Tolerancje i pasowania WYKŁAD 6 Tolerancje i pasowania Czas: 2 x 45 minut W prezentacji wykorzystano rysunki z PN-EN ISO 286-1:2010

Wstęp Nie można wykonać żadnego elementu dokładnie. Błędy są nieuniknione i popełniane na każdym etapie produkcji, a także podczas sprawdzania (kontroli) wymiarów.

Wstęp Musimy się nauczyć projektować części maszyn z wymaganą (optymalną) dokładnością.

Zależność kosztów wykonania od wartości chropowatości powierzchni Podstawowe definicje Zależność kosztów wykonania od wartości chropowatości powierzchni

Zależność kosztów wykonania wymiarów linowych od wielkości tolerancji Podstawowe definicje Zależność kosztów wykonania wymiarów linowych od wielkości tolerancji

Podstawowe definicje Podział wymiarów ze względu na żądaną dokładność wykonania: Swobodne: rzeczywista wartość nie odrywa większej roli, dla tych wymiarów nie podaje się tolerancji; Tolerowane: rzeczywista wartość musi się zawierać w granicach założonych przez konstruktora; Teoretyczne: nie przewiduje się dla nich żadnych odchyłek. Są to zwykle wymiary służące do wykonywania obliczeń narzędzi, sprawdzianów czy też uchwytów.

Błędy kształtu i położenia Tolerancje wymiarów liniowych

Podstawa prawna

Układ kodowania ISO tolerancji wymiarów liniowych Podstawowe definicje PN-EN ISO 286-1 Temat: Specyfikacja geometrii wyrobów (GPS) Układ kodowania ISO tolerancji wymiarów liniowych OTWÓR: Element wymiarowalny wewnętrzny przedmiotu, w tym elementy wymiarowalne wewnętrzne, które nie są walcowe. WAŁEK: Element wymiarowalny zewnętrzny przedmiotu, w tym elementy wymiarowalne zewnętrzne, które nie są walcowe.

Wymiary zewnętrzne (a), wewnętrzne (b), pośrednie (c), mieszane (d) Podstawowe definicje Wymiary zewnętrzne (a), wewnętrzne (b), pośrednie (c), mieszane (d)

Definicje wymiaru tolerowanego

Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych Wymiar tolerowany Definicja 1: Wymiar tolerowany jest to wymiar o ustalonych odchyłkach granicznych: G = dmax – d F = dmin – d T = dmax – dmin = G - F Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

Wymiar tolerowany wg normy PN-EN ISO 286-1 1 - przedział tolerancji 2 – ustalenie znaków dla odchyłek a – wymiar nominalny; b – wymiar graniczny górny; c – wymiar graniczny dolny; d – odchyłka graniczna górna; e – odchyłka graniczna dolna; f – tolerancja. Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych Wymiar tolerowany Tolerowanie symetryczne: Tolerowanie asymetryczne: Tolerowanie asymetryczne dwustronne: Tolerowanie jednostronne: Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych Wymiar tolerowany Definicja 2: Wymiar tolerowany jest to wymiar o ustalonej szerokości pola tolerancji oraz jego położenia względem linii zerowej Tolerowanie wymiarów za pomocą odchyłek liczbowych

Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

Wymiar tolerowany 𝐼𝑇=𝑎∙𝑖=𝑎∙(0,045 𝐷 𝑠 +0,001 𝐷 𝑠 ) 𝐷 𝑠 = 𝐷 𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝐷 𝑚𝑖𝑛 Szerokość pola tolerancji IT: 𝐼𝑇=𝑎∙𝑖=𝑎∙(0,045 𝐷 𝑠 +0,001 𝐷 𝑠 ) 𝐷 𝑠 = 𝐷 𝑚𝑎𝑥 ∙ 𝐷 𝑚𝑖𝑛 𝑎=10 5 10 𝑛−6 Gdzie: IT – skrót „International Tolerance”; a – współczynnik klasy; i – jednostka tolerancji; n – numer klasy dokładności.

