Uniwersalia Zosia Dłubacz Weronika Puszyk kl. 2c Na podstawie „Filozofia. Pochwała ciekawości” Jacka Wojtysiaka

UNIWERSALIA Gatunki, rodzaje, własności, stosunki, zbiory, liczby, figury geometryczne Powszechniki, przedmioty ogólne lub abstrakcyjne Przeciwstawia się im przedmioty jednostkowe, które są konkretyzacją przedmiotów ogólnych

Przedmioty ogólnePrzedmioty jednostkowe Zbiór koniKoń Bucefał Zbiór figur geometrycznych Koło CzłowieczeństwoFiodor Dostojewski

Uniwersalia u Platona  Uniwersalia = idee  Istnieją samodzielnie, niezależnie od przedmiotów jednostkowych  Platonizm = idealizm przyjmuje istnienie i prymat idei IdeePrzedmioty jednostkowe WieczneCzasowe NiematerialneCielesne Poznawalne umysłowo Poznawalne zmysłowo

SPÓR O UNIWERSALIA  Spór o to, czy i jak istnieją uniwersalia.  Współcześnie spór ten dotyczy przede wszystkim tzw. przedmiotów matematycznych (zbiorów, liczb, figur geometrycznych itp.).  Różne poglądy w sporze o uniwersalia sprowadzają się do czterech koncepcji.

nominalizm  Istnieją tylko nazwy ogólne (takie, które można orzec o wielu indywidualnych przedmiotach)  Nie istnieją pojęcia i przedmioty ogólne  Roscelin, Wilhelm Ockham, Willard Van Orman Quine  Brzytwa Ockhama – „nie należy mnożyć bytów bez potrzeby”

Roscelin (ok ok. 1124)  francuski filozof, dialektyk,  wykładowca w wielu szkołach, m.in. nauczyciel Abelarda (później jego zdecydowany przeciwnik)  w czasie synodu w Soissons 1093 oskarżony o herezję w sprawie sporu o dogmat Trójcy Świętej jednak nie został potępiony, gdyż udało mu się odeprzeć część zarzutów;  krytykował realizm pojęciowy św. Anzelma z Canteburry

Wilhelm Ockham  Urodzony około 1285 roku w angielskiej wiosce Ockham.  W 1318 roku ukończył studia w Oksfordzie, a następnie pozostał tam jako wykładowca. Oskarżony o herezję został wezwany na dwór papieża Jana XXII, udało mu się zbiec, skąd udał się pod kuratelę cesarza Ludwika IV Bawarskiego, następnie został ekskomunikowany.  Zajmował się głównie teorią poznania.  Oficjalnie zrehabilitowany w 1359 roku przez papieża Innocentego VI.  Quodlibeta septem, Major summa logices, Summa logicae

konceptualizm łac. conceptus – pojęcie, poczęcie  Istnieją nazwy i pojęcia ogólne, ale nie istnieją przedmioty ogólne.  Immanuel Kant  a także: Jan z Salisbury  filozof niemiecki  twórca filozofii krytycznej lub transcendentalnej  podstawowymi cechami jego koncepcji filozoficznej są: agnostycyzm poznawczy względem tak zwanych noumenów oraz aprioryzm w stosunku do zjawisk

umiarkowany realizm pojęciowy łac. realis - rzeczywisty  Oprócz nazw i pojęć ogólnych istnieją także przedmioty ogólne.  Przedmioty te istnieją niesamodzielnie względem przedmiotów jednostkowych.

św. Tomasz z Akwinu Arystoteles

skrajny realizm pojęciowy  Przedmioty ogólne istnieją niezależnie od przedmiotów jednostkowych.  np. Człowieczeństwo lub gatunek ludzki istnieją niezależnie od tego, czy istnieją jacykolwiek ludzie. łac. realis - rzeczywisty

a także: Wilhelm z Champeaux fenomenologowie Platon Filon z Aleksandrii Plotyn św. Augustyn

Koniec