The differences in the attitudes of men and women to THE INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE WOMEN AND MEN.  DIFFERENCES, SIMILARITIES. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Kobiety i mężczyźni. Różnice, podobieństwa RZESZÓW, POLAND (18-19 MAY 2016) The differences in the attitudes of men and women to breastfeeding newborn baby Różnice w postawach współczesnych kobiet i mężczyzn wobec karmienia naturalnego (piersią) nowonarodzonego dziecka Ewelina Kotlęga- Dybowska, Małgorzata Wójtowicz-Dacka, KAZIMIERZ WIELKI UNIVERSITY IN BYDGOSZCZ, POLAND ewelina.kotlegadybowska@vp.pl mdacka@ukw.edu.pl Abstract: We present the results of research conducted among young Poles (men and women), checking the relationship between specific aspects displayed by an attitude of today's young parents and a willingness to take breastfeeding. It is worth emphasizing innovative approach to the study of attitudes towards breastfeeding resulting from the selection of both women and men without children and with children. Previous studies have focused attention on women, especially those in the advanced stages of pregnancy or are already mothers. In the research we used a questionnaire to measure attitudes towards breastfeeding developed for this study, which were subjected to detailed analysis in terms of reliability and validity of the tool. Conclusions: Based on our research we can say that an important factor explaining the differences between men and women in the attitude towards breastfeeding is the fact of having children and moreover age and education of mothers and fathers. Note: statistically significant correlation at the level of: * p<0.05 or ** p<0.0 Wprowadzenie: Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia dziecka, a następnie wprowadzanie pokarmów stałych i kontynuowanie karmienia piersią przez okres minimum dwóch lat. (Komitet Żywienia ESPGHAN, 2009). Najnowszy raport GUS z 2015r. dotyczący stanu karmienia piersią w Polsce został opracowany i przygotowany w ramach kampanii Mleko Mamy Rządzi, pod patronatem Centrum Nauki o Laktacji. Wynika z niego, że prawie wszystkie dzieci w pierwszych dobach życia są karmione piersią (98%), jednak po upływie sześciu tygodni ten odsetek spada o połowę (46%). Do zalecanego przez WHO czasu wyłącznego karmienia piersią, czyli sześciu miesięcy, tylko co czwarty niemowlak jest w jakiejkolwiek formie karmiony mlekiem mamy (42%). Natomiast w wieku dwunastu miesięcy tylko co dziesiąte dziecko jest karmione w sposób naturalny (11%) (za: GUS, 2015). Postawy wobec karmienia piersią są bardzo ambiwalentne. Z jednej strony panuje zgoda, że matki powinny karmić piersią, powtarzamy slogany „najlepsze jest mleko matki”, na opakowaniach mieszanek modyfikowanych umieszczone są hasła „inspirowany mlekiem matki”, „na wzór mleka matki”, Z badań wynika, że zdecydowana większość kobiet w ciąży (91,5%) chce karmić piersią swoje dziecko i robić to możliwie jak najdłużej, z czego aż 80% kobiet deklaruje chęć karmienia dziecka ponad rok. Znacznie bardziej interesujących danych dostarczyło badanie młodych mam. Wynika z niego, iż prawie wszystkie mamy chciały relatywnie długo karmić piersią, jednak już wychodząc ze szpitala ich liczba malała o piątą część, a tylko co trzecia (35,2%) karmiła dziecko do szóstego miesiąca życia. Z drugiej strony nie ma powszechnego przyzwolenia na karmienie piersią w miejscu publicznym (Kitzinger, 1983; Kotlęga 2016). Z aktualnych badań postaw młodych Polaków wobec karmienia piersią w miejscach publicznych (Kotlęga, 2016) wynika, iż jest ona względnie pozytywna. Co więcej, to mężczyźni są zdecydowanie bardziej przychylni karmieniu w miejscu publicznym. Dla kobiet jest to jednak czynność bardzo intymna, zarezerwowana do wykonywania w domu. Metoda: Do badania wykorzystano autorską wersję kwestionariusza postaw wobec karmienia piersią PPKN, składającą się z trzech 10 itemowych skal: Praktyczne aspekty karmienia piersią, Korzyści dla dziecka oraz Stereotypy. Parametry trafności i rzetelności narzędzia były zadawalające – zob. tab. 1 (poniżej) Przykładowe pozycje poszczególnych skal kwestionariusza PPKN: - Praktyczne aspekty karmienia: Odczuwam dużą satysfakcję z powodu karmienia mojego dziecka w sposób naturalny. - Korzyści dla dziecka: Karmienie piersią wpływa pozytywnie na rozwój poznawczy mojego dziecka. - Stereotypy: Po sześciu miesiącach mleko matki jest bezwartościowe. W badaniu wzięło udział 160 Polaków w wieku pomiędzy 18 a 35r.