Rachunkowość zakładów ubezpieczeń i funduszy emerytalnych Część I Rachunkowość zakładów ubezpieczeń Wykład 2.

Bilans Bilans jako podstawowe sprawozdanie finansowe musi spełniać następujące wymogi formalne: określenie nazwy, adresu, numeru statystycznego REGON jednostki sporządzającej bilans, określenie daty bilansowej czyli dnia na który sporządzono bilans, podział składników bilansu na aktywa i pasywa, wyszczególnienie przedmiotowe i określenie wartości poszczególnych grup aktywów i pasywów określenie sum końcowych bilansu czyli sum aktywów i pasywów, które muszą być równe, data i miejsce sporządzenia bilansu, podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, podpis kierownika jednostki gospodarczej

Bilans Zakład ubezpieczeń sporządza bilans tylko w wersji rozwiniętej zgodnie ze wzorem zamieszczonym w załączniku nr 3 do ustawy o rachunkowości. W bilansie wykazuje się dane za rok bieżący oraz poprzedni rok obrotowy. Jeśli bilans jest sporządzany na inny dzień bilansowy, w bilansie wykazuje się stany aktywów i pasywów na ten dzień oraz na dzień kończący okres analogiczny roku poprzedzającego ten dzień.

Bilans. AKTYWA PASYWA A. Wartości niematerialne i prawne A. Kapitały własne B. Lokaty B. Zobowiązania podporządkowane C. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający C. Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe D. Należności D. Udział reasekuratorów w rezerwach techniczno-ubezpieczeniowych (wartość ujemna) E. Inne składniki aktywów E. Oszacowane regresy i odzyski (wartość ujemna) F. Rozliczenia międzyokresowe F. Pozostałe rezerwy G. Zobowiązania z tytułu reasekuratorów H. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalne I. Rozliczenia międzyokresowe

Bilans. Cechy charakterystyczne bilansu ubezpieczyciela: 1) podział aktywów jak i pasywów na wiele grup oznaczonych dużymi literami alfabetu. 2) duży udział w aktywach bilansu różnego rodzaju lokat finansowych i majątkowych (kapitałowych) oraz płynnych środków finansowych, 3) minimalny udział w aktywach bilansu środków rzeczowych jak: środki trwałe działalności podstawowej, materiały i inne zapasy, 4) przewaga w pasywach rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, 5) występowanie w pasywach funduszu prewencyjnego, 6) występowanie – rozrachunków ubezpieczeniowych obejmujących m.in. należności za składki i regresy, 7) występowanie rozrachunków reasekuracyjnych obejmujących bieżące i depozytowe należności i zobowiązania.

Bilans - aktywa A. Wartości niematerialne i prawne. 1. Wartość firmy 2. Inne wartości niematerialne i prawne i zaliczki na poczet wartości niematerialne i prawne (nabyte przez Z.U. prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania)

Bilans - aktywa Do WNiP zalicza się: - koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym rozszerzeniu S.A. oraz koszty organizacji nowych jednostek w kraju i za granicą - wartość firmy (dodatnia) - inne: prawa autorskie, licencje na użytkowanie programów komputerowych

Bilans - aktywa B. Lokaty Nieruchomości Lokaty w jednostkach podporządkowanych. Inne lokaty finansowe. Należności depozytowe od cedentów. C. Aktywa netto ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne) ponosi ubezpieczający (Cedent – reasekurowany – Z.U. odstępujący ryzyko wraz z określoną częścią składek)

Bilans - aktywa Należności depozytowe od cedentów – forma lokat powstających w oparciu o umowy z cedentami i obejmujących środki finansowe pozostawione im do dyspozycji w celu finansowego zabezpieczenia udzielonych gwarancji ubezpieczeniowych Aktywa ubezpieczeń na życie …. – wyodrębnia się z powodu obowiązku ich wyceny na dzień bilansowy wg cen sprzedaży. Wartość bilansowa tych lokat zmienia się stosowanie do wahań ich cen i od tego zależą przyszłe świadczenia na rzecz ubezpieczającego.

Bilans - aktywa D. Należności. Należności z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich Należności z tytułu reasekuracji Inne należności (należności – bezsporne kwoty należne od dłużników)

Bilans - aktywa E. Inne składniki aktywów Rzeczowe składniki aktywów Środki pieniężne Pozostałe składniki aktywów (rzeczowe składniki majątku: środki transportu, urządzenia techniczne) (środki pieniężne: w banku, w kasie) (pozostałe składniki aktywów - materiały, rzeczowe pozostałości po likwidacji szkód, części, a także przedmioty stanowiące zabezpieczenie udzielonych gwarancji)

Bilans - aktywa F. Rozliczenia międzyokresowe Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Aktywowane koszty akwizycji Zarachowane odsetki i czynsze Inne rozliczenia międzyokresowe (Aktywowane koszty akwizycji – dotyczą części przypadającej na przyszłe okresy sprawozdawcze) (zarachowane odsetki i czynsze – obejmują naliczone na dzień bilansowy odsetki i czynsze, które nie są zapadalne lub należne)

Bilans - pasywa Kapitał własny Kapitał podstawowy Należne wpłaty na kapitał podstawowy (-) Akcje własne (-) Kapitał zapasowy Kapitał z aktualizacji wyceny Pozostałe kapitały rezerwowe Zysk (strata) z lat ubiegłych Zysk (strata) netto

