Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Aktualny stan jakości powietrza w województwie podlaskim (na podstawie badań Państwowego Monitoringu Środowiska) 15.02.2017

Bilanse emisji do powietrza – trendy zmian EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ PYŁOWYCH z zakładów szczególnie uciążliwych w województwie podlaskim Bilans emisji zanieczyszczeń wskazuje na pozytywne trendy - wyraźnie zmalała ilość emitowanych zanieczyszczeń pyłowych oraz dwutlenku siarki, a w mniejszym stopniu także emisji tlenków węgla i azotu. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ GAZOWYCH z zakładów szczególnie uciążliwych w województwie podlaskim Sektor niskiej emisji odgrywa kluczową rolę w zanieczyszczeniu powietrza. Powodem jest stosowanie paliw niskiej jakości, materiałów nieodpowiednich jak np. drewno malowane czy lakierowane, a także spalanie odpadów. dane: GUS

Rozkład stężeń z emisji pyłu PM10 – Strefa Podlaska Udział typów źródeł w emisji pyłu PM10 Średnioroczne stężenia pyłu zawieszonego PM10 pochodzące z łącznej emisji wszystkich typów w 2012 r. Źródło: POP

Rozkład stężeń z emisji pyłu PM10 – Aglomeracja Białostocka Średnioroczne stężenia pyłu zawieszonego PM10 pochodzące z łącznej emisji wszystkich typów w 2012 r. Udział typów źródeł w emisji pyłu PM10 Źródło: POP

Sieć monitoringu i system oceny jakości powietrza WOJEWÓDZKĄ SIEĆ MONITORINGU POWIETRZA TWORZĄ stacje stacjonarne zlokalizowane w strefach: w Aglomeracji Białostockiej (2 stacje tła miejskiego i 1 stacja tła podmiejskiego); w Strefie Podlaskiej (2 stacje tła miejskiego: w Łomży i w Suwałkach, 1 stacja tła wiejskiego w miejscowości Borsukowizna, gm. Krynki); oraz mobilna stacja pomiarowa, która realizuje badania zmierzające do identyfikacji obszarów z przekroczeniami w Strefie Podlaskiej. OCENY JAKOŚCI POWIETRZA DOKONUJE SIĘ COROCZNIE W STREFACH. Na obszarze województwa tworzą je 2 strefy: Aglomeracja Białostocka (powiat miasta Białystok) oraz Strefa Podlaska (wszystkie pozostałe powiaty województwa). KRYTERIA OCENY: OCHRONA ZDROWIA. Klasyfikacja dotyczy całego obszaru województwa i obejmuje oceny dotrzymania poziomów 12 zanieczyszczeń: dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, tlenku węgla, benzenu, ozonu, pyłu PM10 (o średnicy do 10µm), pyłu PM2,5 (o średnicy do 2,5 µm), metali ciężkich w pyle PM10: ołowiu, arsenu, niklu, kadmu oraz węglowodoru aromatycznego - benzo(a)pirenu; OCHRONA ROŚLIN. Klasyfikacja dotyczy Aglomeracji Podlaskiej i obejmuje oceny dotrzymania poziomów 3 zanieczyszczeń: dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. Niedotrzymanie standardów jakości powietrza w strefie, skutkuje koniecznością opracowania PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA dla obszaru, na którym stwierdzono przekroczenia.

Ocena jakości powietrza – klasyfikacja stref - pył PM10 Potencjalne obszary przekroczeń stężeń pyłu PM10 Kryterium ochrona zdrowia W strefie Aglomeracja Białostocka (m. Białystok) stwierdzono przekroczenia pyłu zawieszonego PM10 (liczba dni z przekroczeniami stężeń dobowych, była wyższa od wartości dopuszczalnej - 35 dób w roku) Liczba dni z przekroczeniami stężeń dobowych pyłu PM10 2006-2015 Dopuszczalne przekroczenie stężenia dobowego 50ug/m3przez - 35 dni/w roku) Źródło: PMŚ, WIOŚ

Roczny rozkład stężeń pyłu PM10 w Białymstoku w ciągu roku na tle poziomów alarmowych Na terenie całego województwa podlaskiego nie stwierdzono dotychczas żadnego przypadku przekroczenia poziomu informowania lub poziomu alarmowego stężeń pyłu PM10 (przekroczenia poziomów w odniesieniu do wartości średniodobowej). Odnotowano stężenia powyżej wartości poziomu informowania, które wystąpiły przez kilka godzin w ciągu doby w sezonie grzewczym, w okresach niekorzystnych warunków meteorologicznych. Powodem przekroczeń jest zwiększona „emisja niska” z indywidualnych systemów ogrzewania. Ocena – kryterium ochrona roślin POZIOM ALARMOWY – 300 ug/m3 w ciągu doby POZIOM INFORMOWANIA – 200 ug/m3 w ciągu doby Źródło: PMŚ, WIOŚ

