E. Hemingway Stary człowiek i morze

Sylwetka twórcy Ernest Hemingway to Amerykański pisarz urodzony w 1899 roku. Pracował jako korespondent w Ameryce i Europie, a także w Afryce. Przeżył obydwie wojny światowe, brał udział w wojnie domowej w Hiszpanii. W czasie II wojny osiadł na Kubie w pobliżu Hawany. Tropił podwodne okręty niemieckie. Przeżył dwie katastrofy lotnicze. W 1961 popełnił samobójstwo. Jest autorem powieści: - Komu bije dzwon, - Pożegnanie z bronią, - Zielone wzgórza Afryki, - Słońce też wschodzi. Pisał też opowiadania: - Stary człowiek i morze, - Stary człowiek przy moście, - Niepokonany. W 1954 roku za całokształt twórczości otrzymał Nagrodę Nobla.

Gatunek utworu „Stary człowiek i morze” Hemingwaya to opowiadanie, a może nawet mini powieść. Łączy w sobie tradycje naturalizmu i symbolizmu, z opisami rzeczywistości sąsiaduje symbolika o romantycznym rodowodzie – na przykład samotna walka jednostki z przeciwnościami losu. Można ten utwór uznać za alegoryczną przypowieść o ludzkim życiu.

Opis treści utworu Utwór opowiada o starym rybaku Santiago, który mieszka samotnie nad brzegiem morza w Hawanie, w nędznej chacie. Od osiemdziesięciu czterech dni nie złowił ani jednej ryby, więc sąsiedzi nazywają go pechowcem. Często pływał z nim po morzu jego przyjaciel, chłopiec imieniem Manolin. Stary traktował go jak syna. Santiago osiemdziesiąty piąty raz wypływa na morze, marzy o wielkiej rybie, która przyniesie mu znaczny zarobek i pozwoli poprawić jego złą sytuację materialną, a także wróci utracony szacunek wśród ludzi. Po długim oczekiwaniu znajduję upragnioną rybę - merlina i po zażartej walce udaje mu się ją złowić. Niestety w drodze do portu ryba zostaje całkowicie pożarta przez rekiny. Po powrocie rybakowi pozostał jedynie szkielet, ale w zamian starca odwiedza Manolin, który oznajmia, że chce znów z nim łowić ryby wbrew woli rodziców.

Opis bohaterów Santiago Był starym, samotnym człowiekiem, którego jedyną radością stała się przyjaźń z chłopcem. Mieszkał w marnej chacie nad brzegiem morza. To niezwykle chudy, zmęczony, zniszczony latami ciężkiej pracy człowiek. Miał oczy koloru morza, z których można było wyczytać dobroć i życzliwość. Przygnębiony nędzą, pasmem niepowodzeń nie tracił wiary, że wreszcie kiedyś spotka swą wielką rybę. Nadzieja walczyła w nim z rezygnacją, poczuciem starości, zachwianiem wiary we własne siły.

Opis bohaterów Manolin Chłopiec był największą opoką Santiago. W opowiadaniu nie pojawia się choćby jedno zdanie opisujące wygląd tego bohatera. Możemy się jedynie domyślać, że ma kilkanaście lat, świadczą o tym jego cechy, takie jak dojrzałość, opiekuńczość i zaradność. Z Santiago wiąże go bardzo prosta i mocna więź: „Stary nauczył chłopca łowić ryby i chłopiec go kochał”. Posłuszny wobec rodziców Manolin od dłuższego czasu nie wypływał w może ze swoim starym przyjacielem, którego okoliczni rybacy nazywali „salao”. Jego relacje z ojcem nie były najlepsze, chłopiec zdradza: „Nie lubię, jak ten mój mnie budzi. Bo to tak, jakbym był gorszy od niego”. Wbrew woli rodzica, pozostał lojalny wobec Santiago i spędzał z nim każdą chwilę, gdy ten przebywał w wiosce.

Problematyka dzieła W utworze swym Hemingway ukazuje determinację człowieka, pokazuje do czego człowiek jest zdolny, gdy mu na czymś naprawdę zależy. W opowiadaniu świadomość tragizmu ludzkiego losu towarzyszy afirmacji świata i humanistycznych wartości indywidualnego heroizmu. Autora nie interesuje zbiorowość ludzka, przemiany społeczne i polityczne, skupia się na człowieku jako indywiduum. Santiago nie jest jednym z wielu stanowi osobne jestestwo ze swymi wątpliwościami i kłopotami. W usta prostego rybaka, w jego myśli i czyny, Hemingway wkłada rozważania na temat grzechu, szczęścia i natury. Santiago jest pogodzony z naturą, kocha ją, a zarazem szanuje. Wie, że może być przyjacielem ale również wrogiem.

Problematyka dzieła Stary człowiek i morze niesie również prawdę o człowieku. Santiago zastanawia się dlaczego opuściło go szczęście, czy dlatego, że wypłynął za daleko? Czy w ogóle istnieje coś takiego jak szczęście? A może człowiek jest uwikłany w los i już nie da się zmienić ciążącego nad nami fatum? Hemingway mówi, że nie. Człowiek ma wolę i siłę by walczyć. I mimo iż może jest uwikłany w fatum, a jego przyszłość jest przesądzona on ma prawo, a nawet obowiązek, stanąć do walki o swój byt i marzenia. Człowiek żyje dzięki marzeniom i dla marzeń. Marzeniem Santiago było złowienie wielkiej ryby i nie poddał się nim go nie zrealizował mimo iż wiele go to kosztowało. Zrobił to dla siebie, nie dla poklasku. Dzięki swej upartości i determinacji walczył do końca pomimo świadomości przegranej, pomimo wycieńczenia fizycznego. Rybak mógł tę wyprawę przypłacić życiem, ale chciał spróbować ile jest wart i do czego jest zdolny w walce z żywiołem.

Problematyka dzieła Mottem tego opowiadania mogą być słowa Santiago: „Człowiek nie jest stworzony do klęski. Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać”.