Bilans - pasywa B. Zobowiązania podporządkowane (zobowiązania o najniższym stopniu wymagalności, wymagalne co najmniej po upływie 3 lat od dnia bilansowego, zabezpieczone na majątku ubezpieczyciela)

Bilans - pasywa C. Rezerwy techniczno ubezpieczeniowe D. Udział reasekuratorów w rezerwach techniczno ubezpieczeniowych (-) E. Oszacowane regresy i odzyski (-) Oszacowane regresy i odzyski brutto Udział reasekuratorów w oszacowanych regresach i odzyskach

Bilans - pasywa Regres – roszczenie skierowane do osoby trzeciej z tytułu zajścia określonego zdarzenia i wypłaty przez zakład odszkodowania i stwierdzenia odpowiedzialności z tego tytułu osoby trzeciej. Może obejmować nie tylko wartość wypłaconego odszkodowania, lecz również wartość poniesionych kosztów związanych z likwidacją szkody. Odzyski – dające się wycenić rynkowo pozostałości po szkodzie. W przypadku sprzedaży pomniejszają wartość wypłaconych odszkodowań. Występują w ubezpieczeniach majątkowych i są ujmowane w osobnym rejestrze.

Bilans - pasywa F. Pozostałe rezerwy. Rezerwa na świadczenia emerytalne oraz inne obowiązkowe świadczenia pracowników Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego Inne rezerwy

Bilans - pasywa G. Zobowiązania z tytułu depozytów reasekuratorów (występują u cedenta, przedstawiają wartość depozytów zatrzymanych zgodnie z zawartymi umowami reasekuracyjnymi)

Bilans - pasywa H. Pozostałe zobowiązania i fundusze specjalne Zobowiązania z tytułu ubezpieczeń bezpośrednich Zobowiązania z tytułu reasekuracji Zobowiązania z tytułu emisji własnych dłużnych papierów wartościowych oraz pobranych pożyczek Zobowiązania wobec instytucji kredytowych Inne zobowiązania Fundusze specjalne

Bilans - pasywa Fundusze specjalne. Fundusz organizacyjny – tworzony w Z.U. ze środków finansowych założycieli wnoszonych w wysokości określonej we wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej. Jest przeznaczony na pokrycie wydatków związanych z tworzeniem administracji i zorganizowanie sieci przedstawicielstw. Sposób tworzenia i gospodarowania funduszem określa statut Z.U.

Bilans - pasywa Fundusz prewencyjny – przeznaczony jest na finansowanie działalności zapobiegawczej. Odpisy na fundusz nie mogą przekroczyć 1% składki przypisanej na udziale własnym w ostatnim roku obrotowym. Zasady i tryb gospodarowania funduszem są określone przez wewnętrzny regulamin Z.U. ZFŚS – przeznaczony jest na udzielanie pracownikom pomocy w zaspokajaniu potrzeb socjalnych i mieszkaniowych. Odpis wynosi 37,5% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu roku poprzedniego (lub w roku poprzednim – zależnie które wyższe).

Bilans - pasywa Rozliczenia międzyokresowe Rozliczenia międzyokresowe kosztów Ujemna wartość firmy Przychody przyszłych okresów Rmk - wartość zarachowanych kosztów i strat, które przypadają na okres sprawozdawczy, lecz nie zostały jeszcze poniesione, ani nie są ujęte w zobowiązaniach.

Bilans - pasywa Przychody przyszłych okresów - wartość otrzymanych lub należnych od kontrahentów środków z tytułu świadczeń, których wykonanie wystąpi w następnych okresach sprawozdawczych, w szczególności otrzymanych prowizji reasekuracyjnych (z reasekuracji biernej).

Pozycje pozabilansowe. Należności warunkowe w tym: Otrzymane gwarancje i poręczenia Pozostałe Pozycja istotna dla Z.U. działu II grupy 15 „gwarancje ubezpieczeniowe”. Z.U. przyjmują różne rodzaju zabezpieczenia udzielonych gwarancji: weksle akceptowane i indosowane, rzeczy przewłaszczone, ustanowione hipoteki, gwarancje finansowe, zastaw na rzeczach, prawach, rejestrowy i inne.

Pozycje pozabilansowe. We wszystkich Z.U. występują przyjęte zabezpieczenia od pośredników ubezpieczeniowych upoważnionych do inkasa składki w imieniu ubezpieczycieli. 2) Zobowiązania warunkowe w tym: (obowiązek wykonania świadczeń, których powstanie jest uzależnione od zaistnienia określonych zdarzeń) - Udzielone poręczenia i gwarancje, obejmujące zobowiązania warunkowe powstałe na skutek czynności Z.U. lecz nie zapadłe w wyniku realizacji umów

Pozycje pozabilansowe. Weksle akceptowane i indosowane Aktywa z zobowiązaniem odsprzedaży Inne zobowiązania zabezpieczone na aktywach lub na przychodach 3) Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione na rzecz Z.U. 4) Zabezpieczenia z tytułu reasekuracji ustanowione przez Z.U. na rzecz cedentów 5) Obce składniki aktywów nie ujęte w aktywach

Pozycje pozabilansowe Dodatkowo w ramach pozycji pozabilansowych zakład ubezpieczeń podaje: Wysokość środków własnych, Wysokość marginesu wypłacalności, Nadwyżkę bądź niedobór środków własnych na pokrycie marginesu wypłacalności, Wysokość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, Wysokość aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, Nadwyżkę bądź niedobór aktywów na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych