ODKRYCIA GEOGRAFICZNE XV – XVI wiek

Przyczyny wypraw 1. Poszukiwanie drogi do Indii: przyprawy, metale szlachetne (złoto i srebro do bicia monet), kosztowności. 2. Zaspokojenie ciekawości 3. Bogactwo 4. Sława, przygody

Nowe wynalazki pozwalające na ustalenie kursu i położenia okrętu Busola Kompas Astrolabium i sekstans

Pierwsi odkrywcy - żeglarze Marco polo - wenecki kupiec, który w XIII wieku wyruszył w podróż do Chin pokonując trasę przez dzisiejszy Iran i Afganistan; wrócił drogą morską; swą podróż opisał w dziele „Opisanie świata” - Henryk zwany Żeglarzem – następca tronu portugalskiego; z racji dziedziczenia tronu nie mógł osobiście brać udziały w wyprawach, ale je sponsorował (w 1471 r. Portugalczycy dopłynęli do równika, a w 1488 r. Bartolomeo Diaz dopłynął do Przylądka Dobrej Nadziei)

Krzysztof Kolumb Krzysztof Kolumb (1452-1506), żeglarz i odkrywca Ameryki (12 października 1492); cztery wyprawy odkrywcze do Ameryki Środkowej (1492-1504).

Pionierska rolę w dziedzinie odkryć geograficznych w XV w Pionierska rolę w dziedzinie odkryć geograficznych w XV w. odegrały zwłaszcza Portugalia i Hiszpania. Władcy obu tych iberyjskich krajów, usytuowanych na zachodnim krańcu Europy, wprost organizowali i współfinansowali dalekomorskie ekspedycje w nadziei i z zamiarem opanowania nowych terytoriów dla gospodarczego ich wykorzystania. Zamiarem żeglarza genueńskego Krzysztofa Kolumba, było dotarcie do Indii, lecz zamierzał on płynąć przez Ocean Atlantycki w kierunku zachodnim. Przyjął bowiem, w oparciu o dzieło greckiego geografa Ptolemeusza, udostępnione mu mapy, m.in. przez brata Bartolomeo, posiadającego w Lizbonie drukarnię map, że Ziemia jest kulista.

III wyprawa Kolumba

Ferdynand Magellan Ferdynand Magellan (1480-1521) żeglarz, odkrywca; dowódca wypraw dookoła świata (1519-21). W wyprawie wzięło udział 256 członków załogi – była to obsada 5 karawel. W trakcie rejsu przez Pacyfik liczba ta zmniejszyła się o połowę. Po śmierci Magellana na wyspach Filipin dowództwo przejął Juan Sebastian del Cano, który doprowadził flotę do Hiszpanii. Ostatecznie wyprawę ukończył jeden statek z 18 ludźmi na pokładzie.

Wyprawa Magellana

Amerigo Vespucci Amerigo Vespucci (1454-1512), żeglarz,1499-1508 badał odkryte przez Kolumba lądy, które nazwał Nowym Światem; 1507 Martin Waldseemüller przyjął dla nich nazwę Ameryka (od imienia Vespucciego).

Vasco da Gama Vasco da Gama (1450-1510) żeglarz i odkrywca; 1497-99 odkrył drogę morską do Indii. Flotę aż 15 statków prowadził słynny żeglarz podczas II wyprawy do Indii (1502).

Skutki odkryć geograficznych Pozytywne Dla Europy napływ złota i srebra, rozwój miast portowych w Zachodniej Europie, sprowadzenie korzeni i towarów orientalnych, rozwój handlu, powstanie nowych potęg morskich, zakładanie koloni zamorskich, wzrost wiedzy człowieka o świecie. Dla Nowego Świata zakładanie na nowych terenach plantacji, wprowadzanie nowych upraw i hodowli, rozwój handlu.

Skutki odkryć geograficznych Negatywne Dla Europy upadek dawnych lądowych szlaków handlowych. Dla Nowego Świata przymusowa chrystianizacja, zniszczenie przez konkwistadorów cywilizacji prekolumbijskich, eksploatacja bogactw naturalnych, wyniszczenie Indian, rozwój niewolnictwa.

Traktat w Tordesillas Na skutek odkryć geograficznych Portugalczycy i Hiszpanie zaczęli zakładać liczne faktorie u wybrzeży Afryki. Aby nie zakłócać wymiany handlowej w 1494 r. te dwa państwa podpisały układ w Tordesillas. Ustalono w nim linię demarkacyjną pomiędzy strefami wpływów obu państw wzdłuż 46 południka. Tereny położone na zachód zdominowała Hiszpania, a na wschód – Portugalia.

Podział świata wg traktatu z Tordesillas