Wybrane zagadnienia dotyczące awansu zawodowego nauczycieli

Wniosek o nadanie stopnia awansu może złożyć tylko czynny nauczyciel. Nauczyciel, który zakończył staż wcześniej niż w roku szkolnym, w którym składa wniosek o nadanie kolejnego stopnia awansu zawodowego, jest obowiązany dołączyć aktualne zaświadczenie o zatrudnieniu.

Każdy nauczyciel ubiegający się o nadanie kolejnego stopnia awansu zawodowego musi posiadać odpowiednie przygotowanie pedagogiczne. Jeżeli z treści dyplomu (lub suplementu do dyplomu) nie wynika, że wnioskodawca ukończył studia wyższe w specjalności nauczycielskiej do wniosku należy dołączyć kopię dokumentu potwierdzającego uzyskanie przygotowania pedagogicznego.

W przypadku nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych oraz praktycznej nauki zawodu, w treści zaświadczenia należy wskazać, w jakiej branży (zawodzie) np. rolnicze, gastronomiczne, mechaniczne, ekonomiczne).

Nauczyciel powinien posiadać kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów. W przypadku nauczycieli prowadzących zajęcia rewalidacyjne oraz nauczycieli „wspomagających” w treści zaświadczenia należy wskazać niepełnosprawność uczniów, dla których te zajęcia są prowadzone.

Art. 9d ust. 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2014 r. poz. 191 z późn. zm.) Nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy składają wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W przypadku niedotrzymania terminów złożenia wniosków nauczyciele ci obowiązani są do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze.

Kwalifikacje nauczycieli prowadzących zajęcia rewalidacyjne i nauczycieli „wspomagających”

§ 14 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz.U. z 2015 r. poz. 1264)

1. Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela [w szkołach i placówkach] dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym […] z upośledzeniem umysłowym z niepełnosprawnościami sprzężonymi […] a także kwalifikacje do prowadzenia zajęć rewalidacyjno-wychowawczych z dziećmi i młodzieżą z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, posiada osoba, która: 1) ukończyła studia wyższe w zakresie oligofrenopedagogiki lub 2) ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki, określone w § 2−5, a ponadto ukończyła studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie oligofrenopedagogiki, lub 3) ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności oligofrenopedagogika.

Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkołach i placówkach prowadzących kształcących dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami innymi niż z upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim (ust. 2) posiada osoba, która ukończyła: 1)studia wyższe na kierunku pedagogika lub pedagogika specjalna w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów lub 2)zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów, lub 3)studia podyplomowe lub kurs kwalifikacyjny w zakresie pedagogiki specjalnej odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów.

Gałęzie pedagogiki specjalnej w zależności od niepełnosprawności uczniów: oligofrenopedagogika – rewalidacja osób upośledzonych umysłowo, tyflopedagogika – rewalidacja osób niewidomych i słabowidzących, surdopedagogika – rewalidacja osób niesłyszących lub słabosłyszących, pedagogika lecznicza (lub terapeutyczna) – rewalidacja osób niepełnosprawnych ruchowo oraz przewlekle chorych, pedagogika resocjalizacyjna – rewalidacja osób niedostosowanych społecznie, „Rewalidacja i edukacja osób z autyzmem” lub „Wspomaganie rozwoju dziecka z autyzmem i zespołem Aspergera” lub „Edukacja i wspomaganie dziecka z autyzmem i zespołem Aspergera” itp.

Nie istnieje jedna pedagogika specjalna, która uprawniałaby nauczyciela do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych niezależnie od niepełnosprawności dziecka.

Terapia pedagogiczna a pedagogika specjalna Jak wynika z treści programu ramowego kursu kwalifikacyjnego z zakresu terapii pedagogicznej – kurs był przeznaczony dla kwalifikowanych nauczycieli nauczania początkowego, pedagogów i psychologów szkolnych oraz pracowników Poradni Psychologiczno-Pedagogicznych zainteresowanych problematyką trudności w uczeniu szkolnym dzieci w klasach I-III. Absolwenci kursu otrzymują prawo do prowadzenia zespołów korekcyjno-kompensacyjnych, klas wyrównawczych i terapeutycznych dla dzieci w młodszym wieku szkolnym.

„Uznawanie” kwalifikacji nauczycieli

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji… § 28. Nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia, którym na podstawie dotychczasowych przepisów uznano ukończony kierunek (specjalność) studiów za zbliżony do nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki.

§ 2 ust. pkt 2, § 2 ust. 2, § 3 pkt 2 lit b Kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela posiada osoba, która ukończyła studia wyższe na kierunku, którego zakres określony w standardzie kształcenia dla tego kierunku studiów w grupie treści podstawowych i kierunkowych obejmuje treści nauczanego przedmiotu lub prowadzonych zajęć, oraz posiada przygotowanie pedagogiczne.

Wyrażanie zgody na zatrudnienie nauczyciela – podstawowe elementy wniosku

Art. 10 ust. 9 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2014 r. poz. 191 z późn. zm.) stanowi, że w przypadku, zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela (ust. 7), jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, można za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela, który nie spełnia warunku wymienionego w ust. 5 pkt 5 [nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska].

Obowiązujące przepisy prawa oświatowego nie przewidują możliwości wyrażania zgody (przez jakikolwiek organ administracji publicznej) na prowadzenie przez nauczyciela (przydzielenie w ramach istniejącego stosunku pracy) jakichkolwiek zajęć bez wymaganych kwalifikacji.