Wymiar tolerowany

Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:20010 Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:20010

EN ISO 286-1:2010 - Odchyłki graniczne otworów Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:2010 - Odchyłki graniczne otworów

EN ISO 286-1:2010 - Odchyłki graniczne wałków Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:2010 - Odchyłki graniczne wałków

Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

Wymiar tolerowany

Wymiar tolerowany

Wymiar tolerowany

Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych Wymiar tolerowany Tolerowanie wymiarów za pomocą oznaczeń literowo - cyfrowych

Jak zamienić oznaczenie literowo cyfrowe na odchyłki graniczne? Wymiar tolerowany Jak zamienić oznaczenie literowo cyfrowe na odchyłki graniczne? ∅𝟏𝟒,𝟖𝐟𝟔 IT = ? Odchyłka podstawowa = ? Odchyłki graniczne = ?

∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=? Odchyłka podstawowa=? Wymiar tolerowany ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=? Odchyłka podstawowa=?

∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=11 μm Odchyłka podstawowa=? Wymiar tolerowany ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=11 μm Odchyłka podstawowa=?

Wymiar tolerowany ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔 IT=11 μm es=-16 μm ∅𝟏𝟒,𝟖𝒇𝟔≡ ∅𝟏𝟒,𝟖 −𝟎,𝟎𝟐𝟕 −𝟎,𝟎𝟏𝟔

Pasowania Jeśli skojarzymy wałek i otwór (wymiar zewnętrzny i wymiar wewnętrzny) to otrzymamy pasowanie W wyniku takiego skojarzenia powstaje luz, który może przybrać różne wartości w zależności od wykonania kojarzonych części

Pasowania EN ISO 286-1:20010 - Pasowanie luźne

Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:20010 - Pasowanie wtłaczane

Wymiar tolerowany EN ISO 286-1:20010 - Pasowanie mieszane

Wymiar tolerowany Najczęściej stosowanymi przypadkami wymiarowania wałków (wymiarów zewnętrznych pośrednich i mieszanych) i otworów (wymiarów wewnętrznych) jest przyjmowanie tolerancji w głąb materiału

Wymiar tolerowany

Wymiar tolerowany

„pasowaniem na zasadzie stałego otworu” Wymiar tolerowany Pasowanie, w którym skojarzony jest otwór podstawowy (położenie pola tolerancji otworu jest oznaczone literą „H”) z wałkiem nazywamy „pasowaniem na zasadzie stałego otworu”

„pasowaniem na zasadzie stałego wałka” Wymiar tolerowany Pasowanie, w którym skojarzony jest wałek podstawowy (położenie pola tolerancji wałka jest oznaczone literą „h”) z otworem nazywamy „pasowaniem na zasadzie stałego wałka”

Wybór oznaczeń tolerancji EN ISO 286-1:2010 Oznaczenia tolerancji otworów należy wybierać, w miarę możliwości, spośród podanych na powyższym rysunku. W pierwszej kolejności zaleca się wybierać spośród oznaczeń ujętych w ramki

Wybór oznaczeń tolerancji EN ISO 286-1:2010 Oznaczenia tolerancji wałków należy wybierać, w miarę możliwości, spośród podanych na powyższym rysunku. W pierwszej kolejności zaleca się wybierać spośród oznaczeń ujętych w ramki

Zalecane pasowania wg zasady stałego otworu EN ISO 286-1:2010 Zalecane pasowania wg zasady stałego otworu

Zalecane pasowania wg zasady stałego wałka EN ISO 286-1:2010 Zalecane pasowania wg zasady stałego wałka

Pozycja w modelu GPS (Geometrical product specifications) Omówiona norma ISO 286 jest normą GPS związaną z ogniwami 1 i 2 łańcuchów norm dotyczących wymiaru wewnętrznego i zewnętrznego w modelu ogólnym GPS

Wymiary nietolerowane Wymiary zewnętrzne i wewnętrzne nietolerowane na rysunkach technicznych (swobodne) należy zawsze wykonać zgodnie z zasadą tolerowania w głąb materiału. Przyjmuje się wtedy tzw. tolerancję warsztatową, tzn. stosujemy dokładności zdefiniowane w klasach od 12-16 (najczęściej jest to 13 klasa dokładności). Stosowanie tej zasady ułatwia produkcję, a przede wszystkim montaż maszyn.

