Prof. nadzw. dr Edward Wiktor Radecki

Różne kultury polityczne i biznesowe, a bezpieczeństwo współpracy europejskiej

Niczym są różnice w zwyczajach i języku, jeśli mamy takie same cele i otwieramy przed sobą serca. =Joanne Kathleen Rowling=    Harry Potter i Czara Ognia

Kultura polityczna (ang Kultura polityczna (ang. political culture) – ogół postaw, wartości i wzorów zachowań dotyczących wzajemnych stosunków władzy i obywateli. Jest to pojęcie z zakresu badań socjologii i politologii, a w szczególności z zakresu badań socjologii polityki

Do kultury politycznej zaliczyć można: * wiedzę o polityce, znajomość faktów, zainteresowanie nimi; * ocenę zjawisk politycznych, sądy wartościujące o tym, jak powinna być sprawowana władza; * emocjonalną stronę postaw politycznych, jak miłość do ojczyzny, czy nienawiść do wrogów; * uznane w społeczeństwie wzory zachowań politycznych, które określają jak można i jak należy postępować w życiu politycznym.

W ramach ogólnie rozumianej kultury politycznej społeczeństwa można wyróżnić różne podkultury polityczne:

Po ich poznaniu proszę je wyrangować, pod względem ważności wpływu. regionalne lub narodowościowe: na przykład wyróżnienie w ramach jednego państwa, kultury politycznej kilku typów regionalno-narodowościowych czy odróżnienie stołecznej podkultury politycznej; regionalne lub narodowościowe: na przykład wyróżnienie w ramach jednego państwa, kultury politycznej kilku typów regionalno-narodowościowych czy odróżnienie stołecznej podkultury politycznej; Po ich poznaniu proszę je wyrangować, pod względem ważności wpływu.

regionalne lub narodowościowe: na przykład wyróżnienie w ramach jednego państwa, kultury politycznej kilku typów regionalno- narodowościowych, czy odróżnienie stołecznej podkultury politycznej;

odmiennych doświadczeń historycznych, na przykład wskazanie pewnych różnic w kulturach politycznych dawnych zaborów rosyjskiego, niemieckiego i austriackiego w Polsce;

części składowych systemu politycznego: na przykład: kultury politycznej elity kultury politycznej reżimu kultury politycznej społeczeństwa.

Typy kultur politycznych wg Gabriela Almonda i Sidneya Verba

* Parafialna kultura polityczna – poddani wykazują całkowity brak zainteresowania systemem politycznym; charakterystyczna dla kultur politycznych prymitywnych plemion afrykańskich, ale i małych, oddalonych od centrów cywilizacyjnych miejscowości nawet w naszym kraju;

Poddańcza kultura polityczna – z silną orientacją skierowaną ku systemowi politycznemu i jego efektom, ale niską w stosunku do aktywnego w nim uczestnictwa, ( tak na przykład było w PRL-u, a jest?)

* Uczestnicząca kultura polityczna – obywatele są czynnie zainteresowani nie tylko tym, co system polityczny im daje, ale także tym, jak mogą w tym systemie uczestniczyć (współczesne systemy demokratyczne).

Typy kultury politycznej i ich odmiany: (J.J.Wiatr)

Tradycyjna kultura polityczna – odpowiadająca formacji niewolniczej i formacji feudalnej: - uznanie sakralnego charakteru władzy – władza pochodzi od boga, jest nadana i niezbywalna; - zgoda na to, że uprawnienia poddanego i uprawnienia władzy wobec poddanego regulowane są przez normy tradycyjne; - niezmienność systemu politycznego i podstawowych jego norm (constans).

TKP występuje w trzech odmianach: tradycyjna kultura plemienna – odznacza się znaczną władzą wiecu i istotnymi ograniczeniami nakładanymi na władcę, który jest przełożonym, a nie panem w stosunku do członków plemienia; tradycyjna kultura teokratyczna – władca jest namiestnikiem boga lub jest uważany za boga; władza jego znajduje ograniczenie jedynie w tym, jak rozumie się wolę boga; jest charakterystyczna dla ludów, których system polityczny tworzony jest przez proroków nowej religii; tradycyjna kultura despotyczna – stosunek poddanych do władcy jest oparty na uznaniu jego absolutnej, niczym nie ograniczonej władzy nad nimi; władca jest panem i właścicielem wszystkich poddanych i należących do niego dóbr.

2. Kultura polityczna stanowej demokracji – występująca na przykład w formacji feudalnej, w której albo: - wielka część, a często większość ludności jest pozbawiona wszelkiego udziału w systemie politycznym, a nawet wszelkich praw osobistych; albo: - prawa polityczne gwarantują udział w rządzeniu i kontrolę nad sprawującymi władzę uprzywilejowanej stanowo mniejszości.

3. Burżuazyjna kultura polityczna – w formacji kapitalistycznej, opisywana jako polityczna kultura masowa, charakteryzująca się tym, że jest to kultura nie jakiejś wyodrębnionej klasowo mniejszości, ale szerokiego ogółu. Udział w polityce zostaje rozszerzony na wszystkie klasy społeczne.

Wyróżnić można dwa jej typy: kultura demokratyczna – cechuje ją aktywność obywateli, ich zaangażowanie w sprawy funkcjonowania systemu politycznego, akceptacja praw i swobód obywatelskich oraz zasady kontroli rządzonych nad działalnością rządu, uznanie pluralizmu i gry sił politycznych; kultura autorytarna – uznaje silną i niekontrolowaną władzę za ideał państwa, bez potrzeby demokratycznych praw i swobód obywatelskich; jest charakterystyczna dla różnego rodzaju reżimów wodzowskich, militarystycznych i faszystowskich XX wieku, a także wielu krajów postkolonialnych rządzonych przez wojskowych.

