SKALA GOTOWOŚCI SZKOLNEJ w ujęciu logopedycznym Przygotowała: Edyta Kalbarczyk

„Gotowość szkolna jest związana z rozwojem dziecka”

Rozwój mowy dziecka okres melodii (0-1 r. ż.), okres wyrazu (1-2 r. ż.), okres zdania (2-3 r. ż.), okres swoistej mowy dziecięcej (3-7 r. ż.).

OKRES ZDANIA (od 2 do 3 roku życia) Zaczyna rozumieć mowę rodziców; Zdania 2-wyrazowe; Duża przyswajalność nowych słów; - Głoski: p, b, m, f, w, k, g, ch, t, d, n, l, ś, ź, ć, dź, ń , pi, bi, mi, ki, gi ; mogą też pojawić się s, z, c, dz, a nawet sz, ż, cz, dż.

OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ (od 3-7 roku życia) Dziecko 3-letnie: potrafi porozumieć się z otoczeniem; - powinno wymawiać już wszystkie samogłoski; zaczyna odróżniać dźwięki s, z, c, dz od ich miękkich odpowiedników; zmiękczanie głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż - r może być wymawiane jak j lub l, zamiast f występuje ch i odwrotnie

Dziecko 4-letnie: utrwalają się takie głoski jak: s, z, c, dz; dziecko nie powinno już wymawiać ich jak : ś, ć, dź, ź; pojawia się głoska r, choć jej opóźnienie nie powinno jeszcze niepokoić; - głoski sz, ż, cz, dż dziecko jeszcze zamienia na s, z, c, dz lub ś, ź, ć, dź.

Dziecko 5-letnie: mowa jest już w zasadzie zrozumiała; głoski sz, ż, cz, dż, które pojawiały się w czwartym roku życia, zaczynają się ustalać; głoska r powinna być wymawiana, ale często pojawia się dopiero w tym okresie.

Mowa dzieci 6 - letnich powinna już być opanowana pod względem dźwiękowym.

Czynniki wpływające na rozwój mowy: (według A. Jurkowskiego [1975]) 1) prawidłowy rozwój psychomoto-ryczny

2) ogólny poziom intelektualny, 3) zdolności specjalne – uzdolnienia językowe, 4) ogólne warunki społeczno-wychowawcze.

Kryteria gotowości szkolnej 5-latka związane z mową: - ma umiejętność słownego porozumiewania się; ma umiejętność kontaktowania się z rówieśnikami; - interesuje się czytaniem i pisaniem.

Kryteria gotowości szkolnej 6-latka związane z mową: dziecko inicjuje kontakty z rówieśnikami; dziecko śmiało mówi o sobie i wyraża swoje uczucia; - swobodnie porozumiewa się z rówieśnikami i nauczycielem.

Dziecko rozpoczynające naukę w szkole ma umieć: zwracać się bezpośrednio do rozmówcy; mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym; regulować swój oddech; uważnie słuchać, pytać o niezrozumiałe fakty i formułować dłuższe logiczne wypowiedzi o ważnych sprawach.

Wyniki w SGS a umiejętności językowe dzieci 6-letnich (próby językowe w wersji eksperymentalnej)

Wpływ zaburzeń mowy na funkcjonowanie dziecka w szkole

Średnie wyniki w podskalach SGS a wady wymowy

gorsze traktowanie przez nauczycieli i rówieśników (T gorsze traktowanie przez nauczycieli i rówieśników (T.Tomaszewski [1981] i G.W.Shugar [1980,1982]); obniżenie wyników w stosunku do możliwości intelektualnych (G. Demel [1960] i A. Tyszkowa [1964]) wzrost poziomu inteligencji jest determinowany przez prawidłowy rozwój mowy (T. Gałkowski [1979], B. I A. Clark [1969] oraz M.E. Berry i J. Eisenson [1964]). o szkolnych trudnościach nie decydują same w sobie wady wymowy, ale raczej deficyty funkcji, które leżą u podstaw tych trudności (B. Sawa [1971])

Rola LOGOPEDY w przygotowaniu dziecka do podjęcia nauki w szkole

Do głównych zadań logopedy należy: przeprowadzenie badań wstępnych, w celu ustalenia stanu mowy dzieci, w tym mowy głośnej i pisma; diagnozowanie logopedyczne oraz - odpowiednio do jego wyników - organizowanie pomocy logopedycznej; prowadzenie terapii logopedycznej indywidualnej i w grupach dzieci, u których stwierdzono nieprawidłowości w rozwoju mowy głośnej i pisma;

organizowanie pomocy logopedycznej dla dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu, przy ścisłej współpracy z pedagogami i nauczycielami prowadzącymi zajęcia korekcyjno-kompensacyjne; organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci, rodziców i nauczycieli; podejmowanie działań profilaktycznych zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej, w tym współpraca z najbliższym środowiskiem dziecka; wspieranie działań wychowawczych i profilaktycznych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki. (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach)

Współpraca z rodzicami w formach: spotkań i pogadanek, gazetki, udostępniania wykazu literatury dotyczącej rozwoju mowy dziecka, bieżącej informacji o postępach dzieci uczestniczących w terapii logopedycznej, umożliwianie rodzicom obserwacji zajęć terapeutycznych, udzielanie porad i wskazówek.

Wskazówki uczestnictwo w zajęciach sportowych; wyjścia do teatru, kina; dłuższe rodzinne wyjazdy urlopowe; czytanie książek; dbałość o zdrowie fizyczne dziecka; „własny kąt” dla dziecka; uczęszczanie dziecka do przedszkola;

zapewnienie dzieciom, których wyniki diagnozy wskazują na taką potrzebę wsparcia możliwości uczestniczenia w dodatkowych zajęciach wspomagających rozwój mowy; kształtowanie umiejętności językowych i komunikacyjnych poprzez zabawy i ćwiczenia pomagające dzieciom dbać o poprawną wymowę, lepiej regulować oddech podczas wypowiedzi oraz panować nad tonem głosu i intonacją; wdrażanie dzieci do uważnego słuchania i słownego formułowania przemyśleń; rozwijanie słuchu fonemowego.