENIE + WŁADZA = DYSKRYMINACJA Kiedy oprócz uprzedzeń dysponujemy również władzą – w szerokim rozumieniu – może wówczas dojść do dyskryminacji, czyli takiego działania (bądź zaniechania działania), które motywowane jest uprzedzeniami.

Przesłanki dyskryminacji płeć, pochodzenie etniczne, „rasa”, religia, wyznanie lub bezwyznaniowość, stopień sprawności, wiek, orientacja psychoseksualna, narodowość, status ekonomiczny, miejsce zamieszkania, stan cywilny,

Dlaczego nikt nie powinien być dyskryminowany? Dyskryminacja stanowi pogwałcenie podstawowych praw i wolności człowieka. Narusza godność człowieka.

Zasada równości – Konstytucja RP Art. 32. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Kodeks pracy Art. 183a. Zasada zakazu dyskryminacji pracowników § 1. Pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zatrudnienie na czas określony lub nie określony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy. § 2. Równe traktowanie w zatrudnieniu oznacza niedyskryminowanie w jakikolwiek sposób, bezpośrednio lub pośrednio, z przyczyn określonych w § 1. § 3. Dyskryminowanie bezpośrednie istnieje wtedy, gdy pracownik z jednej lub z kilku przyczyn określonych w § 1 był, jest lub mógłby być traktowany w porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inni pracownicy. § 4. Dyskryminowanie pośrednie istnieje wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn określonych w § 1, chyba że postanowienie, kryterium lub działanie jest obiektywnie uzasadnione ze względu na zgodny z prawem cel, który ma być osiągnięty, a środki służące osiągnięciu tego celu są właściwe i konieczne.

Dyskryminacja płci STEREOTYPY PŁCI biorą się z założeń na temat ról, zdolności oraz cech kobiet i mężczyzn. Krzywdzące jest stosowanie ich do wszystkich kobiet i mężczyzn. Pojawiają się wówczas materialne i psychologiczne bariery, uniemożliwiające kobietom i mężczyznom dokonywanie wyborów oraz pełne korzystanie z przysługujących im praw.

Dyskryminacja ze względu na płeć wszelkie zróżnicowanie, wyłączenie lub ograniczenie, którego skutkiem lub celem jest uszczuplenie lub uniemożliwienie jednej z płci korzystania na równi z drugą płcią z zasobów, praw człowieka oraz podstawowych wolności w dziedzinach życia politycznego, gospodarczego, społecznego, kulturalnego, obywatelskiego i innych.

Równość kobiet i mężczyzn – Konstytucja RP Art. 33. Zasada równości kobiet i mężczyzn 1. Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. 2. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Równość płci - fakty Stan w którym kobietom i mężczyznom przypisuje się taką samą wartość społeczną, równe prawa i równe obowiązki oraz gdy mają równy dostęp do zasobów (środki finansowe, szanse rozwoju), z których mogliby korzystać. Możliwość wyboru drogi życiowej bez ograniczeń stereotypów płci.

Równość płci - mity Polityka równości szans ma doprowadzić do tego żeby kobiety i mężczyźni stali się tacy sami. Polityka równości płci oznacza, że powinniśmy zawsze zachować parytet 50/50. Polityka równości płci jest dla kobiet

Mężczyzna w „kobiecym” zawodzie 30-letni Radosław Niedźwiedź, położny z Warszawy, to jedyny w tym zawodzie mężczyzna w stolicy (w całej Polsce na 30 tysięcy położnych jest tylko 30 panów). - W jednym ze szpitali, w którym pracowałem, pani ordynator nie odezwała się do mnie przez ponad rok. Przekładała dyżury, żeby mnie nie spotkać. Z domysłów i plotek wiem, że uważała, położnictwo za zajęcie nie dla mężczyzn. Na początku swojej kariery usłyszałem od dyrektora, że nie wyobraża sobie, żeby mężczyzna pracował na sali porodowej. Kilka razy byłem też zmuszany zmieniać pracę, choć nigdy wprost nie usłyszałem, że powodem mojego zwolnienia jest problem z płcią – opowiada Radosław Niedźwiedź Źródło: www.wp.pl

Cele strategiczne równości kobiet i mężczyzn równy stopień niezależności ekonomicznej kobiet i mężczyzn godzenie życia prywatnego i zawodowego równe uczestnictwo w podejmowaniu decyzji eliminowanie stereotypów związanych z płcią propagowanie równości płci w stosunkach zewnętrznych oraz polityce rozwojowej