Roczny rozkład stężeń pyłu PM10 w Łomży w ciągu roku na tle poziomów alarmowych POZIOM ALARMOWY – 300 ug/m3 w ciągu doby Ocena – kryterium ochrona roślin POZIOM INFORMOWANIA – 200 ug/m3 w ciągu doby Źródło: PMŚ, WIOŚ

Ocena jakości powietrza – klasyfikacja stref - pył PM2,5 Potencjalne obszary przekroczeń stężeń pyłu PM2,5 Kryterium ochrona zdrowia W Strefie Podlaskiej stwierdzono przekroczenia: stężenia dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 poziomu docelowego pyłu zawieszonego PM2,5 Obszarami przekroczeń są centra większych miast województwa. Wielkość przekroczeń stężeń pyłu zawieszonego PM2,5 2010-2015 Wartość normowana średnioroczna – 25 ug/m3 (nie określono wartości poziomów informowania i alarmowych Źródło: PMŚ, WIOŚ

Roczny rozkład stężeń pyłu PM2,5 w Białymstoku i Suwałkach w ciągu roku na tle normy rocznej WARTOŚĆ NORMOWANA ŚREDNIOROCZNA – 25 ug/m3 Ocena – kryterium ochrona roślin Źródło: PMŚ, WIOŚ

Ocena jakości powietrza – przekroczenia norm benzo(a)pirenu i ozonu Średnie roczne stężenia benzo(a)pirenu w największych miastach regionu 2010–2015 Kryterium ochrona zdrowia Na terenie całego województwa stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu; Liczba dni ze stężeniami ozonu wyższymi od 120 μg/m3 2006-2015 Kryterium ochrona roślin W Strefie Podlaskiej stwierdzono przekroczenia poziomu celu dłogoterminowego ozonu Źródło: PMŚ, WIOŚ

Obowiązki WIOŚ w zakresie informowania o wynikach ocen i ostrzegania ludności Na podstawie art. 89 Ustawy Poś, WIOŚ wykonuje corocznie i przekazuje Marszałkowi Województwa Podlaskiego „Ocenę poziomów substancji w powietrzu i klasyfikację stref województwa, która jest podstawą do podjęcia decyzji o konieczności opracowania lub aktualizacji programu ochrony powietrza. W 2009 roku Sejmik Województwa Podlaskiego uchwalił, a w 2013 r. zaktualizował: Program ochrony powietrza dla Aglomeracji Białostockiej; Program ochrony powietrza dla Strefy Podlaskiej (pozostałych powiatów województwa). Integralną częścią programów są plany działań krótkoterminowych regulujące sposób postępowania organów, instytucji i podmiotów korzystających ze środowiska oraz zachowania się obywateli w przypadku wystąpienia przekroczeń oraz określenie trybu i sposobu ogłaszania o zaistnieniu przekroczeń. W szczególności: Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska informuje o wystąpieniu w danej strefie przekroczenia: poziomu alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu; Wojewoda w przypadku ryzyka wystąpienia w danej strefie przekroczenia poziomu: alarmowego, dopuszczalnego lub docelowego substancji w powietrzu, poprzez Wojewódzki Zespół Zarządzania Kryzysowego, informuje właściwe organy o konieczności podjęcia działań wskazanych w planie działań krótkoterminowych.

Obowiązki WIOŚ w zakresie informowania o wynikach ocen i ostrzegania ludności Procedura informowania społeczeństwa - poziomy alertów Wojewódzki Plan Zarządzania Kryzysowego

Obowiązki WIOŚ w zakresie informowania o wynikach ocen i ostrzegania ludności Procedura informowania społeczeństwa - poziomy alertów Wojewódzki Plan Zarządzania Kryzysowego