Przykład obliczeniowy -1 Obliczenie luzu pasowania: Lmax = ? Lmin = ? Jakie jest to pasownie? ∅18𝐻7≡ ∅18 𝐹𝑜 𝐺𝑜 ∅18𝑗6≡ ∅18 𝐹𝑤 𝐺𝑤

Przykład obliczeniowy -1 𝑆𝑧𝑒𝑟𝑜𝑘𝑜ść 𝑝𝑜𝑙𝑎 𝑡𝑜𝑙𝑒𝑟𝑎𝑛𝑐𝑗𝑖 𝐼𝑇: 𝑰𝑻6 = 11 𝝁𝒎 𝑰𝑻7 = 18 𝝁𝒎 Odchyłki podstawowe: EI = 0 ei = +1 𝝁𝒎 ∅18𝐻7≡ ∅18 0 +0,018 ∅18𝑗6≡ ∅18 +0,001 +0,012 18 0 +0,018 − 18 +0,001 +0,012 = 0 −0,012 +0,017

Przykład obliczeniowy - 1 Obliczenie luzu pasowania: Lmax = ? Lmin = ? Jakie jest to pasownie? Lmax = +0,017 Lmin = -0,019 Jest to pasowanie mieszane 18 0 +0,018 − 18 +0,001 +0,019 = 0 −0,019 +0,017

Przykład obliczeniowy - 2 18ℎ13≡ 18 −0,27 0 30ℎ13≡ 30 −0,33 0 50ℎ13≡ 50 −0,39 0 116ℎ13≡ 116 −0,54 0 𝑊= 116 −0,54 0 − 18 −0,27 0 + 30 −0,33 0 + 50 −0,39 0 𝑊= 116 −0,54 0 − 98 −0,99 0 = 18 −0,54 +0,99 Zamykanie łańcuchów wymiarowych

Oznaczanie stanu powierzchni Struktura geometryczna powierzchni

Powierzchnie elementów maszyn Powierzchnie elementów maszyn nie są idealne. Powierzchnie rzeczywiste pokryte są (nie wynikającymi z ich kształtu) nierównościami – wzniesieniami i wgłębieniami, które w zależności od skali ich występowania nazywamy: chropowatością , falistością powierzchni

Podstawa prawna

Podstawowy symbol graficzny struktury geometrycznej powierzchni Znak chropowatości Podstawowy symbol graficzny struktury geometrycznej powierzchni

Znak chropowatości Rozszerzony symbol graficzny oznaczający, że jest wymagane usunięcie materiału

Znak chropowatości Rozszerzony symbol graficzny oznaczający, że nie dopuszcza się usunięcia materiału

Znak chropowatości Rozszerzony symbol graficzny dotyczący wszystkich powierzchni wokół zarysu przedmiotu

Kształt symboli zgodny z normą ISO 81714-1 Znak chropowatości Kształt symboli zgodny z normą ISO 81714-1

Wymiary symboli zgodny z normą ISO 81714-1 Znak chropowatości Wymiary symboli zgodny z normą ISO 81714-1

Znak chropowatości Kompletny symbol graficzny (miejsca od a do e służą po podawania wymagań dodatkowych)

Znak chropowatości Przykłady: Rz 6,8 Ra 1,6 -0,8/Rz 6,8 Miejsce „a” - pojedyncze wymagania dotyczące struktury geometrycznej powierzchni

Znak chropowatości Przykłady: Rz 6,8 Ra 1,6 -0,8/Rz 6,8 Miejsce „a” i „b” - dwa lub więcej wymagań dotyczące struktury geometrycznej powierzchni

Miejsce „c” - metoda wytwarzania Znak chropowatości Przykłady: szlifować toczyć Miejsce „c” - metoda wytwarzania

Miejsce „d” - nierówności powierzchni i ich kierunek Znak chropowatości Wstawiamy symbol: „=” „X” „M” Miejsce „d” - nierówności powierzchni i ich kierunek

Znak chropowatości Wstawiamy wartość liczbową określoną w milimetrach Miejsce „e” - naddatek obróbkowy

Parametry profilu Oznaczenie parametru i związane z nim wartość liczbowa którą należy podać zawiera cztery zasadnicze w celu interpretacji wymagań. Są to informacje o tym: Który z trzech profilów powierzchni jest podawany (R, W, P); Która charakterystyka profilu jest podana; Z ilu odcinków elementarnych składa się odcinek pomiarowy; Jak powinna być interpretowana podawana wartość graniczna wymagania.