Przykłady dyskryminacji ze względu na płeć na rynku pracy: Krzywdzące stereotypy – najczęściej wobec kobiet: postrzeganie kobiet jako mniej dyspozycyjnych i gorszych pracowników; Słabo rozwinięte formy instytucjonalnej opieki nad dziećmi, osobami starszymi i niepełnosprawnymi, (opieka nad nimi spoczywa w zasadzie wyłącznie na kobietach); Zobowiązywanie pracownic do podpisywania oświadczeń, że nie zajdą w ciążę/wyjdą za mąż w danym okresie; Słabe wykorzystywanie elastycznych form zatrudnienia w tym szczególnie pracy w niepełnym wymiarze czasu; Podczas rekrutacji branie pod uwagę, nie kwalifikacji a sytuacji rodzinnej – pytania o posiadanie dzieci, planowaną ciążę; Odmowa zatrudnienia tylko ze względu na płeć (a nie kwalifikacje) – zaznaczenie pożądanej płci w ogłoszeniach o pracę; Segregacja pionowa – utrudniony awans kobiet i tzw. „szklane zjawiska”. Segregacja pozioma – niski prestiż sektorów sfeminizowanych Zróżnicowane wynagrodzenie za tę samą pracę bądź pracę tej samej wartości – w Polsce to ok. 20% na korzyść mężczyzn. Nieodpłatna praca kobiet – małe zaangażowanie mężczyzn w obowiązki domowe Przemoc ze względu na płeć – molestowanie seksualne, które częściej dotyka kobiety.

Przykłady dyskryminacji ze względu na wiek Krzywdzące stereotypy – przekonania o ograniczonych możliwościach lub umiejętnościach starszych/młodszych pracowników. Odmowa zatrudnienia tylko ze względu na wiek (a nie kwalifikacje) – zaznaczenie pożądanego wieku w ogłoszeniach o pracę; stosowanie ukrytych ograniczeń wiekowych w rekrutacji – oficjalnie wiek nie ma znaczenia, a w praktyce jest istotnym kryterium; przykre komentarze na temat wieku kandydatów/kandydatek. Gorsze warunki zatrudnienia młodszych pracowników i pracownic – oferowanie tzw. „śmieciowej pracy” (junk job) młodym osobom, podyktowane przekonaniem, że nie mają one doświadczenia, aspiracji lub powinny cieszyć się z każdej pracy. Nieawansowanie starszych pracowników/pracownic i niekierowanie ich na szkolenia. Wcześniejsze zwolnienia z powodu wieku – zmuszanie do wcześniejszych emerytur, zwłaszcza przy zwolnieniach grupowych; w efekcie osoby, które wcześniej kończą pracę mają niższe emerytury, zwłaszcza kobiety. Automatyczne zwalnianie pracowników/pracownic po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Dyskryminacja w zatrudnieniu osób niepełnosprawnych Odmowa zatrudnienia ze względu na niepełnosprawność w przypadku, gdy nie jest wymagana na danym stanowisku pełna sprawność fizyczna lub psychiczna, a osoba niepełnosprawna ma kwalifikacje na takie stanowisko, Przyznanie osobie niepełnosprawnej niższego wynagrodzenia za taką samą pracę, jaką wykonuje osoba pełnosprawna. Typowanie na szkolenia umożliwiające podnoszenie kwalifikacji zawodowych i przez to awans zawodowy, wyłącznie osób pełnosprawnych, a pomijanie osób niepełnosprawnych, Odmowa osobie niewidzącej wstępu do miejsca pracy z psem- przewodnikiem,

Dyskryminacja wielokrotna Dyskryminacja z więcej niż jednego powodu, np. nie tylko ze względu na wiek, ale również ze względu na płeć i niepełnosprawność.

Dyskryminacja w ogłoszeniach o pracę. Polskie prawo pracy zakazuje dyskryminacji także na etapie selekcji i rekrutacji pracowników. Oferty pracy nie mogą zawierać elementów wskazujących na preferowaną płeć, wiek czy też pełnosprawność kandydata, chyba że pracodawca może w sposób obiektywny udowodnić, że na danym stanowisku może pracować np. tylko i wyłącznie kobieta. Monitoring ogłoszeń o pracę zrealizowany w czteromiesięcznym okresie do dnia 31 lipca 2009 roku przez Polskie Towarzystwo Prawa Antydyskryminacyjnego wykazał, że 40% ogłoszeń o pracę skonstruowano niezgodnie z zasadą równego traktowania. W ogłoszeniach określano płeć osoby poszukiwanej na dane stanowisko (86% ogłoszeń niezgodnych z zasadą równego traktowania). podawano dokładny wiek lub przedział wiekowy kandydatki lub kandydata do pracy - 10% ogłoszeń

Dziękuję za uwagę. Powiatowy Urząd Pracy w Cieszynie Plac Wolności 6 Tel. 033 8514991 www.pup.cieszyn.pl Helena Kubala Doradca zawodowy stażysta