Grupy ludności szczególnie narażone na zanieczyszczenia powietrza Obowiązki WIOŚ w zakresie informowania o wynikach ocen i ostrzegania ludności Procedura informowania społeczeństwa - stopień zagrożenia ludności Wojewódzki Plan Zarządzania Kryzysowego Poziom alertu Grupy ludności szczególnie narażone na zanieczyszczenia powietrza Treść komunikatu Poziom I - Brak zagrożeń dla zdrowia ludzkiego Poziom II dzieci i młodzież poniżej 25 roku życia osoby starsze i w podeszłym wieku osoby z chorobami układu oddechowego (szczególnie chore na astmę) osoby z chorobami układu krwionośnego osoby palące papierosy i bierni palacze osoby zawodowo narażone na działanie pyłów i innych zanieczyszczeń Występuje średnie zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Występuje zagrożenie zaostrzenia chorób u osób z alergiami oddechowymi, astmą, chorobami płuc i układu krwionośnego. Może nastąpić podrażnienie górnych dróg oddechowych, w wyniku czego może wystąpić napadowy kaszel, zapalenie górnych dróg oddechowych, oskrzeli, płuc. Osoby należące do wymienionych grup ludności szczególnie narażonej na zanieczyszczenie powietrza powinny zmniejszyć swoją aktywność na otwartym przestrzeni; powinny unikać przebywania w pobliżu ruchliwych ulic i na osiedlach z indywidualnym ogrzewaniem węglowym. Poziom III Cała ludność na obszarze objętym alertem poziomu III, a w szczególność następujące grupy ludności: dzieci i młodzież poniżej 25 roku życia, osoby starsze i w podeszłym wieku, osoby z chorobami układu oddechowego (szczególnie chore na astmę), osoby z chorobami układu krwionośnego, osoby palące papierosy i bierni palacze, osoby zawodowo narażone na działanie pyłów i innych zanieczyszczeń. Występuje wysokie zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Pył zawieszony PM10 i PM2,5 działa drażniąco na śluzówki dróg oddechowych, po przedostaniu się do płuc niszczy ich komórki, co może spowodować przedostawanie się płynów do tkanki płucnej. Bardzo drobny pył zawieszony PM2,5 ma zdolność wnikania w płucach do naczyń krwionośnych w wyniku czego następuje ich uszkodzenie. WYSTĘPUJE MOŻLIWOŚĆ: - pojawienia się alergii, długotrwałego napadowego kaszlu, zapalenia oskrzeli, stanów zapalnych dróg oddechowych oraz astmy. - zaostrzenia chorób układu krwionośnego, w tym również powstawanie zakrzepów. - wystąpienia ataków astmy. - zwiększonego ryzyka zawału serca, udaru mózgu. NALEŻY: unikać przebywania na otwartej przestrzeni w celu uniknięcia narażenia na bardzo wysokie stężenia zanieczyszczeń. Należy pozostać w pomieszczeniach zamkniętych. zrezygnować z aktywności fizycznej na otwartej przestrzeni. stosować się do zaleceń lekarskich. NIE NALEŻY wietrzyć mieszkań oraz pomieszczeń służących do nauki, pracy itp.

Grupy ludności szczególnie narażone na zanieczyszczenia powietrza Obowiązki WIOŚ w zakresie informowania o wynikach ocen i ostrzegania ludności Procedura informowania społeczeństwa - stopień zagrożenia ludności Wojewódzki Plan Zarządzania Kryzysowego Poziom alertu Grupy ludności szczególnie narażone na zanieczyszczenia powietrza Treść komunikatu Poziom IV Cała ludność na obszarze objętym alertem poziomu IV, a w szczególność następujące grupy ludności: dzieci i młodzież poniżej 25 roku życia, osoby starsze i w podeszłym wieku, osoby z chorobami układu oddechowego (szczególnie chore na astmę), osoby z chorobami układu krwionośnego, osoby palące papierosy i bierni palacze, osoby zawodowo narażone na działanie pyłów i innych zanieczyszczeń. Występuje bardzo wysokie zagrożenie dla zdrowia ludzkiego. Pył zawieszony PM10 i PM2,5 działa drażniąco na śluzówki dróg oddechowych, po przedostaniu się do płuc niszczy ich komórki, co może spowodować przedostawanie się płynów do tkanki płucnej. Bardzo drobny pył zawieszony PM2,5 ma zdolność wnikania w płucach do naczyń krwionośnych w wyniku czego następuje ich uszkodzenie. Skutkami zdrowotnymi narażenia na bardzo wysokie stężenia pyłu zawieszonego mogą być alergie, długotrwały napadowy kaszel, zapalenie oskrzeli, stany zapalne dróg oddechowych, przewlekłe stany zapalne dróg oddechowych oraz astma. WYSTĘPUJE: - wysokie ryzyko podrażnienia górnych dróg oddechowych, w wyniku czego może wystąpić napadowy kaszel, zapalenie górnych dróg oddechowych, oskrzeli, płuc. - możliwość zaostrzenia chorób układu krwionośnego, w tym również powstawanie zakrzepów. - wysokie ryzyko wystąpienia lub zaostrzenia ataków astmy. - zwiększone ryzyko zawału serca, udaru mózgu. NALEŻY: unikać przebywania na otwartej przestrzeni w celu uniknięcia narażenia na bardzo wysokie stężenia zanieczyszczeń. Należy pozostać w pomieszczeniach zamkniętych. zrezygnować z aktywności fizycznej na otwartej przestrzeni. stosować się do zaleceń lekarskich. NIE NALEŻY wietrzyć mieszkań oraz pomieszczeń służących do nauki, pracy itp.

Jakości powietrza – dostęp do danych bieżących Strona Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska: wios.bialystok.pl zakładka: stan powietrza on-line

Jakości powietrza – dostęp do danych bieżących Strona Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska powietrze.gios.gov.pl Ocena – kryterium ochrona roślin

Jakości powietrza – dostęp do danych bieżących Jakość Powietrza w Polsce Bezpłatna aplikacja na telefon opracowana na zlecenie GIOŚ aplikację można pobrać bezpłatnie dla systemu Android (przez Google Play), dla użytkowników systemu iOS (przez Apple Store) Ocena – kryterium ochrona roślin

Dziękuję za uwagę