Parametry profilu „R” – parametry chropowatości

Parametry profilu „W” – parametry falistości

Parametry profilu „P” – parametry struktury

Parametry profilu Parametry profilu „R” – najczęściej wykorzystywane w oznaczeniach parametry chropowatości Ra i Rz

Linia odniesienia jest umownie przyjętą linią, w stosunku do której określa się parametry profilu. Linia ta ma kształt profilu nominalnego i jej położenie odpowiada ogólnej orientacji profilu rzeczywistego w przestrzeni. Linia średnia profilu chropowatości m jest to linia odniesienia dzieląca profil chropowatości tak, że w podziale odcinka elementarnego l suma kwadratów odchyleń profilu y od tej linii jest minimalna. Do graficznego określenia linii średniej profilu stosuje się linię środkową profilu. Linia środkowa profilu chropowatości jest to linia odniesienia dzieląca profil tak, że w przedziale odcinka elementarnego l sumy pól zawartych między tą linia a profilem po obydwóch jej stronach są jednakowe. Pomiar chropowatości powierzchni dokonuje się na długości odcinka pomiarowego ln, który jest równy odcinkowi elementarnemu l lub jest jego wielokrotnością. Odcinek elementarny l jest to znormalizowana długość odcinka linii odniesienia: 0,08; 0,25; 0,8; 2,5; 8 lub 25 mm, dobierana w zależności od sposobu obróbki i wartości sprawdzanego parametru chropowatości powierzchni.

Definicje parametrów chropowatości Linia odniesienia jest umownie przyjętą linią, w stosunku do której określa się parametry profilu. Linia ta ma kształt profilu nominalnego i jej położenie odpowiada ogólnej orientacji profilu rzeczywistego w przestrzeni. Linia średnia profilu chropowatości - jest to linia odniesienia dzieląca profil chropowatości tak, że w podziale odcinka elementarnego suma kwadratów odchyleń profilu y od tej linii jest minimalna. Definicja linii średniej profilu

Definicje parametrów chropowatości 0 𝐿 𝑦 𝑥 2 𝑑𝑥= 𝑖=1 𝑖=𝑛 ( 𝑦 𝑖 ) 2 =𝑚𝑖𝑛 Definicja linii średniej profilu

Definicje parametrów chropowatości Linia środkowa profilu chropowatości jest to linia odniesienia dzieląca profil tak, że w przedziale odcinka elementarnego sumy pól zawartych między tą linią a profilem po obydwóch jej stronach są jednakowe. Definicja linii środkowej profilu – używanej do graficznego określania linii średniej

Definicje parametrów chropowatości 𝑝𝑜𝑙𝑎 𝑧𝑖𝑒𝑙𝑜𝑛𝑒 = (𝑝𝑜𝑙𝑎 𝑐𝑧𝑒𝑟𝑤𝑜𝑛𝑒) Odcinek elementarny jest to znormalizowana długość odcinka linii odniesienia: 0,08; 0,25; 0,8; 2,5; 8 lub 25 mm, dobierana w zależności od sposobu obróbki i wartości sprawdzanego parametru chropowatości powierzchni. Definicja linii środkowej profilu

Definicje parametrów chropowatości Linia średnia ∆𝑥 𝑦 𝑖 𝑅𝑎= 1 𝐿 0 𝐿 𝑦 𝑥 𝑑𝑥= 1 𝑛 𝑖=1 𝑖=𝑛 ( 𝑦 𝑖 ) [𝜇𝑚] Definicja parametru profilu „Ra”

Definicje parametrów chropowatości 𝑅 𝑧 = 1 5 𝑖=1 𝑖=5 𝐻 𝑖 − 𝑖=1 𝑖=5 ℎ 𝑖 [𝜇𝑚] Definicja parametru profilu „Rz”

Chropowatość powierzchni Porównanie średniej arytmetycznej wartości Ra z numerami klas chropowatości

Kierunkowość struktury Nierówności powierzchni i ich kierunek.

