Ocena prawidłowości masy ciała i wyliczanie zapotrzebowania na energię.
Konsekwencje nadwagi i otyłości?
Czy mam odpowiednią masę ciała?
Wzór na obliczanie BMI Wskaźnik BMI – (Body Mass Index) oddaje relację pomiędzy masą ciała a wzrostem. Wskaźnik BMI jest łatwy do obliczenia i wykazuje wysoka korelację z masą tkanki tłuszczowej.
Interpretacja: < 18,5 - niedowaga 18,5-24,9 – zakres normy 25-29,9 – I stopień otyłości 30-39,9 – II stopień otyłości > 40 – III stopień otyłości
BMI i siatka centylowa U dzieci i młodzieży zaleca się rozpoznawanie otyłości na podstawie masy, wieku i płci w odniesieniu do siatek centylowych opracowanych dla danej populacji. Zgodnie z zaleceniami ekspertów obecnie przyjmuje się, że wartości pomiędzy 90 a 97 centylem oznaczają nadwagę, a powyżej 97 centyla – otyłość.
Siatka centylowa dziewcząt
Siatka centylowa dla chłopców
Interpretacja <3 centyl – znaczny niedobór masy ciała • <10-3 centyl – niedobór masy ciała • <25-10 centyl – szczupłość • 25-75 centyl – prawidłowa masa ciała (zakres wąskiej normy) • >75-90 centyl – tendencja do nadwagi • >90-97 centyl – nadwaga • >97 centyl - otyłość
Kryteria oceny wskaźnika masy ciała BMI Dla dzieci i młodzieży do lat 18 z wykorzystaniem siatek centylowych BMI (według OLAF) kryteria według WHO, gdzie: • <3 centyl – znaczny niedobór masy ciała • <10-3 centyl – niedobór masy ciała • <25-10 centyl – szczupłość • 25-75 centyl – prawidłowa masa ciała (zakres wąskiej normy) • >75-90 centyl – tendencja do nadwagi • >90-97 centyl – nadwaga • >97 centyl – otyłość
Kryteria oceny wskaźnika masy ciała BMI Dla dzieci i młodzieży do lat 18 z wykorzystaniem siatek centylowych BMI (według OLAF) kryteria według WHO, gdzie: • <3 centyl – znaczny niedobór masy ciała • <10-3 centyl – niedobór masy ciała • <25-10 centyl – szczupłość • 25-75 centyl – prawidłowa masa ciała (zakres wąskiej normy) • >75-90 centyl – tendencja do nadwagi • >90-97 centyl – nadwaga • >97 centyl – otyłość
Bilans energetyczny organizmu
Podstawowa przemiana materii to ilość energii niezbędna do utrzymania takich procesów życiowych jak: utrzymanie temperatury ciała, aktywności mózgu, wątroby, serca, nerek, mięśni, pracy jelit, krążenia krwi i limfy itp. Wielkość przemiany podstawowej zależy od wieku, płci, wzrostu, wagi i klimatu oraz zmienia swoją wartość w ciągu doby. Podczas snu wielkość jej jest najniższa.
PPM dla dzieci i młodzieży 10-18 lat według FAO/WHO/UNU • dla dziewcząt: 13,384 x M+692,6 • dla chłopców: 17,686 x M+658,2 gdzie: M - masa ciała w kilogramach PPM dla młodych dorosłych > 18 lat według wzoru Harrisa-Benedicta • dla kobiet: 665,1 + (9,567 x M) + (1,85 x W) - (4,68 x L) • dla mężczyzn: 66,47 + (13,7 x M) + (5,0 x W) – (6,76 x L) W - wzrost w centymetrach L - wiek w latach
Ponadpodstawowa przemiana materii to wydatki energetyczne organizmu ludzkiego związane z wykonywaniem niezbędnych, codziennych czynności, rodzajem wykonywanej pracy i indywidualnymi energetycznymi kosztami trawienia pokarmów.
Całkowita przemiana materii Całkowita Przemiana Materii (CMP) – oznacza ilość energii jaką potrzebujesz. w ciągu dnia. Na CMP składają się zarówno podstawowa przemiana materii, jak i wydatki energetyczne związane z twoją praca zawodowa, aktywnością fizyczną i zmieniającymi się warunkami środowiska. Dostarczanie swojemu organizmowi wraz z pożywieniem ilość energii równą CMP gwarantuje zrównoważony bilans energetyczny, a więc również utrzymanie stałej masy ciała.
Całkowite dzienne zapotrzebowanie na energię (z ang Całkowite dzienne zapotrzebowanie na energię (z ang. Estimated Energy Requirement, EER) wyliczane jest na podstawie trzech komponentów, według wzoru jak niżej: EER (kcal/dobę) = podstawowa przemiana materii (PPM) + termogeneza indukowana pożywieniem + wydatek energetyczny związany z aktywnością fizyczną W praktyce, w obliczeniach termogeneza jest najczęściej pomijana, wtedy wzór wygląda jak niżej: EER (kcal/dobę) = PPM x współczynnik aktywności fizycznej
Aktywność fizyczna dla dzieci i młodzieży do 18 lat według współczynników: • mała – 1,4 • umiarkowana – 1,7 • duża – 2,0 Aktywność fizyczna dla młodych dorosłych > 18 lat według współczynników: • umiarkowana – 1,75 • duża - 2,2
Rozkład energii na posiłki
Tabela wydatku energetycznego podczas różnych przykładowych form aktywności fizycznej