Ekonomia menedżerska Wykład 5 Rynki czynników produkcji. Inwestycje Profesor Stefan Markowski

Tematy i literatura obowiązkowa Rynki czynników produkcji Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Bezrobocie Rynki nieruchomości i renta gruntowa Formy, podaż i cena kapitału  Zagadniena: Rola związków zawodowych, mobilność kapitału  Literatura Froeb & McCann (2012): rozdz. 5; strony 69-82

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt na prace w krótkim okresie Popyt na czynnik produkcji: zasada optymalnego zatrudnienia jeśli praca jest jedynym czynnikiem zmiennym Wartość produktu marginalnego = cena produktu x PM WPML = P x PML Wartość produktu przeciętnego = cena produktu x PP WPPL = P x PPL Jeśli praca kupowana jest na rynku konkurencyjnym gdzie koszt jednostki pracy (płaca) jest równy w, to WPML = P x PML = w PML = w/P

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt na prace w krótkim okresie Firma maksymalizuje zysk z zatrudniania pracy jeśli: Warunek konieczny: WPML = KML (koszt marginalny pracy) WPML = w Warunek dostateczny: krzywa WPML maleje I jest położona poniżej WPPL w punkcie równości WPML = w Krzywa popytu na prace (zmienny czynnik produkcji) to malejący odcinek WPML

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt na prace w krótkim okresie WPPL Etap II produkcji WPML W WPPL L L*

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt na prace w długim okresie Firma maksymalizuje zysk z zatrudniania pracy (jednego z wielu czynników) jeśli bierze pod uwagę wzajemny wpływ czynników zmiennych na siebie Przy dwóch lub więcej czynnikach zmiennych, krzywe popytu na czynniki produkcji maja nachylenie ujemne

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt na prace w długim okresie WPPL WPML W W1 W2 WPML1 WPML2 L L1 L2

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt branżowy/rynkowy na prace WPPL WPML popyt firm popyt rynkowy a+b W a b W1 W2 l1 l3 l2 L1 L3 L Popyt zmniejsza się z l2 do l3 ponieważ cena produktu P spada

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt na prace firmy monopolistycznej Firma maksymalizuje zysk z zatrudniania pracy jeśli bierze pod uwagę wpływ zmiany ceny produktu na wartość produktu marginalnego pracy (czynnika produkcji): przychód produktu marginalnego, PPM, pracy PPML = PMP x PML PPML = PMP x PML = w Monopolista (na rynku produktu) ustala wielkość zatrudnienia (czynnika) na malejącym odcinku krzywej PPM w miejscu gdzie zatrudnienie jest określone przez optymalna produkcje/sprzedaż produktu końcowego

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Popyt firmy monopolistycznej na prace Przychód vs wartość produktu marginalnego W WPML PPML W monopol konkurencja PPML WPML LM LK L

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Elastyczność cenowa popytu na prace Elastyczność cenowa popytu na prace (czynnik produkcji) jest tym większa, im łatwiej jest zastąpić ten czynnik innymi czynnikami Im większa elastyczność popytu na produkt tym większa elastyczność popytu na czynnik produkcji potrzebny do wytwarzania tego produktu Elastyczność cenowa popytu na prace rośnie w czasie (większa możliwość użycia innych czynników)

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Podaż pracy (czynnika produkcji) Potencjalny pracownik musi zdecydować ile czasu przeznaczyć na prace (produkcje dochodu) a ile na czas wolny od pracy Wybór miedzy dochodem z pracy (suma dóbr, które można zakupić) a wartością czasu wolego od pracy Place za jednostkę pracy i opłacony czas pracy wyznaczają dochód osoby pracującej Relacja płaca-czas jest funkcja podaży pracownika Przy niskich placach i dochodach krzywa podaży pracy ma nachylenie dodatnie (wolimy dochód od czasu wolnego) Przy wysokich placach i dochodach ma nachylenie negatywne (wolimy więcej czasu wolnego od pracy)

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Indywidualna krzywa podaży pracy płaca/dochód płaca w3 w2 podaż pracy w1 czas pracy czas wolny czas pracy

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Krótkookresowa równowaga na rynku pracy Płaca w2 równowaga niestabilna podaż pracy równowaga stabilna w1 popyt na prace czas pracy L

Rynk pracy, płace i równowaga rynkowa Różnice plac i bezrobocie Wynikają z różnic w wydajności i relatywnej rzadkości czynników produkcji Im większa wydajność tym większe place (wynagrodzenie czynnika) Brak konkurencji po stronie pracodawcy (monopson) zmniejsza place Monopol podaży pracy (związki) zwiększa place osób pracujących (często kosztem ograniczonego zatrudnienia) Monopol bilateralny (jeden pracodawca jeden pracownik/ związek zawodowy) wymaga negocjacji pozarynkowych

Rynki nieruchomości i renta gruntowa W krótkim okresie czasu podaż zasobów może być zupełnie nieelastyczna (pionowa) Cena Podaż Popyt wyznacza cenę renta 0 Ilość

Rynki nieruchomości i renta gruntowa Renta: płatność potrzebna do przyciągnięcia czynników wymagających dodatkowego wynagrodzenia Cena Podaż Quasi-renta 0 Ilość Quasi-renty płatne gdy rzadkość jest krótkookresową

Formy, podaż i cena kapitału Cena kapitału jest procent Preferencja czasu (wartość kapitału uwarunkowana czasem) Wartość inwestycji: suma przyszłych dochodów z inwestycji zdyskontowana (skorygowana) stopa procentowa

Zagadniena: Rola związków zawodowych, mobilność kapitału