Kierunkowość struktury Znaki kierunkowości struktury

Kierunkowość struktury Znaki kierunkowości struktury (cd)

Naddatek obróbkowy Podawanie naddatku obróbkowego Naddatek obróbkowy jest podawany tylko w takich przypadkach, gdy na tym samym rysunku jest pokazane kilka etapów obróbki detalu.

Definiowanie naddatku obróbkowego Naddatek obróbkowy Definiowanie naddatku obróbkowego

Chropowatość powierzchni Miejsce i ukierunkowanie symbolu graficznego

Chropowatość powierzchni Miejsce i ukierunkowanie symbolu graficznego: na zarysie, na linii odniesienia lub na linii wskazującej

Chropowatość powierzchni Miejsce i ukierunkowanie symbolu graficznego: na linii odniesienia lub na linii wskazującej

Chropowatość powierzchni Wymagania struktury geometrycznej powierzchni podawane z wymiarami

Chropowatość powierzchni Wymagania struktury geometrycznej powierzchni podawane z tolerancjami

Chropowatość powierzchni Wymagania struktury geometrycznej powierzchni podawane na pomocniczych liniach wymiarowych

Przykłady oznaczania wymagań

Przykłady oznaczania wymagań

Chropowatość powierzchni Istnieją dwie różne możliwości podawania i interpretacji granic wymagań struktury geometrycznej powierzchni: „zasada 16%”; „zasada maksimum. „Zasada 16%” jest zdefiniowana jako odpowiednia zasada dla wszystkich przypadków podawania wymagań struktury geometrycznej powierzchni. W ten sposób, jeśli do wymagania struktury geometrycznej powierzchni odniesie się „zasadę 16%”, to wówczas stosuje się oznaczenie parametru, wymienioną w normie w załączniku E. Jeśli do wymagania struktury geometrycznej powierzchni odniesie się „zasadę maksimum”, wówczas do oznaczenia parametru należy dodać „max”. a) Zasada 16% b) Zasada maksimum

Rozwój podawania oznaczeń

Rozwój podawania oznaczeń

Pozycja w modelu GPS (Geometrical product specifications) Omówiona norma ISO 1302 jest normą GPS należącą do 1 ogniwa łańcucha norm dotyczących profilu chropowatości, profilu falistości profilu pierwotnego powierzchni w modelu ogólnym GPS

Błędy kształtu i położenia Tolerancje geometryczne

Błędy kształtu i położenia Zasadniczo błędy kształtu powinny być mniejsze od szerokości pola tolerancji danego wymiaru. Jednak w niektórych przypadkach jest to nie wystarczające. Należy wtedy podać na rysunku dodatkowe wymagania dotyczące kształtu powierzchni oraz wzajemnego położenia.

Linia (powierzchnia) przylegająca: Definicja Linia (powierzchnia) przylegająca: Jest to linia (powierzchnia), o idealnym kształcie, znajdująca się na zewnątrz materiału i położona jest w taki sposób, aby największa odległość między nią a linią (powierzchnią) rzeczywistą osiągała jak najmniejszą wartość. Miarą błędu kształtu jest największa odległość między linią (powierzchnią) przylegającą a linią (powierzchnią) rzeczywistą

Błędy kształtu i położenia Tolerancje geometryczne proste z elementem odniesienia kształtu kierunku położenia bicia prostoliniowości równoległości pozycji bicia płaskości prostopadłości współśrodkowości bicia całkowitego okrągłości nachylenia okrągłości walcowości Kształtu wyznaczo- nego zarysu walcowości Kształtu wyznaczo- nego zarysu Kształtu wyznaczo- nego zarysu Kształtu wyznaczo- nej powierzchni Kształtu wyznaczo- nej powierzchni Kształtu wyznaczo- nej powierzchni

Tolerowanie kształtu i położenia Sposoby umieszczania ramek oznaczeń względem tolerowanych elementów przedmiotów

Tolerowanie kształtu i położenia Jeżeli tolerancja dotyczy osi lub płaszczyzny symetrii jakiegoś elementu, to koniec linii łączącej powinien leżeć na przedłużeniu linii wymiarowej tego elementu.