3 Poziomy i funkcje kultury politycznej

1.Poziom ogólny, na którym mieści się model kultury politycznej jako ideał funkcjonowania określonego typu systemu politycznego; model ten jest wyprowadzany z układu wartości ideologicznych tego typu jako wyraz potrzeb i interesów ogólnospołecznych.

2.Poziom średni zajmują modele kultury politycznej poszczególnych dużych grup społecznych, wyprowadzone z wartości politycznych tych grup.

3.Poziom najniższy tworzą rzeczywiście działające w obrębie systemu politycznego wartości, normy, instytucje oraz treści świadomości politycznej, obejmujące całość dokonywanych przez jednostki i grupy działań w systemie politycznym

Kultura polityczna pełni trzy podstawowe funkcje:

Funkcja socjalizacyjna (socjalizacji politycznej) rozumiana jako proces wchodzenia członków społeczeństwa w kulturę polityczną, dokonywany przez nabywanie wiedzy politycznej oraz kształtowanie się poglądów, opinii i postaw politycznych na gruncie pewnych systemów wartości. Ujęcie diachroniczne

Funkcja integracyjna (integracji politycznej): polegająca na oddziaływaniu ogólnego modelu kultury politycznej na faktycznie istniejącą kulturę polityczną całego społeczeństwa i jego podkultury w kierunku co najmniej ich zasadniczej zgodności co do podstawowych założeń struktury i funkcjonowania systemu oraz głównych wartości polityczne z treścią ogólnego modelu kultury politycznej.

Funkcja regulacyjna (regulacji działań politycznych), dotycząca tworzenia i utrwalania norm i instytucji określających zasady funkcjonowania systemu politycznego, ujmujących w jednolite ramy działania polityczne wewnątrz tego systemu; - narzuca sformalizowane sposoby działania politycznego, porządkujące i hierarchizujące rozbieżne dążenia społeczne; - pozwala na umocnienie istnienia i rozwoju systemu politycznego.

Literatura rozszerzajaca: 1. Edmund Wnuk-Lipiński, Socjologia życia publicznego, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008. 2. Jerzy J. Wiatr, Socjologia polityki, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 1999

KULTURY BIZNESOWE

Kultury propartnerskie: - Ludzie nie są skłonni do robienia interesów z obcymi. - Pierwszy kontakt nawiązuje się w sposób pośredni: na targach, podczas oficjalnych misji handlowych, przez wprowadzające osoby trzecie albo przedstawiając referencje. - Na spotkaniach trzeba przeznaczyć sporo czasu na stworzenie wzajemnego zaufania i dobrych stosunków, zanim przystąpi się do załatwiania interesów. - Ważne jest zachowanie harmonii między ludźmi, unikanie konfliktów i konfrontacji w trakcie dyskusji. - Negocjatorzy mają skłonność do wyczulenia na punkcie "zachowania twarzy", godności i miłości własnej. - Preferuje się mało otwarty, wysoce kontekstowy sposób wyrażania się, żeby nikogo nie urazić. - Skuteczne porozumiewanie się i rozwiązywanie problemów wymaga częstych kontaktów twarzą w twarz. - W trakcie negocjacji prawnicy na ogół pozostają w cieniu. - Przy wyjaśnianiu nieporozumień polega się raczej na ścisłych więziach wzajemnych niż na sformułowaniach kontraktu.

Kultury pro transakcyjne - Otwartość na rozmowy o interesach z obcymi. - Mimo że wprowadzenie i referencje są zawsze pomocne, to na ogół można się bezpośrednio skontaktować z potencjalnym klientem czy wspólnikiem. - Podczas spotkań przechodzi się do interesów zaledwie po kilkuminutowej rozmowie na tematy ogólne. - Przy porozumiewaniu się priorytet ma dokładne zrozumienie się nawzajem. W czasie negocjacji niewiele się myśli o zachowaniu harmonii między partnerami. - Mało uwagi poświęca się sprawie "zachowania twarzy". - Należy się spodziewać prawie zawsze otwartego, szczerego, mało osadzonego w kontekście sposobu wyrażania się. - Większość spraw uzgadnia się i rozwiązuje problemy raczej przez telefon, za pośrednictwem faksu czy poczty elektronicznej niż na spotkaniach twarzą w twarz. - Prawnicy często zasiadają przy stole negocjacji. - W przypadku nieporozumień polega się na pisemnych kontraktach, a nie na stosunkach osobistych.

Kultury ceremonialne i hierarchiczne - Ceremonialność w stosunkach międzyludzkich jest ważnym sposobem okazywania respektu. - Ceni się różnice w statusie społecznym i zawodowym, które w kulturach tych są większe niż w społeczeństwach egalitarnych. - Do partnerów zwraca się na ogół po nazwisku, poprzedzając je tytułem, a nie po imieniu. - Rytuały protokolarne są liczne i rozbudowane.

Kultury nieceremonialne i egalitarne - Zachowania nieceremonialnego nie postrzega się jako lekceważącego. - Ludzie czują się skrępowani, gdy mają do czynienia z dużymi różnicami w statusie społecznym i zawodowym, które w kulturach tych są mniejsze niż w społeczeństwach hierarchicznych. - Wkrótce po poznaniu do większości partnerów można zwracać się po imieniu, a nie po nazwisku z tytułem. - Rytuałów protokolarnych jest stosunkowo niewiele i są nieskomplikowane.

Literatura rozszerzająca Richard Gesteland, Różnice kulturowe a zachowania w biznesie. , PWN, Warszawa 2000