dr Magdalena Butrymowicz dr hab. Piotr Kroczek, prof. UPJP II n Wkład Polski w ochronę praw dziecka na przykładzie Konwencji o prawach dziecka: założenia, cele, rezultaty dr Magdalena Butrymowicz dr hab. Piotr Kroczek, prof. UPJP II n

Prawa dziecka do 1978 r. 1924 – Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów przyjęło Deklarację Praw Dziecka. 1946 – Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych powołało organizację UNICEF, na wniosek Ludwika Rajchmana. 1948 – Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uchwaliło Powszechną Deklarację Praw Człowieka. 1950 – Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. 1959 – Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych proklamowało Deklarację Praw Dziecka.

Ochrona praw dzieci „Dzieci te przeżywały, mimo tkliwej opieki przybranych rodziców, swoiste trudności. Często musiały całymi godzinami być zamknięte w szafie. Znam wypadki, że jedynym wówczas ratunkiem był parapet za oknem, za firanką. I umieszczone tam nieszczęśliwe dziecko musiało czasem tak długo tam być, trzymając się zdrętwiałymi rączkami, aby nie wypaść, aż Niemcy opuszczą mieszkanie przybranych rodziców.” Irena Sendlerowa

Podstawa praw dziecka „Dziecko nie jest przyszłym człowiekiem tylko człowiekiem, w związku z tym tak samo jak dorosłym tak i dzieciom również przysługują prawa. Prawa dziecka wynikają z godności i niepowtarzalności dziecka jako jednostki ludzkiej i przysługują wszystkim dzieciom. Praw nie można dziecka pozbawić. Prawa dziecka dotyczą relacji władza - jednostka, w związku z tym to Państwo musi zapewnić dziecku możliwość korzystania z przysługujących mu praw”. Janusz Korczak

Polska propozycja Konwencji o prawach dziecka Dnia 17 stycznia 1978 r. Eugeniusz Wyzner, stały przedstawiciel Polski przy Organizacji Narodów Zjednoczonych w Genewie, wystosował w imieniu rządu Polskiego list adresowany do Dyrektora Wydziału Praw Człowieka wraz z memorandum szczegółowo wyjaśniający treści i założenia inicjatywy.

Polskie cele i założenia Cel podstawy: dzieci są podmiotem praw na równi z dorosłymi, lecz potrzebna jest specjalna ochrona dzieci jako podmiotu słabszego Cel szczególny: istnieje konieczność identyfikacja praw dzieci i szczególnej ochrony poszczególnych praw

Prace nad tekstem konwencji 15 lutego 1978 roku Adam Łopatka w imieniu Polski, Bułgarii, Kolumbii, Jordanii przedstawia Komisji do spraw praw człowieka projekt konwencji wraz z jego uzasadnieniem Projekt konwencji otrzymuje wsparcie organizacji pozarządowych W marcu 1978 roku Sekretarz Generalny ONZ Kurt Waldheim przedstawia tekst konwencji państwom członkowskim. Rozpoczyna się dziesięcioletni okresu prac na tekstem konwencji

Realizacja celów szczególnych na przykładzie art. 18 Konwencji Komentowany m.in. przez: Bułgarię, Kubę, Dominikanę, Norwegię, Surinam, Hiszpanię, Szwecję, Nową Zelandie i WHO, Międzynarodową Radę Kobiet Podczas pierwszego czytania zmiany zaproponowały: Australia, Kuba, Francja, Norwegia, USA i Międzynarodowa Organizacja Pracy Dyskusja nad tekstem miała miejsce w 1981 r. i 1984 r. Ostateczna wersja przedstawiona przez grupę roboczą w 1988 r. Komisji Praw Człowieka, która został przyjęta jednogłośnie na posiedzeniu Komisji.

Art. 18 wersja oryginalna Polska Art. VI Każde dziecko dla prawidłowego rozwoju swojej osobowości potrzebuje miłości i zrozumienia. Powinno dlatego tam gdzie jest to możliwe dorastać pod opieką swoich rodziców, którzy także ponoszą odpowiedzialność za jego wychowanie, w każdym przypadku, gdy opieka i uczucia, moralność dziecka i jego bezpieczeństwa materialne nie jest zagrożone, dziecko małoletnie nie powinno być oddzielone od swojej matki. Społeczeństwo i państwo zobowiązane jest do szczególnej i rozszerzonej opieki nad dziećmi bez rodziny i tych bez odpowiedniej opieki i pomocy. Państwo powinno pomagać także finansowo dzieciom z rodzin wielodzietnych.

Art. VII Dziecko jest uprawnione do otrzymania odpowiedniej edukacji, która powinna być bezpłatna i obowiązkowa przynajmniej na poziomie podstawowym. Powinno otrzymać taki poziom edukacji, który pomoże rozwijać się mu kulturalnie i stwarzać odpowiednie i równe możliwości w rozwoju jego zdolności, osobowości, jego indywidualne postrzeganie świata i moralności, co czyni go wartościowym członkiem społeczeństwa. Osoby odpowiedzialne za wychowanie dziecka powinny służyć mu pomocą i poradą. Szczególnie ta odpowiedzialność spoczywa na rodzicach dziecka Dziecko powinno mieć prawo do zabawy i rekreacji w takim samym zakresie jak dostęp do edukacji. Państwo powinno zapewnić dziecku możliwość realizowania swoich tego prawa.

Art 18: tekst ostatecznie przyjęty Państwa-Strony podejmą wszelkie możliwe starania dla pełnego uznania zasady, że oboje rodzice ponoszą wspólną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Rodzice lub w określonych przypadkach opiekunowie prawni ponoszą główną odpowiedzialność za wychowanie i rozwój dziecka. Jak najlepsze zabezpieczenie interesów dziecka ma być przedmiotem ich największej troski. W celu zagwarantowania i popierania praw zawartych w niniejszej konwencji Państwa-Strony będą okazywały odpowiednią pomoc rodzicom oraz opiekunom prawnym w wykonywaniu przez nich obowiązków związanych z wychowywaniem dzieci oraz zapewnią rozwój instytucji, zakładów i usług w zakresie opieki nad dziećmi. Państwa-Strony będą podejmowały wszelkie właściwe kroki dla zapewnienia dzieciom pracujących rodziców prawa do korzystania z usług instytucji i zakładów w zakresie opieki nad dziećmi, do których są one uprawnione.

Realizacja celów głównych Specjalny przedstawiciel Sekretarza Generalnego do spraw przemocy wobec dzieci Marta Santos Pais w czasie obchodów 25 rocznicy przyjęcia Konwencji o prawach dziecka powiedziała:   „Konwencja o prawach dziecka zawdzięcza tak wiele Polsce. Wizja dziecka zawarta w Konwencji jako podmiotu praw została zainspirowana pracami polskiego pediatry, nauczyciela i pisarza Janusza Korczaka, który przypominał światu, że dzieci to nie przyszyły człowiek, ale człowiek tu teraz posiadający własną godnością prawa, uczucia i własne zdanie i opinie”.   

Podsumowanie Cele podstawowy konwencji został zrealizowany Cel szczególny nie zostały całkowicie osiągnięty, gdyż konwencja nie zawiera regulacji dotyczącej wszystkich praw, które zawierał tekst oryginalny Wykładnia konwencji pozwala na realizację wszystkich praw objętych tekstem oryginalnym