Tolerowanie kształtu i położenia Gdy tolerancja ma dotyczyć wspólnej osi lub płaszczyzny symetrii elementów przedmiotu, a z rysunku wynika wyraźnie, dla których elementów oś lub płaszczyzna jest wspólna, to linię łączącą doprowadza się do osi lub do śladu płaszczyzny symetrii.

Przykłady tolerancji kształtu Jeżeli na rysunku powtarza się ta sama tolerancja, to oznaczenie podaje się tylko raz, prowadząc odgałęzienia linii łączącej do wszystkich jednakowo tolerowanych elementów przedmiotu. Gdy zaś dla jednego elementu trzeba podać dwie różne tolerancje, to ramki oznaczeń można połączyć

Przykłady tolerancji kształtu Odchyłka prostoliniowości rzeczywistej tworzącej walca nie może przekroczyć 0.01 mm na długości 200 mm w dowolnym miejscu całej długości walca, przy czym może on mieć kształt tylko walcowy lub lekko beczułkowaty, a nie wklęsły. Odchyłka kołowości walca jest określona na 0,015 mm

Przykłady tolerancji położenia Odchyłka współosiowości otworu 14H7 nie może przekroczyć 0.05 mm na całej jego długości względem otworu 20H7 (bazy). (oś wymiarowanego otworu musi się znaleźć wewnątrz walca o średnicy 0.05 mm, współosiowego z otworem bazowym).

Przykłady tolerancji położenia Odchyłka równoległości otworu wymiarowanego względem bazowego nie może w żadnym kierunku przekroczyć 0,05 mm. Oś otworu wymiarowanego (10H7) musi się znaleźć wewnątrz walca o średnicy 0,05 mm o osi równoległej do osi otworu 16H7.

Przykłady tolerancji położenia Odchyłka równoległości otworu wymiarowanego względem bazowego nie może przekroczyć 0,05mm w płaszczyźnie B-B. Oś otworu wymiarowanego (10H7) musi się znaleźć między dwiema liniami x1 i x2 (leżącymi na płaszczyźnie B-B, symetrycznymi względem osi otworu 16H7) i odległymi od siebie o 0,05 mm.

Przykłady tolerancji położenia Odchyłka równoległości otworu wymiarowanego względem bazowego nie może przekroczyć 0,05mm w płaszczyźnie C-C. Oś otworu wymiarowanego (10H7) musi się znaleźć między dwiema liniami x1 i x2 (leżącymi na płaszczyźnie C-C, symetrycznymi względem osi otworu 16H7) i odległymi od siebie o 0,05 mm.

Przykłady tolerancji położenia Odchyłka położenia punktu: Tolerancja pozycji osi otworu wynosi 0,05 mm. Oś otworu rzeczywistego powinna się znaleźć wewnątrz walca o średnicy 0,05 mm, którego położenie osi odpowiada nominalnym wymiarom 20 i 30 mm (ujęte w ramkę).

Przykłady tolerancji złożonych Bicie poprzeczne: powierzchni stożkowej względem osi powierzchni walcowej; Powierzchni walcowych względem osi otworu, w dowolnej płaszczyźnie prostopadłej do osi na całej długości tolerowanych powierzchni.

Przykłady tolerancji złożonych Całkowite bicie wzdłużne powierzchni walcowej względem osi wałka. Tolerowana płaszczyzna czołowa musi się znaleźć między dwiema powierzchniami prostopadłymi do osi odniesienia i oddalonymi od siebie o 0,03 mm.

Dziękuję za uwagę Czas: 2 x 45 minut