ROLA GŁOŚNEGO CZYTANIA W ROZWOJU EMOCJONALNYM , PSYCHICZNYM, NTELEKTUALNYM I MORALNYM DZIECKA _______________________ Katarzyna Bednarz-Soja Przemyska Biblioteka Publiczna

Dobrodziejstwa techniki i zmiany kulturowe, które ułatwiają i uprzyjemniają życie dorosłym, często szkodzą dzieciom! Postęp techniczny i społeczny dokonuje się bowiem niemal z prędkością światła, rozwój dziecka zaś – w tempie wyznaczonym przez biologię Sue Palmer, Toksyczne dzieciństwo

CZYNNIKI ROZWOJU CZŁOWIEKA NATURA wyposażenie, z którym człowiek przychodzi na świat WŁASNA AKTYWNOŚĆ CZŁOWIEKA - TEMPO ROZWOJU - RYTM ROZWOJU - JAKOŚĆ OSIĄGNIĘĆ ROZWOJOWYCH Wpływ i zadania osób znaczących w rozwoju Dopasowanie wymagań otocznia do możliwości jednostki KULTURA jakość środowiska fizycznego i społecznego Źródło: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk 2005.

Wpływ głośnego czytania Faza życia Zadania rozwojowe Wpływ głośnego czytania Niemowlęctwo (0-2 lata) Społeczne przywiązanie Prymitywna przyczynowość Stałość przedmiotu Dojrzewanie funkcji sensorycznych i motorycznych Rozwój emocjonalny - Budowanie nastroju, bliskości Skojarzenie miłego stanu równowagi z powtarzalnym rytmem Nauka koncentracji uwagi Koordynacja słuchu ze wzrokiem Przyśpieszanie nauki wyrazów Dzieciństwo (2-4 lata) Rozwój lokomocji Fantazja i zabawa Rozwój języka - Samokontrola Uczenie rozpoznawania, wyrażania emocji -Nabieranie motywacji do czytania Poznawanie zasad życia społecznego Nauka nowych słów i ich znaczeń Gramatyka, składnia, wymowa Wiek przedszkolny (5-7 lat) Identyfikacja z płcią - Operacje konkretne Wczesny rozwój moralny - Zabawa grupowa Odreagowanie i przepracowanie przeżyć emocjonalnych Tworzenie wypowiedzi o charakterze fabularnym Wzory do identyfikacji Inspiracja do zabaw, wyobraźnia

Wpływ głośnego czytania Faza życia Zadania rozwojowe Wpływ głośnego czytania Wiek szkolny (8-12 lat) - Kooperacja społeczna Samoocena - Nabywanie sprawności szkolnych - Zabawa zespołowa Aktywne regulowanie emocji Wpływanie na motywacje swoją i innych - Książka jako źródło wiedzy - Rozwój przekonania o kompetencjach - Poszerzenie słownictwa - Poznanie różnych stylów wypowiedzi - Hierarchizacja wartości Okres dorastania 13-19 lat) Dojrzewanie fizyczne - Tożsamość dotycząca roli seksualnej Rozwój emocjonalny Autonomia w stosunku do rodziców Uczestnictwo w grupie rozwojowej - Przyjmowanie za własne obserwowane zachowania moralne Myślenie abstrakcyjne, wielostronny ogląd rzeczywistości Wszechstronny rozwój językowy - Dyskusje światopoglądowe, dylematy moralne - Szukanie sensu w życiu - Wzbogacenie więzi z rodzicami i nauczycielami - Wymiana intelektualna i światopoglądowa -Wzbogacanie więzi z rówieśnikami o „wspólnotę przeżyć i problemów

OSOBY ZNACZĄCE DLA DZIECKA RODZICE DZIADKOWIE RODZEŃSTWO DZIECKO INNI DOROŚLI GRUPA RÓWIEŚNICZA NAUCZYCIELE Źródło: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk 2005.