ż. przydzielonych do czterech równolicznych grup: 40 matek i 40 kobiet bezdzietnych, oraz 40 ojców i 40 mężczyzn bezdzietnych. Wyniki : 1. W badaniu postawy wobec karmienia piersią nie zaobserwowano istotnych różnic między kobietami i mężczyznami. Dopiero, gdy uwzględniono czynnik posiadania dzieci okazało się, że najwyższe wyniki ogólne w całym kwestionariuszu PPKN należały do ojców i były nawet wyższe od wyników matek - rys.1. Natomiast jeśli chodzi o osoby bezdzietne, to postawy kobiet i mężczyzn znacząco się różniły – wśród kobiety nie posiadające dzieci przejawiały przychylne postawy wobec karmienia natomiast wśród mężczyzn postawy były zdecydowanie mniej przychylne - rys. 2. 2. Mężczyźni deklarowali wyższą niż kobiety gotowość do wspierania karmienia naturalnego (i byli to głównie mężczyźni, którzy posiadali już dzieci) – tab..2 3. Zaobserwowano postawy wobec karmienia korelują z czynnikiem posiadanie dzieci (zdecydowanie bardziej pozytywne postawy deklarują osoby posiadającej dzieci) oraz wiek i wykształcenie badanych osób – im starsze i lepiej wykształcone osoby tym, przychylniejsze postawy wobec karmienia naturalnego – tab.3 (korelacje istotne statystycznie pogrubiono i oznaczono gwiazdką) Tabela 1 : parametry rzetelności kwestionariusza .PPKN Rys. 1 Średnie wyniki kobiet i mężczyzn posiadających dzieci (matek i ojców) pochodzące z poszczególnych skal kwestionariusza PPKN oraz wynik ogólny PPKN Rys. 2 Średnie wyniki kobiet i mężczyzn bezdzietnych (nie-matki i nie-ojcowie) pochodzące z poszczególnych skal kwestionariusza PPKN oraz wynik ogólny PPKN Tabela 3. Współczynniki korelacji między badanymi zmiennymi Tabela 2. Deklarowana gotowość do podejmowania karmienia w grupie kobiet i mężczyzn Zmienna Praktyczne aspekty karmienia piersią Korzyści dla dziecka Stereotypy Skala pełna PPKN Optymalny czas Gotowość do karmienia Płeć -0,18* -0,14 -0,1 -0,13 -0,19* -0,17* Posiadanie dzieci 0,13 0,26* 0,56* 0,43* 0,19* 0,17 Liczba dzieci 0,15 0,53* 0,18* Wiek 0,17* 0,20* 0,39* 0,35* 0,09 0,08 Wykształcenie 0,16* 0,25* 0,22* -0,03 0,02 Gotowość do podejmowania lub wspierania karmienia naturalnego Kobiety (%) Mężczyźni Do 6 miesiąca 15% 18% Od 6 do 12 miesiąca 46% 62% Dłużej niż 12 miesięcy 39% 20% Pytania badawcze: Czy istnieją różnice między kobietami a mężczyznami w postawie wobec karmienia naturalnego i czy maja one związek z gotowością kobiet i mężczyzn a do podejmowania czy wspierania karmienia ? Jakie aspekty postawy determinują gotowość do karmienia piersią wśród kobiet i mężczyzn? Czy wiek oraz wykształcenie kobiet i mężczyzn różnicuje postawy wobec karmienia piersią oraz gotowość do podejmowania lub wspierania karmienia naturalnego? Wnioski: - Na podstawie przeprowadzonego badania można stwierdzić, że istotnym czynnikiem wyjaśniającym różnice między kobietami i mężczyznami w postawie wobec karmienia naturalnego i w jej poszczególnych aspektach jest nie tyle płeć, co fakt posiadania dzieci (niezależnie od ich liczby). Kobiety bez względu na dzietność przejawiały porównywalny poziom postawy wobec karmienia piersią, natomiast wśród mężczyzn jedynie osoby posiadające dzieci uzyskiwały wysokie wyniki w badaniu, co oznacza, że jedynie ojcowie przejawiali wysoce przychylne postawy wobec karmienia naturalnego (wyższe nawet niż kobiety posiadające dzieci). - Jeśli chodzi o zależność między postawą kobiet i mężczyzn a gotowością do karmienia czy wspierania kobiet w karmieniu, to zaobserwowano, iż mężczyźni (zwłaszcza posiadający dzieci) deklarowali wyższą gotowość do wspierania kobiet w karmieniu niż kobiety (zarówno te posiadające dzieci jak i te, które jeszcze nie były matkami). 46% kobiet deklarowała gotowość do karmienia piersią swojego dziecka przez czas od 6 do 12 miesięcy, a tylko co trzecia dłużej. Natomiast zdecydowanie większej mężczyzn (62%) gotowych jest do wspierania swoich partnerek w zamiarze karmienia piersią przez czas od 6 do 12 miesięcy, i tylko co piąty z nich deklaruje taką gotowość do samo odstawienia się dziecka. - Wiek jest ważnym czynnikiem różnicującym postawy wobec karmienia piersią, czyli im osoba starsza (zarówno wśród K i M) tym badana postawa przychylniejsza, we wszystkich badanych aspektach, tj. w zakresie praktycznych aspektów karmienia piersią, stereotypów jak i korzyści dla dziecka. - Wykształcenie ma również znaczenie dla przejawianych postaw wobec karmienia – im lepiej wykształcona osoba (zwłaszcza w grupie matek i ojców) tym postawa bardziej pozytywna (szczególnie w aspektach: korzyści dla dziecka i stereotypy) . Bibliografia (wybrane pozycje): - Kotlęga, E. (2016) Problematyka karmienia piersią w miejscach publicznych. Niepublikowana praca magisterska, UKW, Bydgoszcz - Ping, E. (2014) Keeping Abreast of the Multiple Biological, Cultural and Psycho-Social Barriers to Breastfeeding in Modern Society. Kultura-Społeczeństwo- Edukacja 1 (5) 2014 - Quigley, M.A., Hockley, Ch., Carson, C., Kelly, Y., Renfrew, M.J., Sacker, A. (2012) Breastfeeding is Associated with Improved Child Cognitive Development: A Population- Based Cohort Study. The Journal of Pediatrics 160(1): 25- 32