POWINNOŚCI DOROSŁYCH WOBEC DZIECKA

DZIECKO ZANIEDBANE TO TAKIE, KTÓREMU RODZICE NIE OŚWIĘCAJĄ CZASU W trudnym procesie wychowania niezbędna jest mądra obecność rodziców, którzy nauczają zarówno własnym przykładem postępowania, jak i spędzają z dzieckiem wartościowo czas udzielając mu konkretnych wskazówek

Pozbawione zasilania emocjonalnego i przewodnictwa ze strony najbliższych, czyli zdrowego pokarmu dla psychiki i umysłu, poddane toksycznym wpływom kultury masowej i presjom środowiska współczesne dzieci cierpią na ANEMIĘ EMOCJONALNĄ I. Koźmińska, E. Olszewska, Wychowanie przez czytanie

Wychowanie to uczenie dzieci czerpania przyjemności z tego co dobre W procesie wychowania należy nauczyć dzieci norm i umiejętności społecznych, dobrych manier i wzorów odpowiedniej komunikacji z ludźmi dobrej organizacji i pracowitości myślenia poprzez rozmowy, czytanie dziecku wskazywanie zależności przyczynowo-skutkowych, rozbudzanie ciekawości świata, rozważanie skutków decyzji i zachowań oraz motywów postępowania swoich i innych Wychowanie to uczenie dzieci czerpania przyjemności z tego co dobre Platon

Bez mocnego systemu wartości dziecko jest jak rozbitek na falach, bez steru, mapy. Wśród raf i wirów. Może się zagubić i potłuc. Jest łatwym łupem dla złych ludzi SZACUNEK UCZCIWOŚĆ ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODWAGA SAMODYSCYPLINA POKOJOWOŚĆ SPRAWIEDLIWOŚĆ SZCZĘŚCIE PRZYJAŹŃ MIŁOŚĆ SOLIDARNOŚĆ PIĘKNO MĄDROŚĆ Pomagają dziecku stworzyć swój własny „kręgosłup moralny”, który będzie naturalną zaporą przeciwko złym wpływom z zewnątrz

Skutki traktowania mediów jako podstawowej formy spędzania wolnego czasu obniżenia istotnych umiejętności społecznych i wskaźników inteligencji emocjonalnej ogranicza kontakty z rówieśnikami i członkami rodziny wytwarza nawyk biernej konsumpcji produktów kultury masowej, lenistwo umysłowe nadpobudliwość i trudności z koncentracją brak umiejętności językowych zanik wyobraźni niecierpliwość, potrzeba ciągłej stymulacji nieumiejętność przewidywania konsekwencji niezadowolenie z posiadanych rzeczy uzależnienia i potrzebę mocniejszych wrażeń brak akceptacji swojego wyglądu zaburzenia fizyczne (wady postawy, krótkowzroczność)

Dzieci oglądające samotnie telewizję, klikające myszką, uważające taniec w parach za archaizm – mają małą szansę na nawiązanie i utrzymanie w przyszłości dojrzałych, bliskich kontaktów interpersonalnych. Barbara Łuczak, psycholog

ULEGAMY ZŁUDZENIU, ŻE DZIECKO SIEDZĄCE PRZED EKRANEM KOMPUTERA JEST BEZPIECZNE I NIC MU NIE GROZI Cześć Aniu, tu Wojtek, ja też mam 12 lat… źródło: www.przyjaznynet.pl

Nie poświęcając dziecku czasu narażamy go na analfabetyzm emocjonalny, który w dorosłym życiu może obawiać się niepokojem, depresją, zamykaniem się w sobie, problemami z uwaga i myśleniem, zachowaniami agresywnymi i chuligańskimi. Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna

– CAŁA POLSKA CZYTA DZIECIOM 20 minut dziennie, codziennie! FUNDACJA ABCXXI – CAŁA POLSKA CZYTA DZIECIOM Głośne czytanie 20 minut dziennie, codziennie! Wspieranie zdrowia emocjonalno – psychicznego, umysłowego i moralnego dzieci i młodzieży NIKT NIE RODZI SIĘ CZYTELNIKIEM, NAWYKU CZYTANIA UCZYMY SIĘ W DZIECIŃSTWIE

CELE CZYTANIA DZIECIOM Wzbogacenie dzieciństwa o wspaniałe przeżycia płynące z lektur, rozmów i bycia razem Budowanie trwałej miłości do książek przez magię wspólnego czytania dla przyjemności Kiedy czytasz pokazujesz dziecku, jak wygląda twój system wartości. Pokazujesz, że to coś ważniejszego od telewizji i centrum handlowego. Czytasz i wlewasz dziecku słowa. One tworzą gigantyczny rezerwuar- zasób terminów, które dziecko magazynuje i będzie potrafiło przywołać w odpowiednim momencie Jim Trelease

słownictwo samodzielnie czytane PODSTAWY BUDOWANIA UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA słownictwo usłyszane słownictwo rozumiane słownictwo mówione słownictwo samodzielnie czytane słownictwo pisane

KORZYŚCI PŁYNĄCE Z CZYTANIA GŁOŚNE CZYTANIE wzmacnia więzi między rodzicami i dziećmi pozytywnie stymuluje i rozwija umysł zaspokaja potrzeby emocjonalne dzieci rozwija język, poszerza zasób słownictwa wpływa na poprawę pamięci i koncentracji poszerza wiedzę ogólną, ułatwia przyswajanie wiedzy uczy wartości zapobiega wpływom kultury masowej kształtuje nawyk czytania i zdobywania wiedzy wyrabia gust czytelniczy

KRYTERIA WYBORU KSIĄŻEK DO CZYTANIA DZIECIOM ciekawe i emocjonujące książki mające sens napisane lub tłumaczone poprawną i ładną polszczyzną dostosowane do wrażliwości dziecka kształtujące optymizm, pozytywny stosunek do świata, wiarę w siebie promujące pozytywne wzorce postępowania i jednoznaczny przekaz moralny przynoszące rozrywkę na wysokim poziomie, rozwijające dobry smak i poczucie humoru pisane dla dziecka książki odpowiednie ze względu na formę, gatunek, poziom skomplikowania języka

„Czytające przedszkola” „Czytające szkoły” Programy Fundacji ABCXXI- cała Polska czyta dzieciom wspierające edukacyjną i wychowawczą misję szkoły „Czytające przedszkola” „Czytające szkoły”

EFEKTY GŁOŚNEGO CZYTANIA poprawa poziomu wypowiedzi ustnych i pisemnych uczniów poprawa umiejętności refleksji i krytycznego myślenia zwiększenie zasobu słownictwa czynnego i biernego wzrost wiedzy ogólnej uczniów wzrost zrozumienia tekstów i poleceń rozwój wyobraźni i poczucia humoru poprawa wzajemnych relacji pomiędzy uczniami powstawanie więzi pomiędzy nauczycielem i uczniami spadek ilości aspołecznych, prowokacyjnych i agresywnych zachowań wzrost zaangażowania rodziców w czytanie dzieciom w domu wzrost czytelnictwa, wypożyczanie większej liczby książek

jest witaminą dla ich wszechstronnego rozwoju Pasja czytania zaszczepiona w dzieciństwie i przez wiele lat wspierana przez dorosłych czytających dzieciom na głos, jest witaminą dla ich wszechstronnego rozwoju i szczepionką przeciwko wielu zagrożeniom ze strony społeczeństwa Naród, który mało czyta, mało wie. Naród, który mało wie, podejmuje złe decyzje – w domu, na rynku, w sądzie, przy urnach wyborczych. Niewykształcona większość może przegłosować wykształconą mniejszość – to bardzo niebezpieczny aspekt demokracji. Jim Trelease

Bibliografia R. Campbell, Sztuka zrozumienia, Warszawa 2004. D. Goleman, Inteligencja emocjonalna, Poznań 1997. I. Koźmińska, E. Olszewska, Wychowanie przez czytanie, Warszawa 2010. I. Koźmińska, E. Olszewska, Z dzieckiem w świat wartości, Warszawa 2007. Mądre wychowanie. 20 lat konwencji o prawach dziecka, Warszawa 2009. A. Palmer, Detoksykacja dzieciństwa, Wrocław 2009. Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk 2005.

Dziękuję za uwagę